مهدی میرزایی کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره  به روش های تامین مالی گفت: تامین مالی نسبت به مولفه های مختلفی تقسیم بندی می شود. در یک نوع از آن دولت اوراق چاپ می کند و مستقیم پول را از بازار جمع می کند. روش دوم تامین مالی دولت، غیر مستقیم است که به صورت اخذ مالیات بوده و در راستای درآمد خودش است.

او افزود: تامین مالی از حیث زمان هم قابل تقسیم است که به بلند مدت و کوتاه مدت تقسیم می شود. استقراض مستقیم دولت از شبکه بانکی در حوزه کوتاه مدت است. استقراضی که از طریق بازارهای مالی انجام می شود، بلند مدت است مانند سهام و اوراق مشارکت. در ادبیات متعارف اقتصادی به زمان بالای یکسال بلند مدت گفته می شود و منظور از کوتاه مدت کمتر از 3 ماه است. میان مدت نیز بین 6 ماه تا یک سال است. در برخی از کشورها مثل ایالات متحده تامین مالی 10 ساله و بعضا 30 ساله هم در حال انجام است اما نرخ بهره بالاتری دارند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: در ایران راه های تامین مالی دولت عبارت است از مالیات، استقراض و فروش دارایی های منقول و غیر منقول( ETF ها). همچنین بخش خصوصی نیز می تواند از شبکه بانکی استقراض کند به شکل آورده نقدی خود سهامداران و عرضه اولیه و انتشار سهام جدید. یک شیوه دیگری نیز وجود دارد که هنوز در ایران گسترده نیست و آن هم بحث انتشار اوراق است که در سایر کشورها متداول تر است. به عنوان مثال جنرال موتور اوراق قرضه منتشر و پول جمع آوری می کند اما در چارچوب خاصی است.

میرزایی در پاسخ به اینکه آیا دولت در تامین مالی از بازار سرمایه پیشتاز است، بیان کرد: با توجه به آمار و ارقام این موضوع قابل تایید است و دولت تامین مالی زیادی را از بازار سرمایه کشور انجام داده است؛ به بیان دیگر دولت یک رکن غالب در تامین مالی است. این تامین مالی به سه دسته تقسیم می شود. فروش etf ها و دارایی های سرمایه ای، اوراق بدهی که منتشر شده و حدود 160 هزار میلیارد تومان تامین مالی از طریق اوراق صورت گرفته که تقریبا 18 هزار میلیارد آن در بهمن ماه 99 بوده است. راه سوم هم مالیات است که از روی نقل و انتقال سهام، مالیات اخذ می کند. این رقم مالیات در سال 99 با توجه به رونق بازار سرمایه بیش از 10 برابر چیزی بوده که تعیین شده است. در لایحه بودجه عنوان شده بود که حدود 2 الی 3 هزار میلیارد مالیات اخذ شود اما دولت بیش از 20 همت درآمد مالیاتی از محل نقل و انتقال سهام اخذ کرده است. در مجموع دولت در سال 99 توانسته حدود 200 همت از بازار سرمایه عایدی داشته باشد.

این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به اینکه چرا بخش خصوصی نتوانسته به اندازه کافی از ظرفیت های بازار سرمایه در تامین مالی خود بهره ببرد، اظهار کرد: در سایر کشورها به دلیل شفافیتی که وجود دارد، زمانی که یک شرکت می خواهد تامین مالی کند ابتدا اهداف خود، پروژه، خط تولید و ... را به صورت کاملا شفاف توضیح می دهد اما متاسفانه در ایران چنین بستری وجود ندارد. به عنوان مثال اگر ایران خودرو بخواهد از بازار سرمایه تامین مالی کند را در نظر بگیرید. بنگاهی که خط تولیدش خوابیده و همینطور از بانک نیز استقراض کرده و معوق شده چگونه باید مورد قبول بازار سرمایه برای تامین مالی قرار گیرد.

او افزود: بسیاری از صنایع چنین وضعیتی دارند. به جز چند صنعت مثل فولاد و ...، که فولادی ها بلند مدت هستند و برگشت عایدی سرمایه آن ها خیلی زمان بر است و ممکن است بازار نسبت به آن ها اقبال نشان ندهد. در این خصوص ابتدا باید زمینه نهادی لازم فراهم شود تا امکان تامین مالی گسترده بخش خصوصی از بازار سرمایه فراهم شود. همچنین یکی از شیوه های بنگاه ها انتشار حق تقدم و افزایش سرمایه است که در ایران بنگاه ها مقاومت بالایی دارند، نسبت به اینکه حق درصد شان در کل سهام  تغییر کند. و معمولا در کل خیلی به سمت استقراض و تامین مالی از طریق بازار سرمایه و سهام نمی روند.

میرزایی در مورد نحوه تامین مالی کشور در حال حاضر بیان کرد: اقتصاد کشورها به لحاظ تامین مالی به دو دسته تقسیم می شود. یا بانک محور هستند، به این صورت که بانک تامین مالی را به گردش در می آورد و بعد از آن تامین ثانویه از طریق بازار سرمایه انجام می شود. برخی از بازارها، بازار سرمایه محور هستند یعنی تامین مالی به عهده بازار سرمایه است و بانک مکمل آن است. این تامین مالی در ایران به صورت بانک محور است و نمی شود یک شبه یا یک ساله تغییر کند. اکنون هر بنگاهی بخواهد تامین مالی کند به سراغ بانک می رود، زیرا 150 سال است که در ایران نهادینه شده و سابقه طولانی تری نسبت به بازار سرمایه دارد.

انتهای پیام/