به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، سومین شب از سلسه برنامه های هفت شب بر خوان سعدی به مناسبت یادروز استاد سخن سعدی شیرازی و به همت مرکز سعدی شناسی، جمعه سوم اردیبهشت و به شکل مجازی، برگزار و با سخنرانی نسرین فقیه ملک مرزبان پژوهشگر و مدرس دانشگاه و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه الزهرا، با عنوان  منظورشناسی سعدی در غزل آغاز شد که  سیدمهدی زرقانی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد به گونه ها (ژانر) درآثار سعدی پرداخت و با سخنرانی احمد نحوی استاد زبان و ادبیات فارسی و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز پیرامون مقوله شعر و ادب پیش از سعدی در شیراز به پایان رسید.

منظورشناسی سعدی در غزل

 نسرین فقیه ملک مرزبان پژوهشگر و مدرس دانشگاه و عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه الزهرا، به عنوان نخستین سخنران شب سوم موضوع منظور شناسی در غزل سعدی را  باز کرد که در سخن این شاعر  اثری از فریب و دروغ و مقوله های تصویرگرایی را نمی بینید.

 او، گفت: یکی از دلایلی که سعدی زبان عام را می پذیرد همین است که خیلی خوب منظورش را به مخاطب انتقال می دهد.

این پژوهشگر و استاد دانشگاه با اشاره به اینکه سعدی منظور حسرتش را با کلماتی بسیار ساده و روان و قضایایی متمرکز با قافیه جمله مانندی که از دست رفته تفهیم می کند، بیان کرد: سعدی زیاد وعده می دهد، زیاد امر می کند، خیلی  مواقع حرف از وصال و ناکامی می زند و جالب اینکه در باب وصال باز این حس را درک می کند.

فقیه ملک مرزبان با بیان اینکه سعدی مولفه های زبانی را اندکی با حوصله تصویرگری و با خیال های عشاق گذشته بازتر می کند، تصریح کرد: او فصد ابلاغ منظور و حس را دارد نه قصد بازی با کلمات، سعدی در بستری از مولفه های زبانی ساده، اسم، فعل، و حرف  قالب های وزنی و موسیقیایی کلماتی که در دوره او جاری و باقی بوده است و امروز هم در میان مردم مورد استفاده قرار می گیرد به بیان منظور می پردازد.

آثار سعدی گونه های خاص خود را دارد

 سیدمهدی زرقانی استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد نیز در سخنانی به بررسی تعریف گونه (ژانر) و سپس گونه شناسی آثار سعدی پرداخت و تعریف اولیه ژانر را بر اساس سه گونه ارسطویی دانست و ادامه داد: برای رده بندی در آثار کلاسیک ادبیات ایران باید از سه گونه ارسطویی عبور کنیم زیرا در طبقه بندی آثار کلاسیک ادبی ما نشانه ای از سه گونه ارسطویی نیست اگرچه کلاسیک های ما تا حدودی با رده بندیهای ارسطویی آشنا بوده اند اما بر اساس صفات مختص به خود آثار را رده بندی می کردند که پدیده نام دهی به آثاری مانند مجالس، قصیده و غزل نشانی بر این مدعا است.

او، افزود: ژانر به زبان ساده شامل تعدادی از متن که در یک طبقه قرار می گیرند و از قواعد زبانی یکسانی پیروی می کنند اما ما می توانیم در تعریف خود از ژانر بگوییم که برای تعیین ژانر آثار ما نه فقط به محتوا و نه فقط به فرم بلکه به مجموع ویژگی های محتوایی و فرمی توجه می کنیم.

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد،  اضافه کرد: مهمترین ژانر کلاسیک در آثار سعدی گونه حکایت است که به وفور دیده می شود اما این پرسش مطرح می شود که حکایت های خاص گلستان چه ساز و کارهای روتوریکی و استاتیکی داشته اند که به سعدی تشخص داده اندکه  علی رغم پژوهش های فراوان در حوزه سعدی شناسی هنوز در زمینه گونه شناسی آثار سعدی انجام نشده که برای این کار باید ابتدا ژانرهای کلاسیکی مانند غزل را به رسمیت بشناسیم.

سعدی بنیانگذار زبان فارسی امروز است

 احمد نحوی استاد زبان و ادبیات فارسی و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز نیز در سخنانی با عنوان شعر و ادب پیش از سعدی در شیراز به بررسی تاریخی زبان فارسی در دوران پیش از ظهور سعدی پرداخت.

او،  ویژگی دیگر سعدی  را تاثیر او بر زبان فارسی و ظهور او در منطقهای دانست که ادبیات فارسی سابقه درخشانی نداشته است و اگر ادعا کنیم که فارسی امروز زبانی است و سعدی بنیان آن را گذاشته پر بیراه نگفته ایم.

نحوی، گفت: اگر در خراسان شاعران بزرگی همچون فردوسی، عنصری و فرخی ظهور کردند وقتی به منابع رجوع می کنیم شعرای بزرگی مثل رودکی پیش از آنان وجود داشتند که زمینه را برای ظهور شعرایی مثل فرخی و فردوسی هموار و فراهم کردند اما این موضوع در فارس صدق نمی کند و می بینیم که یک شاعری که بیشترین تاثیر را بر زبان فارسی داشته به یکباره ظهور می کند و این امر در ادبیات فارسی چندان سابقه ای نداشته است. 

این استاد دانشگاه در ادامه با بررسی تاریخچه تالیف ها و سروده های مولفان و شاعران فارسی زبان در فارس پیش از ظهور سعدی بیان کرد:  زبان فارسی در منطقه جنوب ایران که فارس نامیده می شد وضع درخشانی نداشته و غالب مولفان و شاعران این دیار آثار خود را تحت تاثیر بغداد به زبان عربی نوشته و سروده اند و اشعار فارسی موجود نیز اشعار متوسط الحالی هستند که به رغم یکه تازی زبان عربی در دیار فارس و  نبود شعرای نام آشنای فارسی زبان به یک باره سعدی ظهور می کند و این از شگفتی های این استاد سخن است اگرچه پیش از سعدی شخصی مانند شیخ روزبهان بقلی در فارس زندگی می کرد  اما به لحاظ نگارش و زبان فارسی شاعری برجسته محسوب نمی شود.

منبع: ایسنا

انتهای پیام/ت