به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، معامله ربا جزو گناهان کبیره است که خداوند در قرآن کریم به آن اشاره کرده  و گناهش برابر با بیعت کردن با شیطان و جنگ با خداوند است که انسان باید از آن پرهیز کند و باعث جلوگیری از آسیب‌های شوم در جامعه و در نهایت باعث جهنمی شدن خود و دیگران در آخرت نشود.

حجت الاسلام والمسلمین علی بیرانوند سخنران و کارشناس مذهبی در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: آیین و فرهنگ غنی اسلامی برای تمام مراتب زندگی طرح و برنامه متقن و علمی ارائه داده و هیچگاه پیروان خود را بدون چارچوب اصولی و نظام‌مند رها نکرده است. چارچوب و اصولی که تلاش دارد علاوه بر سامان دادن حیات مادی و دنیوی به نوعی پاسخگوی سعادت و رستگاری اخروی جامعه انسانی نیز باشد.

وی افزود: یکی از ابعاد و مسائل مهمی که در معارف اسلامی به طور جدی به آن پرداخته و چارچوب‌هایی هم برایش تعریف شده، بُعد اقتصادی زندگی است؛ براین اساس فرهنگ و اندیشه اسلامی، تلاش کرده که در نظام اقتصادی خود، اصول و ضوابطی را در پیشروی جامعه انسانی قرار دهد که پایبندی و التزام به آن سعادت مادی و معنوی را برای آحاد مردم به ارمغان آورد؛ یکی از اصول و ضوابط مهمی که در اقتصاد اسلامی به آن تأکید و سفارش فراوانی شده، پرهیز از معاملات ربوی است.

مفهوم شناسی ربا در فقه اسلامی
این کارشناس مذهبی درباره حکم ربا در فقه اسلامی بیان کرد: در واقع ربا یکی از شیوه‌های نامشروع و ظالمانهٔ داد وستد در جهان سرمایه داری است که نه تنها از سوی شرع مقدس اسلام بلکه بسیاری از ادیان آسمانی مورد نکوهش قرار گرفته است. از دیرباز لغت شناسان و علمای اقتصاد و همچنین فقه های علوم اسلامی تعاریف مختلفی برای این کار بیان کرده اند، برخی از لغت شناسان در تعریف اصطلاحی کلیدواژه ربا اینچنین بیان داشته اند «ربا، معاوضه مالی به مال دیگر که این دو اولاً همجنس باشند ثانیاً با کیل یا وزن اندازه گیری شوند یا قرض دادن به شرط زیاده». ولی به طور کل در یک تعریف جامع و زیبا برخی از آن‌ها دراین خصوص اینچنین ربا را تعریف کرده اند «دریافت زیادی در هر معاوض‌های اعم از معاملات مکیل و موزون و یا دریافت زیادی در قرض است.»

بیشتر بخوانید

• ثمره رباخواری در جامعه چیست؟

ربا خواری یا خط مقدم جنگ با خدا
وی ادامه داد: همانطور که در مقدمه نیز بیان شد، نظام اقتصادی اسلام دارای مؤلفه و شاخصه‌هایی است که افراد را به رعایت آن ملزم کرده است. یکی از مهمترین این شاخصه‌ها پرهیز از انجام معاملات ربوی است. با رجوع به منابع اسلامی از جمله قرآن کریم و منابع روایی به خوبی با نکوهش جدی اینچنین شیوه تجاری مواجه میشویم؛ در برخی از آیات قرآن کریم به این موضوع اشاره شده است که روی آوری به ربا، گام گذاشتن در میدان جنگ با خدای متعال است.

حجت السلام و المسلمین بیرانوند بیان کرد: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ذَرُوا ما بَقِیَ مِنَ الرِّبا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنینَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ إِنْ ت تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُسُ أَمْوالِکُمْ لا تَظْلِمُونَ وَ لا تُظْلَمُون؛ اى کسانى که ایمان آورده اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، و آنچه از (مطالبات) ربا باقى مانده، رها کنید اگر ایمان دارید! اگر (چنین) نمى کنید، بدانید خدا و رسولش، با شما پیکار خواهند کرد! و اگر توبه کنید، سرمایه هاى شما، از آنِ شماست [اصل سرمایه، بدون سود]نه ستم مى کنید، و نه بر شما ستم وارد مى شود.» در تبیین آیات فوق برخی از قرآن پژوهان فرازی از آیه شریف را اینچنین معنا کرد‌ه اند«فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ» مفهومش این است آگاه باشید که خدا و رسولش با شما رباخواران، پیکار خواهد کرد، و در واقع اعلان جنگ از سوی خدا و رسول به این گروه خیره ‏سر است.»

رباخواری یا بیعت با شیطان
وی درباره اینکه رباخواری برابر با بیعت کردن با شیطان است افزود: در واقع رباخواری با روح انفاق و اخلاقمداری و انسان دوستی در تضاد جدی است چرا که به اذعان محققان و دانشمندان تنها یکی از آثار شوم آن گسترش فقر و ناامنی روحی، اجتماعی و خانوادگی است؛ افراد رباخوار به طور تمام و کمال، تنها به دنبال منافع مادی و دنیوی خود هستند و هیچگونه توجهی به انسانیت و مهرورزی و نیاز و فقر طرف مقابل ندارند.

این کارشناس مذهبی گفت: این افراد با پشت پا زدن به قوانین الهی به نوعی با شیطان درون و شیطان بیرونی بیعت و مصافحه کرده اند؛ بیعتی جهنمی که ارمغان و سود آن چیزی جز آتش مهیب و هولناک جهنمی نیست. خدای متعال در یک توصیف بسیار زیبا، حال و روز رباخواران را در صحنه قیامت به آدم پریشانی تشبیه کرده است که در اثر مصافحه و تماس با شیطان مضطرب از قبر بیرون می‌آید. «الَّذینَ یَأْکُلُونَ الرِّبا لا یَقُومُونَ إِلاَّ کَما یَقُومُ الَّذی یَتَخَبَّططُهُ الشَّیْطانُ مِنَ الْمَس‏؛ کسانى که ربا مى‏خورند، [از گور]برنمى‏ خیزند مگر مانند برخاستنِ کسى که شیطان بر اثر تماس، آشفته‏ سَرَش کرده است.»

ربا سودی دنیوی یا ضرری ماندگار و جهنمی
وی درباره اینکه ربا باعث جهنمی شدن انسان می‌شود گفت: اگر در انگیزه و علت روی آوری به معاملات ربوی دقت و تأمل نماییم متوجه خواهیم شد که تنها یک چیز زمینه ساز روی آوری افراد به این شیوه داد و ستد می‌باشد و آن چیز جز برتری و اصالت دادن به حیات و زندگی مادی و دنیوی و فراموش کردن زندگی جاودان اخروی نیست، «بَلْ تُؤْثِرُونَ الْحَیَاةَ الدُّنْیَا؛ لیکن [شما]زندگی دنیا را برمی گزینید.» در واقع این دسته افراد، سود دنیوی و لذت مادی را بیش از هر چیز دیگری پذیرفته و هیچگونه توجهی به حیات اخروی ندارند.

حجت السلام و المسلمین بیرانوند توضیح داد: در واقع، تمام تلاش نفسانی آن‌ها تصاحب هر چه بیشتر ثروت مادی و دنیوی است. هرچند که آن‌ها در این روش خود اینچنین می‌پندارند که سود کرده و به موفقیت هر چه بیشتری دست پیدا خواهند کرد، ولی عذاب ماندگار اخروی که در حیات جاودان برای آن‌ها تدارک دیده شده خط بطلانی است بر این باور غلط! ازاین رو خدای متعال در مقابل این زیاده خواهی مادی میفرماید «وَ ما آتَیْتُمْ مِنْ رِباً لِیَرْبُوَا فِی أَمْوالِ النَّاسِ فَلا یَرْبُوا عِنْدَ اللَّه‏؛ آنچه به عنوان ربا مى‏پردازید تا در اموال مردم فزونى یابد، نزد خدا فزونى نخواهد یافت. ‏»

وی در پایان بیان کرد: از طرفی در منابع روایی نیز ضرر ماندگار و جبران ناپذیر ربا در زندگی اینچنین به تصویر کشیده شده که رسول اکرم (ص) می‌فرمایند «مَنْ أَکَلَ الرِّبا مَلأَ اللّه عَزَّوَ جَلَّ بَطْنَهُ مِنْ نارِ جَهَنَّمَ بِقَدْرِ ما أَکَلَ، و َإِنِ اکْتَسَـبَ مِنْهُ مالاً لا یَقْبَلُ اللّه تَعالى مِنْهُ شَیْـئا مِنْ عَمَلِهِ، و َلَمْ یَزَلْ فى لَعْنَةِ اللّه و َالْمَلائِکَةِ ما کانَ عِنْدَهُ مِنْهُ قیراطٌ واحِدٌ؛ هر کس ربا بخورد خداوند عز و جل به اندازه ربایى که خورده شکمش را از آتش دوزخ پر کند و اگر از طریق ربا مالى به دست آورد، خداى تعالى هیچ عمل او را نپذیرد و تا زمانى که قیراطى (کمترین مقدار) از مال ربا نزدش باشد، پیوسته خداوند و فرشتگانش او را نفرین کنند».

انتهای پیام/