به گزارش حوزه سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه جمهور اسلامی ایران در گفت‌وگویی با برنامه «مورنینگ جو» شبکه ان. بی. سی آمریکا درباره مذاکرات جاری در وین و در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کنید در این دور از گفت‌وگو‌ها در وین، تفاهمی حاصل خواهد شد؟ گفت: فضا مثبت است، اگرچه پیشرفت‌ها احتمالا ناکافی بوده است.

وی افزود: با توجه به این که اختلافاتی پیرامون موضوعاتی وجود دارد؛ روند کار سریع نیست. این نکته مهم است که واشنگتن باید بداند که گفت‌وگو‌های وین برای دور جدیدی از بده بستان یا چانه زنی و مذاکره نیست.

سخنگوی وزارت امور خارجه یادآور شد: تمامی بده بستان‌ها و چانه زنی‌ها در جولای ۲۰۱۵ پایان یافت و ما هم اکنون در وین دور هم جمع شدیم تا بر این موضوع متمرکز شویم که آمریکا چگونه می‌تواند به پایبندی کامل به توافق بازگردد و طرح پایبندی در برابر پایبندی اجرا شود. خیلی زود است که به نوعی قضاوت داشته باشیم و جمع بندی کنیم.

خطیب زاده با تاکید بر این که بازگشت آمریکا به برجام بسیار به خود آمریکا بستگی دارد، تصریح کرد: در حال حاضر زمان اتخاذ یک تصمیم سیاسی از سوی جو بایدن رئیس جمهور آمریکاست تا یا به دولت خود بگوید که به میراث ناکام دولت ترامپ پایبند باشد یا از این میراث و سیاست فاصله گرفته و به تعهداتی که در توافق هسته‌ای که اوباما رئیس جمهور وقت این کشور امضا کرد که در آن زمان جو بایدن نیز معاون رئیس جمهور بود، پایبند باشد.

وی درباره پیامد‌های عدم دستیابی به توافق در وین هم اظهار داشت: اکنون بهتر است بر چگونگی احیای برجام متمرکز شویم و همانگونه که گفتم هم برای نتیجه گیری و هم برای اعلام ناکامی خیلی زود است.

وی ادامه داد: معتقدم امید و زمینه‌های خوب و زیادی برای احیای توافق وجود دارد و در تلاش هستیم تا تمامی ظرفیت‌های موجود در توافق را به کار گیریم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به پرسشی درباره گفت و گوی مستقیم با آمریکا و افزایش سرعت و کاهش پیچیدگی‌های مذاکرات توضیح داد: آن چه در وین اتفاق می‌افتد، برگزاری نشست فصلی کمیسیون مشترک برجام است، این نشست میان ایران و آمریکا نیست. ایران و گروه ۱+۴ و همچنین اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده توافق بر این مساله تمرکز دارند که آن طرفی که از توافق خارج شد و به مشارکت خود در توافق پایان داد، چگونه می‌تواند به پایبندی کامل و احتمالا به خود توافق بازگردد.

خطیب زاده افزود: بر همین اساس آن چه در وین اتفاق می‌افتد در حوزه کمیسیون مشترک برجام است. گروه ۱+۴ و اتحادیه اروپا تصمیم گرفته اند که با آمریکا هماهنگ کرده و در ارتباط باشند. ایران این تصمیم را نگرفته است، زیرا وقتی که ترامپ و دولت وقت آمریکا از توافق خارج شدند، از ما نپرسید یا با ما گفت‌وگو یا مذاکره نکرد. حتی با هم پیمانان خود نیز مذاکره نکرد. وقتی هم که تحریم‌های غیرقانونی را علیه ایران اعمال کردند، با ما در ارتباط و تماس نبودند لذا فکر می‌کنیم ضرورتی به گفت وگوی مستقیم یا غیرمستقیم با آمریکا نیست البته اگر واشنگتن واقعا و صادقانه قصد دارد به پایبندی به تعهدات خود بازگردد.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی در پاسخ به این پرسش که اگر آمریکا به توافق بازگردد؛ امکان گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا وجود دارد؟ تصریح کرد: در آن موقع میز برجام خواهد بود و آمریکا می‌تواند پشت این میز بنشیند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا این بدین معناست که صدای واحدی در بین اکثریت مقامات ایرانی وجود دارد که تمام تحریم‌ها باید لغو شود قبل از این که ایران به اجرای تعهدات کامل خود برگردد؟ آیا این همچنان موضع ایران است یا اگر آمریکا تمایل به لغو تحریم‌های نفتی و بانکی کند، آیا برای ایران کافی خواهد بود که باعث شود به توافق بازگردد یا این که لغو تمامی تحریم‌های دوره ترامپ مدنظر است؟ گفت: موضع ما مبتنی بر مبانی حقوقی و منطقی است. آمریکا طرفی بود که توافق را ترک کرد و مشارکت خود در توافق را پایان داد و تحریم‌های فلج کننده‌ای علیه ایران و اقتصاد ایران اعمال کرد و همچنین تلاش کرد تا توافق را نابود سازد. حتی به دنبال تنبیه آن‌هایی بود که قصد پایبندی به توافق را داشتند.

وی با یادآوری این که آن‌ها توافق را تخریب کردند و خودشان باید آن را درست کنند؛ گفت: این منطق اصلی است که فکر می‌کنیم همه متوجه آن هستند. هر اقدامی به غیر از لغو کامل، یک باره و قابل راستی آزمایی تمامی تحریم‌ها برای تهران پذیرفتنی نیست و بازگشت آمریکا به توافق را غیرممکن می‌کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: فکر می‌کنم همه متوجه هستند که این برچسب‌های توخالی که دولت ترامپ به تحریم‌های مختلف می‌چسباند همه با هدف نابودی توافق بود و مسیر را برای هر دولتی که به احتمال زیاد تمایل به بازگشت به توافق دارد را غیرممکن کند. با هدف آسیب زدن به اقتصاد ایران بود، با هدف خرابکاری در روابط تجاری ایران با دیگر کشور‌ها بود، با هدف امنیتی شدن ایران در سیاست بین المللی بود. همه این‌ها بخشی از کارزار فشار حداکثری بود که ترامپ آغاز کرد و ایران را هدف گرفته بود.

خطیب زاده خاطرنشان کرد: لذا تمایزی بین تحریم‌های متفاوت وضع شده دولت ترامپ علیه ایران وجود ندارد. به همین دلیل است که ایران همواره تاکید داشته است که تمامی تحریم‌های اعمالی، مجددا اعمال شده و تغییر نام یافته (تغییر برچسب یافته) باید لغو شود. ضمنا فراموش نکنیم که خود برجام نیز مانع آن است که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها مجددا تحریم‌های لغو شده را با تغییر نام و برچسب علیه ایران را دوباره اعمال کنند. به همین دلیل است که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها باید بدانند تمامی تحریم‌ها باید لغو شود.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا همه تحریم‌ها باید لغو شود؟، افزود: ما این گونه فکر می‌کنیم؛ چرا که منطقی در این خصوص وجود دارد که همه چیز باید به روز اجرایی شدن بازگردد. ترامپ تعمدا تلاش کرد تا توافق را از بین ببرد، نه تنها برای دیگران که خواستار پایبندی به توافق هستند بلکه برای ایران نیز ماندن در توافق را غیرممکن سازد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: از این رو ایران نتوانست منفعت‌هایی را که ذیل برجام وعده داده شده بود به دست آورد. فکر می‌کنیم که مهم است واشنگتن دریابد که آن‌ها باید راستی آزمایی شده به پایبندی کامل به توافق بازگردند و براساس آن، ایران نیز آماده توقف تمامی اقدامات جبرانی خود خواهد بود که در واکنش به نقض فاحش توافق از سوی آمریکا اتخاذ کرده است.

خطیب زاده درباره طولانی کردن مذاکرات از سوی آمریکا، صحبت از توافق‌های بعدی درباره موضوعاتی، چون موشک‌های بالستیک و نفوذ منطقه‌ای ایران و بحث برجام پلاس توضیح داد: برجام از ابتدا و تعمدا به مساله و موضوع هسته‌ای محدود شد. فکر می‌کنم که همه این نکته را می‌دانند و مهم‌تر آن که واشنگتن باید بداند که اگر ترامپ نتوانست براساس توهم توافق بهتر چیزی به دست بیاورد هیچ فرد دیگری هم نمی‌تواند با تغییر برچسب آن توهم به توافقی یا تفاهمی قوی تر، بلند مدت‌تر و گسترده‌تر چیزی به دست آورد.

وی یادآور شد: فشار حداکثری نتیجه‌ای جز شکست حداکثری برای واشنگتن نداشت و این درسی است که واشنگتن باید بیاموزد. آن چه هم اکنون در دسترس است متن برجام است، توافقی که همه باید به آن متعهد و پایبند باشند.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی با تاکید بر این که ایران هرگز در خصوص امنیت ملی خود با هیچ کسی مذاکره نخواهد کرد؛ افزود:، اما باید دید آمریکا آماده است در خصوص فهرست بلندبالایی از مسائلی گفت‌وگو کند، که ما فکر می‌کنیم آمریکا یا هم پیمانان این کشور باعث آن بوده اند. برای مثال رفتار و اقدامات مخرب رژیم اسرائیل، رژیمی که صد‌ها کلاهک اتمی در اختیار دارد در حالی که در پیمان منع اشاعه هسته‌ای نیز عضویت نداشته و هیچ نظارت بین المللی در اراضی اشغالی فلسطین وجود ندارد و این رژیم مسئول ترور، ربایش و تحقیر روزانه مردم فلسطین و مسوول بسیاری از معضلات در منطقه ما است.

خطیب زاده خاطرنشان کرد: اگر آمریکا آماده گفت‌وگو در خصوص اختیاراتی است که به عربستان برای راه اندازی چنین سبعیت و قساوتی در یمن داده است تا کل کشور را در محاصره نگه دارد و قحطی کامل ایجاد کند و مردم یمن را از نیاز‌های اولیه محروم کند، اگر واشنگتن آماده گفت‌وگو در خصوص فروش صد‌ها میلیارد دلار تسلیحات نظامی به منطقه ما در خلیج فارس است، اگر آمریکا آماده گفت‌وگو درباره فهرست بلندبالای مداخلات در منطقه ماست، من نمی‌دانم شاید یک روز آمریکا آماده چنین گفت وگویی باشد.

وی با یادآوری این که آن چه ما برای منطقه خودمان پیشنهاد می‌کنیم، متفاوت از آن است که آمریکا در واقع دنبال می‌کند؛ تصریح کرد: ما فکر می‌کنیم که یک طرح بومی برای منطقه خلیج فارس همان طور که ما طرح صلح هرمز (امید) را پیشنهاد داده ایم. می‌تواند در واقع به ما در دستیابی به یک ترتیبات فراگیر معنادار کمک کند.

سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت: واشنگتن باید این ذهنیت را ترک کند که می‌تواند ایران را مستثنی کند و یا ایران را به یک کشور استثنایی در روابط و حقوق بین الملل تبدیل کند. آن‌ها با پذیرش واقعیت‌های صحنه و واقعیت‌های ایران باید شروع کنند. اگر آمریکا مبادرت به تغییر ذهنیت خود کند، من واقعا بر این باورم که ما قطعا وضعیت بهتری در منطقه و جهان خواهیم داشت.

خطیب زاده در پاسخ به این سوال که در شرایط کنونی برنامه موشکی ایران، نفوذ منطقه‌ای تهران و بند غروب برجام روی میز هستند، اظهارداشت: همانطور که گفتم ما در خصوص ابزار‌های دفاعی خود و امنیت ملی خود مذاکره یا مصالحه نمی‌کنیم، هیچ کشوری در این کره خاکی این کار را نمی‌کند. اگر آمریکا آماده گفت‌وگو در خصوص فهرست بلندبالایی از مداخلات خود در منطقه ما و رفتار‌های مخرب هم پیمانان خود است، باید منتظر بمانیم. اما بر این باوریم که این منطقه ماست و آمریکا هزاران کیلومتر دور از منطقه ما است و لذا در موضعی نیست که درباره وضعیت منطقه ما صحبت کند.

وی ضمن بیان این که اگر تجاوز به افغانستان و عراق صورت نمی‌گرفت؛ اگر تهاجمی در اقصی نقاط منطقه ما صورت نمی‌گرفت، یادآور شد: آن هنگام شاهد جنگ به عنوان یک پدیده عادی در منطقه خودمان نبودیم. از این رو ما باید درباره وضعیت منطقه خودمان مراقب باشیم.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا بهتر نیست ایران به یک توافق جامع‌تر و منسجم‌تر و غیرقابل بازگشت با آمریکا دست یابد؛ گفت: واشنگتن به همه نشان داده که قابلیت نقض حتی معاهدات را دارد، همانطور که در دوره ترامپ تجربه کردید. به تعبیر حقوقی برجام یک توافق الزام آور است، زیرا این توافق از سوی یک قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تصدیق شده و در آن گنجانده شده است و آمریکا آن را نقض کرد. آمریکا معاهداتی را که حتی در کنگره تصویب کرده بود نقض کرد؛ بنابراین من فکر نمی‌کنم که مشکل در این جا به تصویب کنگره یا نظام داخلی آمریکا مربوط باشد. آن چه در داخل آمریکا یا سیاست داخلی کاخ سفید اتفاق می‌افتد برای ما مهم نیست.

وی افزود: در روابط بین الملل صرفا «دولت ها» مسئول اصلی در برابر تعهدات نسبت به دیگر کشور‌ها هستند؛ لذا خواه ایران، آمریکا یا هر کشور دیگری دولت یک کشور هنگامی که توافقی می‌کند و تعهداتی را قبول می‌کند کاملا باید متعهد به آن توافق باشد. فکر می‌کنم آمریکا نشان داده است که حتی معاهده هم نتوانسته پایبندی آن کشور به تعهداتش را تضمین کند.

خطیب زاده در پاسخ به این پرسش مجری که آیا این بدان معناست که به دنبال توافق دیگری با آمریکا نیستید؟ تصریح کرد: ما معتقدیم که برجام نهایی شده و امضا شده و مهر و موم شده و زمان گذشته است. ابتدا باید به همگان نشان دهیم که آیا آمریکا مسئولانه عمل خواهد کرد یا خیر.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره امکان بازگشت جمهور خواهان به قدرت در سال ۲۰۲۴ و تکرار اقدامات ترامپ، هم گفت: آن چه یک بار در سال ۲۰۱۷ اتفاق افتاد، ممکن است در آینده نیز اتفاق بیافتد، بله آن هنگام ایران نیز قطعا واکنش نشان خواهد داد. وقتی ترامپ در تناقض آشکار با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، به عضویت آمریکا در برجام پایان داد، ایران به دلیل درخواست تمامی طرف‌ها در توافق یک سال صبر راهبردی اتخاذ کرد، ولی بعد از آنکه به این جمع بندی رسیدیم که اروپایی‌ها نمی‌توانند یا قابلیت آن را ندارند که تعهدات خود را اجرایی کنند، ما نیز تعهدات خود را کاهش دادیم ولذا در چارچوب برجام پنج مرحله کاهش تعهدات را انجام دادیم. اگر قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نمی‌تواند برای هر نوع دولتی در آمریکا به مثابه ضمانت باشد آن گاه هیچ چیز نمی‌تواند حکم ضمانت را داشته باشد؛ بنابراین ایران نیز می‌تواند همه چیز را بازگرداند. در گذشته توانسته و در آینده نیز خواهد توانست.

خطیب زاده در پاسخ به این پرسش که مقامات ایرانی و رسانه‌های اسراییلی می‌گویند که این رژیم عامل حمله به تاسیسات هسته‌ای نطنز بوده است، آمریکایی‌ها می‌گویند که آن‌ها هیچ نقشی نداشته اند، آیا باور می‌کنید، گفت: من در موضع قضاوت نیستم، آن چه می‌توانم بگویم این است که ماهیت رژیم اسراییل بیانگر تعداد زیادی خرابکاری در منطقه ما است و در داخل ایران آن‌ها شمار زیادی از دانشمندان برنامه صلح آمیز هسته‌ای ما را ترور کردند. آن‌ها در تاسیسات نطنز اقدام خرابکارانه انجام دادند که می‌توانست به یک فاجعه بیانجامد. چرا که این خرابکاری یک اقدام آشکار تروریستی در خاک ایران بود.

سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: آن‌ها حتی ابایی ندارند که آشکارا بگویند که مخالف برجام هستند و اهمیتی نمی‌دهند که در عرصه بین المللی چه اتفاقی می‌افتد، این ماهیت و چهره واقعی رژیم اسرائیل است. ایران حق خود را محفوظ می‌داند و همواره این حق را محفوظ دانسته که برای دفاع قاطع از امنیت ملی خود واکنش از خود نشان دهد.

خطیب زاده درباره این که آیا در برهه‌ای ایران به دنبال پاسخ دادن به اقدامات تروریستی رژیم صهیونیستی است؛ تاکید کرد: ایران همواره این حق را برای خود جهت دفاع محفوظ دانسته است.

وی درباره تداوم نگاه به شرق از سوی ایران پس از احیای توافق گفت: روابط ایران با چین، روسیه و همسایگانش واقعی، اصیل و صادقانه است. رئیس جمهور چین در سال ۲۰۱۵ و پس از امضای برجام به ایران سفر کرد در آن زمان که اوباما در کاخ سفید حضور داشت ما مشارکت راهبردی بین ایران و چین را اعلام کردیم؛ لذا این مسئله ارتباطی به روابط ایران با آمریکا یا هیچ موضوع دیگری ندارد بلکه این مساله بازتاب دهنده مناسبات دوستانه در روابط ایران و چین و روابط ایران و دیگر کشورهاست.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: می‌توانم بگویم که این یک واقعیت است که در دوره ریاست جمهور ترامپ کشور‌های چین، روسیه و برخی از کشور‌ها در کنار ایران در سخت‌ترین زمان و شرایط ایستادند. وقتی که اروپایی‌ها ناتوان از اجرای تعهدات خود بودند، هنگامی که آن‌ها (اروپایی ها) دسترسی ما به منابع مان را متوقف و مسدود کردند و اجازه ندادند که در شرایط بد همه گیری کرونا که نیاز به دارو و واکسن داشتیم، آن منابع را به کشور انتقال دهیم، وقتی که اروپایی‌ها حتی ناکام در تحقق بخشی کوچکی از تعهدات خود بودند، این چینی‌ها و روس‌ها و شرکت‌های مستقر در این کشور‌ها بودند که علنی با ما کار کردند و تلاش کردند به تعهداتشان پایبند باشند.

خطیب زاده با یادآوری این که ما این موارد را هیچگاه فراموش نخواهیم کرد؛ گفت: آن چه بین ایران و جهان خارج اتفاق خواهد افتاد به نوعی بازتاب دهنده واقعیت‌ها در صحنه است، اما اجازه دهید این نکته را تصریح کنم که ایران به دنبال تنوع بخشی روابط اقتصادی خود با دیگر کشور‌ها و یک توازن جدید در روابط تجاری خارجی خود است. برجام در واقع برای کمک به این هدف طراحی شد. ت

وی ادامه داد: ترامپ این تنوع بخشی مدنظر ایران را غیرممکن ساخت. حتی اگر به یک فهم جدید دست یابیم و آمریکا به تعهد جدید بازگردد هیچ تغییری بین ایران و چین و ایران و روسیه به وقوع نخواهد پیوست. این مساله را صریحا به همه اعلام کردیم که روابط ما با همسایگان اولویت ما است و روابط با آن‌هایی که در کنار ما ایستادند رابطه واقعی است و چنین روابطی را حفظ و تقویت کرده و ارتقا خواهیم بخشید.

خطیب زاده در پاسخ به این پرسش که آیا توافق ۲۵ ساله با چین، ایران را در برابر تحریم‌های غرب کمتر آسیب پذیر خواهد کرد؛ گفت: اقتصاد تاب آور (مقاومتی) ایران باعث آسیب پذیری کمتر ایران در قبال دیگران می‌شود.

انتهای پیام/