به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، با رشد روزافزون جمعیت، افزایش سطح رفاه و تنوع کمی و کیفی مصرف میوه و سبزیجات در جامعه، دفع مواد زائد آلی به معضلی پیچیده در جوامع شهری تبدیل شده است به‌ شکلی که گاهی شاهد دورریزی بی‌رویه آن‌ها هستیم.

مديريت مطلوب پسماندهای میوه و تره‌ بار با توجه به حجم بالای توليد روزانه آن‌ها در تمامی کشورها از اهميت ويژه ای به خصوص از ديدگاه زيست محيطی و بهداشتی برخوردار است.

يكی از راه‌ های مناسب برای دفع و استفاده بهينه از اين پسماندهای میوه، تهيه كودهای آلی (بيوكمپوست و ورمی كمپوست) برای مصارف كشاورزی، باغداری، دامی، استفاده در شرکت‌های دانش بنیان و... است كه مزيت اين روش‌ها از نظر اقتصادی و بهداشتی در مقايسه با ساير روش ها به اثبات رسيده است.

به همین منظور سراغ چند غرفه در میادین میوه و تره‌بار رفتم تا از نزدیک شاهد دور ریز پسماندها باشم و هم از جزئیات و چگونگی استفاده از آن‌ها آگاه شوم.

ابتدا به یکی از مراکز میوه و تره‌بار در یکی از محله‌های شمال شهر تهران مراجعه کردم و از مسئول غرفه‌ جزئیات پسماند مرکزی که خود در آن غرفه‌دار هست را پرسیدم.

وی گفت: در این مرکز محلی پسماند و دور ریز به شکل قابل توجه نداریم، اما به روزی ۲۰ کیلوگرم می‌رسد و آن‌هایی که کمتر آسیب دیده‌اند را گوشه‌ای می‌گذاریم و مردم با قیمت کم آن‌ها را خریداری می‌کنند مانند سیب که برای تهیه سرکه از آن استفاده می‌کنند.

این غرفه‌دار ادامه داد: برای اطلاع از جزئیات بیشتر باید به میادین بزرگ میوه و تره‌بار رفت، چرا که آن‌ها مثل مراکز محلی عمل نمی‌کنند و یک نفر به صورت یکجا همه‌ پسماندها را به طور عمده خریداری می‌کند و به فروش می‌رساند مانند پرتقال که برای آبگیری می‌فرستند یا سیب‌زمینی‌های بزرگی که آسیب دیده‌ا را که مردم خریداری نمی‌کنند، به رستوران‌ها می‌فروشند.

پس در ادامه به سراغ میادین بزرگ میوه و تره‌بار رفتم که مسئولان غرفه‌ها حاضر به پاسخگویی نبودند و مجبور شدم خود را به عنوان مدیر یک کارخانه جمع‌آوری پسماند میوه معرفی کنم تا با مسئول خرید میوه‌ها ارتباط بگیرم.

+سلام، من مدیر کارخانه جمع‌آوری پسماند هستم، به میادین میوه و تربار سر می‌زنم و از اون ها دورریز یا پسماند میوه را خریداری می‌کنم.

+ در روز چقدر پسماند دارید؟

_ پسماند ما زیاد است، شما هر روز میاین یا آخر هفته؟

+ آخر هفته

_ مشکلی نداره، بیانه می‌گیرم و براتون از هر نوع میوه‌، پسماند که بخواین نگه می‌دارم.

+ چقدر خوب!، شما مشتری ثابت هم دارید؟

_ بله دو الی سه نفر به طور ثابت هستن ولی شما همه‌ پسماند ها را قرارداد ببندید به شما می‌فروشیم...

+ تقریبا روزی چقدر پسماند دارین؟

_پسماند میوه و تره‌بار زیاد هست مثلا صیفی جات ۴۵۰کیلوگرم یا بالاتر هم است و میوه هم اصلا نگران نباشید، غروب به غروب بیایید ما به میزان نیاز شما تامین می‌کنیم.

+ به مردم چطور پسماندها را می‌فروشید؟

_ آره، ضعیف ها را گوشه‌ای میگذاریم و مردم با قیمت پایین می‌خرند.

+ دور ریز چطور؟

_ تا جایی که امکان داشته باشد می‌فروشیم ولی آن‌هایی که دیگر خیلی ضعیفند را سطل آشغال می‌ریزیم.

+چه میوه‌هایی را پسماندش را می‌فروشید؟

هر چی که مشتری بخواهد، مثلا پرتقال،موز،مِلون و... برای مغازه‌های آبگیری یا سیب‌زمینی را برای رستوران‌ها.

برای اینکه مطمئن شوم به یکی دیگر از میادین بزرگ میوه و تره‌بار هم سری زدم، اما مسئولان آنجا هم حرف‌های مشابهی زدند.

مجید نوربخش معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق شهرداری تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان،اظهار کرد: روزانه حدود ۳۶۰ تن پسماند میوه و تره بار در استان تهران جمع آوری می‌شود که توسط یک شرکت دانش بنیان طرحی ارائه شده و بررسی‌های لازم در حال صورت گرفتن است، اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم و این پسماند به کهریزک منتقل و از آن استفاده‌ای نمی‌شود که هزینه انتقال آن بالا و تولید شیرابه نیز حدود ۷۰ درصد است.

نوربخش ادامه داد: در میدان مرکزی میوه و تربار نیز حدود ۸۰ تن پسماند میوه جمع آوری می‌شود که شهرداری برای بهره وری از آن برنامه دارد.

معاون هماهنگی و ارزیابی امور مناطق شهرداری تهران گفت: با وجود مواد آلی و پروتئینی در پسماند میوه و تربار در سایت چیپر منطقه ۱۸ برای بهره وری از این پسماندها برنامه داریم به شکلی که چیپس چوب را با این مواد آلی ترکیب کرده و به کود آلی تبدیل می‌کنیم.

حسین عسکری کارشناس فیزیولوژی مولکولی و فرآوری گیاهی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: انتظار می‌رود آن میوه‌ای را که مردم به هر دلیلی متقاضی اش نیستند به عنوان یک ماده حذف شدنی از سیستم خارج شود که تقریبا چیزی حدود ۳۰ درصد میوه و تره بار به طور معمول از این جنس هستند و فصل به فصل هم فرق می‌کند و در فصل بهار و تابستان بیشتر و در فصل‌های سرد کمتر است.

وی با بیان اینکه میوه و تره بار جزء بهترین قسمت‌های یک گیاه محسوب می‌شوند، افزود: وقتی این‌ میوه‌ها جزء پسماند می‌شوند در حقیقت علاقه مندی متقاضی به خرید آن‌ها از بین می‌رود و این‌ پسماندها تازه ویژگی این را پیدا می‌کنند تا وارد پالایشگاه گیاهی شوند یعنی وارد جایی که می‌تواند تفکیک و تبدیل به یک ماده با ارزش شوند.

وی تصریح کرد: گیاهان یکی از بهترین منابع برای تامین فیبرهای غذایی هستند و یکی از با ارزش ترین منابع برای سلامتی دستگاه گوارش انسان محسوب می‌شوند و زمانی که این‌ پسماندها وارد یک پالایشگاه گیاهی می‌شوند، می‌توان از آن‌ها انواع مواد معدنی مانند پکتینگ‌ها،کربوهیدرات‌ها، ترکیبات و متابولیت‌هایی که برای سلامت انسان مفید هستند، تولید کرد و یا ویتامین هایی مانند A,E,C را از آن‌ها استخراج کرد که متاسفانه در کشور ما چنین چیزی وجود ندارد.

این کارشناس فیزیولوژی مولکولی و فرآوری گیاهی ادامه داد: در کشور ما متولی خاصی برای این امر تعیین نشده‌ است و شهرداری در حقیقت با پسماند میوه و تره بار مثل زباله برخورد می‌کند.

وی افزود: شهرداری یک مجموعه عظیمی را در حدود ۴۰ هکتار دارد که در آن‌جا این پسماندها را دپو می‌کند و تبدیل به کمپوست می‌شود و بخش بزرگی را تبدیل به ضایعات دفعی می‌کند که در منطقه کهریزک باعث ایجاد آلودگی و بوی نامطبوع شده است.

عسکری تصریح کرد: این پسماندهای میوه و تره بار می‌توانند به یک ماده با ارزش تبدیل و به صنایع وابسته به غذا، درمان و دارو وارد شوند.

وی ادامه داد: هر کیلوگرم فیبر خوراکی اگر محلول باشد تقریبا ۱۲۰ هزار تومان است و اگر تبدیل به یک فیبر محلولی شود مانند cmc که در حقیقت الان ۹۰ هزار تومان قیمت دارد و از هر ده کیلوگرم میوه، یک کیلوگرم از این‌ها را می‌توان دریافت کرد و بسیار ساده قابل تولید است.

عسکری با بیان اینکه شهرداری نظام جمع‌آوری پسماند توده‌ای دارد، افزود: تفکیک به معنای فرآوری پسماندها انجام و با یک فرم با همه پسماندها برخورد می‌شود و اگر شهرداری می‌توانست این اجازه را به شرکت‌ها بدهد تا بتوانند به ضایعات میوه و تره بار دسترسی پیدا کنند قطعا از آن‌ها یک ماده با ارزش به دست می‌آمد و یک صنعتی را راه اندازی می‌کردند.

وی تصریح کرد: پسماندهای میوه و تره بار از نظر صنایع یک ماده بسیار با ارزش هستند که می‌توانند تبدیل به خوراک دام، ماده اولیه صنایع غذایی و... شوند.

عسکری گفت: در بسیاری از کشورهایی که به لحاظ تولید مرکبات بسیار توسعه پیدا کرده‌اند بخش بزرگی از پکتین صنایع را از پوست مرکبات و بخشی دیگر را از مواد فیبری ضایعات پسماند به دست می‌آورند، چرا که منابعی که فیبرهای غذایی دارند بسیار با ارزش‌ هستند.

وی خاطرنشان کرد: تقریبا تمام کشورهای اروپایی از این موضوع بهره می‌گیرند، چرا که به هیچ عنوان چنین مفهومی در ادبیات آن‌ها به عنوان دفن وجود ندارد یعنی اینکه بخواهند ۳۰ درصد میوه را دور بریزند و میوه‌هایی که در بازار تقاضایی برای خرید آن‌ها وجود ندارد، به زنجیره صنعتی می‌روند تا تبدیل به یک ماده با ارزش شوند.

آموزش و آگاهی بخشی راهکار درمان این داستان دردناک

ضعف در دانش و آگاهی در بین عرضه کننده کلان، واسطه گر و مصرف کنندگان درباره پسماند میوه و تره‌بار در کشور، بی خبری درباره روش‌های جدید و چگونگی نگهداری آن‌ها می‌تواند بر مشکلات و آسیب‌ها بیفزاید و همین دور ریزهای کم که به گفته میادین میوه و ترباره چیزی نیستند روزانه در تهران تُن تُن از آن‌ها جمع آوری می‌شوند و عدم بهره وری از آن‌ها هزینه زیادی را برای کشور به ارمغان می‌آورد.

آموزش و آگاهی بخشی راهکار درمان این حکایت دردناک است که در این مسیر باید رسانه‌ها، فروشندگان و همه اقشار اثرگذار نقش خود را ایفا کنند و مانع از گسترش چنین رفتار غلطی شوند.

انتهای پیام/