به گزارش خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، به نقل از verywellmind، شخصیت چیزی است که مردم تمایل دارند درباره آن زیاد فکر کنند. وقتی با افراد جدیدی روبرو می‌شویم، خواه از طریق کار، مدرسه یا رویداد‌های اجتماعی، اغلب بلافاصله روی شخصیت آن‌ها تمرکز می‌کنیم. این که آیا آن‌ها مهربان، کمک کننده، برونگرا یا خجالتی هستند، تنها برخی از مواردی است که هنگام ارزیابی افرادِ پیرامون خود به آن توجه می‌کنیم.

رشد شخصیت چیست؟
این شخصیت ماست که هویت ما را تشکیل می‌دهد، اما شخصیت دقیقاً چگونه شکل می‌گیرد؟ رشد شخصیتی یکی از موضوعات مهم مورد توجه برخی از برجسته‌ترین متفکران روانشناسی بوده است. از زمانی که روانشناسی به عنوان علمی جداگانه به رسمیت شناخته شد، محققان ایده‌های مختلفی را برای توضیح چگونگی رشد شخصیت ارائه داده اند.

رشد شخصیت به چگونگی ظهور الگو‌های رفتاری سازمان یافته که شخصیت منحصر به فرد هر شخص را تشکیل می‌دهد با گذشت زمان اشاره دارد. عوامل زیادی از جمله ژنتیک، محیط، فرزندپروری و متغیر‌های اجتماعی بر شخصیت تأثیر می‌گذارند. شاید از همه مهمتر، تعامل مداوم همه این عوامل است که به مرور شخصیت را شکل می‌دهند.

نظریه‌های کلیدی
شخصیت، ما را منحصر به فرد می‌کند. اما شخصیت چگونه رشد می‌کند؟ دقیقاً چگونه به این آدمی که امروز هستیم تبدیل شده ایم؟ چه عواملی مهمترین نقش را در شکل گیری شخصیت دارند؟ آیا شخصیت می‌تواند هرگز تغییر کند؟

برای پاسخ به این سوال، بسیاری از نظریه پردازان برجسته، نظریه‌هایی را برای توصیف مراحل مختلفی که در مسیر رشد شخصیت رخ می‌دهد، ارائه داده اند. نظریه‌های زیر جنبه‌های مختلف رشد شخصیت، از جمله رشد شناختی، اجتماعی و اخلاقی را مورد توجه قرار می‌دهند.

مدل ساختاری فروید از شخصیت
فروید نه تنها در مورد چگونگی رشد شخصیت در طول کودکی نظریه پردازی کرد، بلکه چارچوبی نیز برای چگونگی ساختار کلی شخصیت ایجاد کرد. از نظر فروید، نیروی محرکه اصلی شخصیت و رفتار به "لیبیدو" معروف است. این انرژی به سه مولفه تشکیل دهنده شخصیت، شامل هویت، نفس و فراخود دامن می‌زند.

• هویت، جنبه شخصیتی افراد در بدو تولد است و ابتدایی‌ترین قسمت شخصیت است و افراد را به سمت تحقق ابتدایی‌ترین نیاز‌ها و اصرارهایشان سوق می‌دهد.
• منیت یا نفس جنبه‌ای از شخصیت است که با کنترل خواسته‌های هویتی و مجبور کردن آن به رفتار‌های واقع گرایانه همراه است.
• فراخود آخرین جنبه شخصیت برای رشد است و شامل تمام آرمان ها، اخلاقیات و ارزش‌هایی است که به علت تاثیر والدین و فرهنگ، در ما به وجود آمده است. این قسمت از شخصیت تلاش می‌کند که منیت مطابق آرمان‌های او رفتار کند. سپس منیت باید بین نیاز‌های اولیه هویت، معیار‌های آرمان گرایانه فراخود و واقعیت، تعادل برقرار کند.

مفهوم فروید از هویت، منیت و فراخود، علی رغم عدم حمایت و شک و تردید قابل توجه بسیاری از محققان، در فرهنگ عامه مردم برجسته شده است. از نظر فروید، این سه عنصر شخصیت هستند که با هم همکاری می‌کنند تا رفتار‌های پیچیده انسانی را ایجاد کنند.

مراحل رشد روانشناختی اریکسون
نظریه هشت مرحله‌ای رشد انسانی اریک اریکسون یکی از معروف‌ترین نظریه‌ها در روانشناسی است. در حالی که این تئوری بر پایه مراحل رشد روان جنسی فروید بنا شده است، اریکسون تصمیم گرفت که بر چگونگی تأثیر روابط اجتماعی بر رشد شخصیت تأکید کند. این نظریه همچنین فراتر از دوران کودکی است و به توسعه در کل طول عمر نگاه می‌کند.

در هر مرحله از رشد روانی - اجتماعی، مردم با بحران‌هایی روبرو می‌شوند که در آن یک کار باید انجام شود. کسانی که هر مرحله را با موفقیت پشت سر می‌گذارند احساس تسلط و رفاه خواهند داشت. کسانی که در هر مرحله بحران را حل نمی‌کنند ممکن است تا پایان عمر با عاقبت کار‌هایی که انجام نداده اند، دست و پنجه نرم کنند.

مراحل رشد شناختی پیاژه
علی رغم اینکه نظریه رشد شناختی ژان پیاژه، به طور قابل توجهی مورد انتقاد است، همچنان یکی از موارد مورد استناد قرار گرفته در روانشناسی است. در حالی که رفته رفته بسیاری از جنبه‌های نظریه وی اهمیت خود را از دست دادند، ایده اصلی نظریه او همچنان مهم است: طرز تفکر کودکان با بزرگسالان متفاوت است.

به گفته پیاژه، کودکان طی یک مجموعه چهار مرحله‌ای که با تغییرات متمایز در نحوه تفکر همراه است، پیشرفت می‌کنند. نحوه تفکر کودکان در مورد خود، دیگران و دنیای اطراف آن‌ها در شکل گیری شخصیتشان نقش مهمی دارد.

مراحل رشد اخلاقی کلبرگ
لارنس کلبرگ نظریه رشد شخصیت را که بر رشد اندیشه اخلاقی متمرکز بود، توسعه داد. کلبرگ بر اساس فرایند دو مرحله‌ای که توسط پیاژه پیشنهاد شد، نظریه را گسترش داد. به این صورت که نظریه نهایی شامل شش مرحله مختلف است.

این نظریه به دلایل مختلف مورد انتقاد قرار گرفته است. یک انتقاد اصلی این است که این نظریه برای همه جنسیت‌ها و فرهنگ‌ها به یک اندازه کاربرد ندارد. نظریه کلبرگ در درک ما از چگونگی رشد شخصیت همچنان مهم است.

صحبت پایانی
شخصیت نه تنها شامل ویژگی‌های ذاتی بلکه ایجاد الگو‌های شناختی و رفتاری است که بر نحوه تفکر و عملکرد افراد تأثیر می‌گذارد. سرشت و فطرت، بخشی اصلی از شخصیت است که توسط ویژگی‌های ارثی تعیین می‌شود.

سیرت انسان جنبه‌ای از شخصیت او است که تحت تأثیر تجربه است و در طول زندگی رشد و تغییر می‌کند. درست است که شخصیت در طول زمان به تکامل خود ادامه می‌دهد و با تأثیرات و تجربیات زندگی تغییر می‌کند، اما قسمت زیادی از شخصیت، توسط ویژگی‌های ذاتی و تجارب اولیه کودکی تعیین می‌شود.

بیشتر بخوانید

مهم‌ترین درس‌هایی که «ذهن آگاهی» به ما می‌آموزد

انتهای پیام/