به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد امرالله محمودی پدیدآورنده مستند «آوای رنگین» در این اثر به سراغ گنجینه طلایی آوا‌ها و نوا‌های بختیاری رفته است.
این مستندساز می‌گوید: «آوای رنگین بازتابی درخشان از صدای جاودانه و هزاران‌ساله بختیاری‌ها در دل کوهساران دیار بختیاری‌ست.»
پدیدآورنده اثر کوشیده است ژرفنای خیال و اندیشه بختیاری‌ها در گذر زمان را واکاوی نماید و ضمن بیان چرایی و چگونگی آفرینش آوا‌ها و نوا‌ها در جریان پویای زندگی ایلی از راز‌ها و رمز‌های شگفت و عمدتاً ناپیدا پرده بردارد. اسراری که در لایه‌های چندگانه صدا‌ها پنهان‌اند و در فضای شور و شیدایی، غم و اندوه، کار و کوشش باشندگان بختیاری پدیدار می‌شوند.
آقای محمودی در تولید این مستند از آثار پژوهشی نویسندگان و پژوهشگرانی، چون عباس قنبری عدیوی، روح‌الله کریمی کیارسی و فیض‌الله طاهری اردلی بهره برده است.
عباس قنبری عدیوی نویسنده و پژوهشگر فعال و خستگی‌ناپذیر تاریخ و فرهنگ بختیاری در خصوص ارزش‌های بی‌بدیل آوا‌ها و نوا‌ها در فرهنگ بختیاری می‌گوید: «آوا و نوا بسان پژواکی از جریان پویا و مانای زندگی است. درواقع آوا‌ها و نوا‌ها آیینه‌ای از جهان‌بینی و چگونگی نگرش انسان‌ها به دنیای پررمز و راز پیرامون خود هستند.»
دکتر قنبری با تأملی ژرف ادامه می‌دهد: «از دیدگاه من غنی‌ترین آوا و نوا، صدای مهربانانه مادربزرگی است که با دستان رنجور و ناتوان خویش گهواره چوبین نوه‌اش را در فضای سیاه‌چادر می‌جنباند و برای به خواب رفتن طفل لالایی می‌خواند. شاید بار دگر که طفل چشم بگشاید هرگز صدای مادربزرگ را نشنود! گویی مادر طبیعت برای به خواب رفتن پیرزن رشید بختیاری لالایی جاودانه گفته است!»
«صدای درون نظیر آواز خوش چوپانان در فضای دشت و کوهساران و صدای دل‌نشین مردان و زنانی است که در کشتزار‌ها و دامان طبیعت در تابش گزنده آفتاب برای یافتن رزق و روزی حلال بی‌وقفه تلاش می‌کنند. صدای درون، نجوای آرام زن عشایری است که در کنار سیاه‌چادر مشک می‌زند و صدای مشک برای او به‌مثابه یک منبع الهام‌بخش موسیقیایی از متن و بطن زندگی‌ست.»
قنبری افزود: «آوا‌ها و نوا‌ها در بین مردمان بختیاری در اشکال مختلف و با موضوعات گوناگون اجرا می‌شوند. برخی از نوا‌ها به شکل دسته‌جمعی است. بارزترین همخوانی جمعی را می‌توان در سوگینه «گاه‌گریو یا گاگریو» بانوان بختیاری که در سوگ عزیزان خویش می‌خوانند و یا شادیانه‌های گروهی نظیر ترانه «آهای گل» که در جشن‌ها خوانده می‌شود، مشاهده کرد. گاهی اوقات نیز صدای ساز‌هایی نظیر نی به صدای حنجره خوانندگان بختیاری حسی دل‌نشین می‌بخشند و نغمه‌ها را گوش‌نواز و دلنوازتر می‌نمایند.»
آقای کریمی که گنجینه ارزشمند «اشعار برزگری و کوچ در فرهنگ بختیاری» را در کارنامه درخشان پژوهشی خود دارد و چندین سال است به‌طور پیوسته اشعاری که سینه‌به‌سینه به نسل امروزی رسیده‌اند را گردآوری می‌کند، گفت: «گاهی اوقات ناخودآگاه به فراز کوه و بلندای صخره‌های سرسخت می‌روم. در آن لحظات باشکوه احساس می‌کنم از اعماق دره‌ها آوا‌ها و نوا‌هایی را می‌شنوم. صدا‌هایی که تاکنون هیچ‌گاه آن‌ها را در عالم واقع نشنیده‌ام!»
بیشتر بخوانید
دکتر روح‌الله کریمی کیارسی پژوهشگر جوانی که چندین سال است تمام نگاه خود را به تاریخ و فرهنگ قوم خویش معطوف کرده است در مورد آوا‌ها و نوا‌های بختیاری گفت: «من در بسیاری از مواقع شگفت‌زده می‌شوم که چگونه افرادی که اغلب از سواد خواندن و نوشتن بی‌بهره بوده‌اند؛ توانسته‌اند چنین اشعار قدرتمند و خارق‌العاده در فرهنگ شفاهی بختیاری پدید آورند. اشعاری که می‌توان عشق، ایمان، صداقت، شجاعت، جوانمردی، حس وطن‌دوستی، احترام به بزرگان و حتی حفاظت و حراست از طبیعت را به‌روشنی در بیت بیت آن‌ها مشاهده نمود.»
فیض‌الله طاهری اردلی نیز که در عرصه مطالعه و پژوهش تاریخ و فرهنگ بختیاری فعالیت می کند و شاگردان زیادی در رشته‌های گوناگون به‌ویژه در وادی شعر و شاعری با گویش بختیاری در مکتب خویش تربیت کرده و هم چنان با عشق و علاقه‌ای وصف‌ناپذیر به کار خود ادامه می‌دهد، پیرامون موضوع آوا‌ها و نوا‌های بختیاری افزود: «تاریخ و فرهنگ بختیاری مانند اقیانوسی است که آشنایی با آوا‌ها و نوا‌ها ما را رهسپار اعماق اقیانوس می‌کند.»
این شاعر و ترانه‌سرای نامدار بختیاری اعتقاد دارد که جویندگان مروارید هیچ‌گاه مروارید را در سطح آب و کنار ساحل نمی‌یابند. برای صید مروارید لاجرم باید به اعماق رفت. شناخت دقیق آوا‌ها و نوا‌ها همان غواصی در اعماق است و هرکس رنج این سفر را به جان بخرد بی‌گمان اقبال دیدار با مروارید گران‌بهای درون صدف را خواهد داشت!
عکاس: کبری تاجی
انتهای پیام/ش
