قرار بود با آمدن مترو  هر چه سریع تر گره کور ترافیک محورها و معابر شهری قم که هر روز تنگ تر  هم می شود  باز شود اما هر بار بهره برداری آن به زمان دیگری موکول شد. 

ترافیک یکی از معضلات کلان شهرهاست که مردم هر روز با آن درگیر هستند، کلانشهر قم نیز از معضل  ترافیک و تبعات و پیامدهای ناشی از ترافیک از جمله آلودگی‌های صوتی، هوا، مسایل زیست محیطی، اتلاف زمان وبی نظمی در خیابان‌ها رنج می برد.

ساخت مترو یکی از طرح‌هایی بود که به منظور خدمت رسانی به زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه (س) و حل مشکلات ترافیکی شهر قم تصویب شد.

حالا اما  ۱۰ سال است که از کلنگ زنی ساخت متروی قم در ایستگاه بی تدبیری ها می گذرد.

پروژه ای که کمبود بودجه و نبود سازش میان کارفرما و پیمانکار بارها و بارها زمان بهره برداری آن را به تاخیر انداخت،همچنان بهره برداری فاز نخست آن در هاله ای از ابهام است.

مروری بر روزهای ناملایم متروی قم

پروژه ده ساله متروی قم روزهای ناملایمی  هم  پشت سر گذاشته است گاهی با طولانی شدن عملیات ساخت و تعطیلی پروژه، چوبش را کسبه و مغازه داران اطراف کارگاه عمرانی مترو که کار و کاسبی شان با ایجاد محدودیت ها حسابی لنگ شد، خوردند.

گاهی با حادثه تلخ ریزش مرگبار دیواره تونل مترو قم در ایستگاه ولیعصر در یک ظهر پنجشنبه در  بهمن ماه سال ۱۳۹۵ .

عصر همان روز  پیکر احمد صبوری که کارگر پروژه متروی قم بود از زیر صدها تن خاک خارج شد و عملیات جستجو برای یافتن پیکر حسین حکیم‌آبادی که متخصص برق این پروژه، تا نیمه های شب  ادامه داشت.

تعدادی از نیروهای امدادی آتش نشانی قم نیز در جریان عملیات آواربرداری مصدوم شدند که برخی  در محل مداوا یا به مراکز درمانی منتقل شدند.

حادثه ریزش دیواره کناره ایستگاه ولیعصر مترو قم می‌توانست به یک فاجعه سنگینی منجر تبدیل شود اما خوشبختانه کسی در محل حادثه نبود  چه بسا  اگر در حین انجام کار این حادثه رخ می‌داد منجر به فاجعه سنگینی می شد.

حادثه ای که انگشت اتهام را به سمت پیمانکار و شهرداری  نشانه رفت چرا که پیمانکار باید ایمنی لازم را انجام دهد و شهرداری نیز به‌عنوان کارفرما باید نظارت دقیق بر روند اجرای پروژه‌های شهری داشته باشد.

نگاهی به روزهای آغازین پروژه متروی قم

متروی قم یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه‌های شهری قم است که در ۲ خط A و B طراحی‌شده و پیمانکاری ساخت خط ۱ آن با برگزاری مناقصه در سال ۱۳۸۹ با مبلغ ۸۶۰ میلیارد تومان به قرارگاه خاتم‌الانبیاء رسید.

خط ۱ این پروژه این خط شمال غربی شهر قم را به جنوب شرقی آن متصل می‌کند که ۱۴ کیلومتر طول و ۱۴ ایستگاه دارد و در  ۲ فاز تعریف شده‌است، فاز ۱ از ایستگاه قلعه کامکار تا میدان مطهری و فاز ۲ از میدان مطهری تا ایستگاه مسجد جمکران ادامه خواهد یافت و حالا در فاز یک اجرای این پروژه، سهم تولیدات ایرانی بار مهمی را بر دوش می‌کشد.

حرکت لاک پشتی متروی قم در پس نبود اعتبارات لازم

طرح مترو در دو بخش تامین مالی می شود یک بخش اعتبارات کشوری که برای تهیه تجهیزات مثل قطار اختصاص داده می شود و دیگری اعتبارات استانی که تا جنبه عمرانی کار پیش رود .

معاون فنی و عمرانی شهرداری قم می گوید برخی تجهیزات مترو وارداتی بوده و امروز بخش عمده در تولید داخل به‌روزرسانی و با حفظ کیفیت جایگزین شده ولی همچنان هزینه‌ها برای این پروژه بسیار بالاست.

او گفت: ریل‌های مترو پارسال خریداری شد و طرح با هزینه‌های هنگفتی پیش می‌رود، برای فاز نخست ۶ کیلومتر مسیر عملیاتی می‌شود تا شاهد بهره‌برداری قطار شهری در قم باشیم.

حرکت متروی قم در پیچ‌وخم تأمین واگن

آن‌طور که منصور درویشی مدیرعامل سازمان قطار شهری قم گفته است از ابتدا تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های بومی در پروژه قطار شهری موردتوجه بود، اما در یکی دو سال اخیر با توجه افزایش قیمت‌ها و تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شد سعی شده است که استفاده از تولیدات ایرانی باکیفیت بیش‌ازپیش در پروژه مترو موردتوجه قرار بگیرد.

او گفت: با پیش‌بینی‌های انجام‌شده در خصوص تأمین منابع مالی به‌موقع، تجهیزات و ناوگان موردنیاز امیدواریم شاهد انجام تست گرم در ماه‌های آینده باشیم.

درویشی مصوبات سفر اخیر ریاست محترم جمهوری به شهر مقدس قم برای پروژه مترو را موردتوجه قرارداد و گفت: سال گذشته تخصیص بودجه طرح قطار شهری قم به‌صورت ۱۰۰ در صد به‌علاوه کمک نقدی بیش از ۱۰۰ میلیارد ریالی برای مترو قم انجام‌گرفته و سقف اوراق مشارکت سال ۱۴۰۰ مترو نیز به ۶۰۰۰ میلیارد ریال افزایش پیداکرده است که در سال جاری هزینه خواهد شد.

مدیرعامل سازمان قطار شهری قم در خصوص تأمین ناوگان موردنیاز گفت: جهت تست سرد و گرم نیاز به تنها یک رام قطار بوده که در حال مذاکره برای تأمین آن هستیم و هم‌چنین برای مسافرگیری فاز نخست خط یک مترو، حداقل نیاز به ۳ رام قطار بوده که هم‌اکنون مذاکره جهت خرید یا استقراض در دستور کار قرار دارد.

او با ارائه گزارش تکمیل پست برق ۲۰/۶۳ کیلوولت نواب و آمادگی ۱۰۰ درصدی خدمت‌رسانی آن در پروژه مترو ابراز کرد: تمهیدات لازم در خصوص تأمین تجهیزات موردنیاز و برگزاری مناقصات آن‌ها ازجمله پله‌برقی و آسانسور و نیز ماشین‌آلات تخصصی ریلی و تکمیل سیستم‌های تهویه، مخابرات، اعلام حریق و … در حال انجام است.

درویشی با اشاره به پیشرفت عمرانی مسیر و ایستگاه‌های فاز اول پروژه مترو گفت: فاز نخست خط یک مترو، مسیری به طول ۶ کیلومتر با ۶ ایستگاه از قلعه کامکار تا میدان شهید مطهری را شامل می‌شود که عملیات روسازی و ریل‌گذاری آن به اتمام رسیده و نصب اغلب تجهیزات مربوطه در ایستگاه‌های مسافرگیری فاز اول شامل ایستگاه میدان مطهری و کشاورز انجام‌شده است و با توجه به عملیات عمرانی ایستگاه‌ها با پیشرفت میانگین حدود بیش از ۹۰ درصدی، این فاز آماده انجام بهره‌برداری اولیه است.

او گفت:در بخش تأمین تجهیزات با توجه به موانع خرید خارجی و تحریم‌های موجود، انحراف نسبت به برنامه زمان‌بندی زیاد است که در این راستا تلاش می‌شود با رفع موانع و تزریق نقدینگی هرچه سریع‌تر انحراف موجود به حداقل برسد.

می توان گفت مهم ترین طرح عمرانی استان قم همین پروژه مترو  است که در حمل و نقل  عمومی مردم تاثیر زیادی دارد حالا برای رسیدن به  فایده  کمی دلسوزی مسئولان را می خواهد تا ما قمی ها رکورددار  طولانی ترین زمان ساخت مترو بعد از ده سال نباشیم.