به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از همدان، همه ما تاکنون صحنه‌های جستجوی افراد در سطل‌های زباله را دیده ایم و خیلی وقت‌ها برای فقر و بیچارگی این افراد و احتمال ابتلای آنها به بسیاری از بیماری‌ها افسوس خوردیم.
حالا این روز‌ها با آمدن کرونا و کسادی برخی از کسب و کار‌ها تعداد زباله گرد‌ها هم بیشتر شده و خطر ابتلا به بیماری کرونا و دیگر بیماری ها هم برای این افراد و خانواده هایشان افزایش یافته است.
چند روز پیش یکی از این زباله گرد‌ها را دیدم و پای صحبتش نشستم و او هم سفره دلش را باز کرد و گفت: تا دو سال پیش کارگر یک واحد کفش دوزی بودم که با کاهش صادرات و گران شدن مواد اولیه تعطیل شد و بعد از چند ماه کارگری ساختمان، به زباله گردی روی آوردم و زباله‌های قابل بازیافت را جمع می‌کردم و به کسانی که مزایده شهرداری را برده بودند برای جمع آوری زباله‌ها، تحویل می‌دادم و به ازای هر کیلو گرم کاغذ و پلاستیک پت، ۲ هزار و ۵۰۰ تومان به من می‌دادند.
آقای حسینی ادامه داد: تا پارسال همین روال را داشتم تا اینکه شهرداری همدان برای جلوگیری از سوء استفاده این شرکت خرید ضایعات را خود برعهده گرفت و البته این بار برای ما با ضرر بیشتری همراه بود و آنها این بار با قیمت کمتر از سال‌های گذشته ضایعات را از ما می‌خرند.
او ترس از بیماری‌ها به خصوص کرونا را مهمترین دغدغه خود و خانواده اش دانست و افزود: من با توجه به معلولیت جسمی که دارم می‌توانم از مزایای بهزیستی و حقوق آن استفاده کنم، اما با توجه به توانایی محدود خود دنبال کار هستم و با اینکه این شغل چالش‌های بزرگ بهداشتی را دارد، ولی برای من و خانواده ام درآمد مناسب برای گذران زندگی دارد.
زباله گرد‌ها من را به دنبال بررسی مشکلات زباله‌ها یا همان طلا‌های کثیف کشاندند.
بازیافت زباله در ایران کمتر از یک سوم جهان
جالب است بدانید که کشور‌های پیشرفته و برخی کشور‌های در حال توسعه حدود ۷۰ درصد زباله‌های تولیدی خود را بازیافت می‌کنند و در کشور ما نزدیک به ۱۷ درصد زباله‌ها بازیافت می‌شود.
معضل زباله یک معضل جهانی است. در طول دهه‌های گذشته بسیاری از کشور‌ها نسبت به مضرات این معضل آگاه شده و مدیریت آن را در دستور کار قرار داده‌اند. این اقدامات نتایج خوبی داشته و حالا زباله در حکم طلایی است که به منبع درآمد بسیاری از کشور‌ها و حتی خانواده‌ها تبدیل شده است.
اما آمار‌ها وضعیت خوبی از کشور ما در این حوزه نشان نمی‌دهد. هنوز بسیاری از ابتدایی‌ترین اقدامات مدیریت پسماند که یکی از آنها تفکیک از مبدأ است، در کشور اجرایی نشده است؛ این در حالی است که تولید روزانه زباله هم، روز به روز در حال افزایش است.
تولید سالانه زباله‌های شهری ایران بیش از ۱۰میلیون تن است. متوسط سرانه تولید زباله‌های شهری در ایران ۲۴۰کیلوگرم در سال است. بیشترین تولید سرانه زباله مربوط به پایتخت کشور تهران می‌شود؛ در این شهر به ازای هر نفر تا ۴۵۰ کیلوگرم زباله شهری در سال تولید می‌شود. زباله های‌تر نزدیک به ۷۰درصد بزرگ‌ترین گروه زباله‌های شهری ایران را تشکیل می‌دهند و رتبه‌های بعدی به پلاستیک ۱۰درصد، مقوا و کاغذ ۸درصد و فلزات ۳درصد اختصاص دارند.
برای اینکه مسیر گزارش را بتوانم بهتر پیدا کنم سری به چند نفر دیگر از زباله گرد‌ها زدم بیشتر آنها نارضایتی چندانی از شغلشان نداشتند و تنها از بی مدیریتی برای خرید ضایعات شکایت داشتند.
آنها معتقد بودن این شغل کمک به تمیزی محیط زیست می‌کنه و با سرمایه‌ای کم مثل تنها داشتن یک موتور، با وانت می‌توان روزانه مقدار زیادی زباله را تفکیک و جمع آوری کرد.
البته در این میان برخی از آنها این شغل را مایه‌ی خجالت می‌دانستند و می‌گفتند برای این شغل مجبوریم در ساعات پایانی شب و اولیه روز که جمعیت کمی بیرون از خانه هستند کار کنیم.
اما آن چیزی که در این میان برایم جالب بود تقریبا همه ی آنها از درآمدشان راضی بودند و افرادی که سابقه بیشتری در این کار داشتند سود بیشتری می‌بردند.
افراد با سابقه در خارج از شهر‌ها و اطراف روستا‌ها انبار‌های بزرگی را کرایه کرده اند و خودشان زباله‌ها را جمع آوری و تفکیک می‌کنند و در ماه چند نوبت زباله‌ها را مستقیم به کارخانه‌های بازیافت می‌رسانند.
این افراد معتقدند با اینکار می‌توانند زباله‌های پلاستیکی را به جای هر کیلو گرم ۲ هزار تومان، ۵ تا ۶ هزار تومان، کاغذ را به جای هر کیلو ۴ هزار تومان تا ۸ هزار تومان و فلزات را به جای هر کیلو ۶ هزارتومان تا ۱۲ هزار تومان به فروش برسانند.
آنها معتقدند شهرداری قصد داشت تا دست سودجویان را از دلالی بازار بازیافت کوتاه کند و آنها را که سوء استفاده می‌کردند از چرخه این کار حذف کرد ، ولی به جای اینکه از طریق مزایده شرکت دیگری را موظف به اینکار کند خودشان با قیمت کمتری از شرکت قبلی می‌خواهند زباله‌ها را از ما خریداری کنند.
تولید روزانه بیش از ۴۰۰ تن زباله در همدان
کامران گردان، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورا با بیان اینکه روزانه تقریباً متوسط تولید زباله در شهر همدان، ۴۰۰ تن است؛ گفت: در حال حاضر با وجود بیماری کرونا، خطرات جانی برای پاکبانان غیرقابل انکار است که نباید از این مهم غافل شویم.
بیشتر بخوانید
او بر بی‌خطر کردن زباله‌های عفونی تأکید کرد و گفت: باید وضعیت جمع‌آوری زباله‌های عفونی مطب پزشکان و آزمایشگاه‌ها که نارضایتی شهروندان را به دنبال دارد؛ بهبود یابد.
گردان گفت: طرح سرمایه‌گذاری تولید گازوئیل از شیرابه‌های زباله در کمیسیون اقتصاد، سرمایه‌گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان مطرح شده بود که در این حوزه سازمان مدیریت پسماند اعلام آمادگی کرده است و از این‌رو امیدواریم این طرح هم به همت مدیران شهری به سرانجام برسد.
۱۰ درصد زباله‌های مردم همدان بازیافت می‌شوند
حسین سیبی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان با اشاره به افزایش تولید زباله در روز‌های پایانی سال گفت: ۲۵ تا ۳۰ درصد زباله‌های شهری همدان قابل بازیافتند که هم اکنون تنها ۱۰ درصد آنها بازیافت می‌شوند.
او با اشاره به افزایش تولید زباله در روز‌های پایانی سال گفت: ۱۰ درصد زباله‌های این شهر قابل بازیافت است که هشت درصد آن را زباله‌گرد‌ها جدا می‌کنند و ۲ درصد دیگر در مراکز پسماند شهرداری جمع آوری می‌شود.
سیبی با بیان اینکه در استان تنها دو مرکز دفن بهداشتی پسماند در همدان و ملایر داریم افزود: همدان از معدود شهر‌های دارای سایت دفع نخاله است که مساحت آن به ۵۰ هکتار می‌رسد.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری همدان گفت: این سایت در همجواری جاده رباط شورین، بدون دریافت ریالی هزینه، روزانه توسط کامیون‌داران ۲ هزار تن ورودی نخاله دارد.
او با اشاره به اینکه به دنبال الحاق ۲۰ هکتار به این سایت هستیم اظهار کرد: برنامه اصلی ما تملک زمینی به مساحت ۱۰۰ هکتار و انتقال سایت به آنجا است که با توجه به وجود معارض و مشکلات اداری، این کار تا سال آینده محقق نمی‌شود.
سیبی با اشاره به سایت دفن زباله همدان، آن را ظرفیتی بزرگ برای شهر عنوان کرد و گفت: این سایت از سال ۶۰ راه‌اندازی شده که ۵۰ درصد از آن در گذشته به دلیل دفن بی‌برنامه و غیر بهداشتی زباله آلوده شده بود.
او تصریح کرد: پسماند‌های شهر‌های همدان، بهار، مریانج، رزن، جورقان، مهاجران، صالح‌آباد، لالجین و روستا‌های اطراف به این سایت منتقل و توسط سازمان مدیریت پسماند شهرداری دفع می‌شوند.
خرید زباله‌های بازیافتی از طریق نرم افزار بهروب
وحید علی ضمیر،معاون خدمات شهری شهرداری همدان هم گفت: ما در همدان ۱۴ غرفه خرید مواد بازیافتی از مردم داریم و نزدیک به ۲ درصد مواد بازیافتی را از طریق این غرفه‌ها جمع آوری میکنیم؛ و به تازگی نرم افزاری برای تحویل زباله‌های قابل بازیافت از مردم را طراحی کرده ایم.
او افزود: مردم با نصب این نرم افزار می‌توانند از طریق وارد کردن آدرس و کدپستی در سایت بهروب، نیرو‌های شهرداری در جلوی درب خانه آنها حاضر و زباله‌های قابل بازیافت را از آنها خریداری می‌کنند.
معاون خدمات شهری شهرداری همدان ادامه داد: در استان همدان کارخانه‌های بازیافت کاغذ، خردکن شیشه‌های پت پلاستیکی، بازیافت فلزات وجود دارد و علاوه بر آن شیشه‌ها هم در سایر استان‌های کشور بازیافت می‌شوند.
او از افزایش تولید زباله مردم در اواخر اسفند ماه هم خبر داد و گفت: روزانه در همدان ۴۰۰ تا ۴۲۰ تن زباله تولید می‌شود که در روز‌های پایانی سال تا ۵۰۰ تن در روز هم می‌رسد.
علی ضمیر اظهار داشت: در مرکز بازیافت زباله همدان دستگاه پردازش زباله‌ها نصب شده است و فعلا به دلیل نقص فنی دستگاه تا بعد از عید نوروز از آن استفاده نمی‌شود.
او ادامه داد: هم اکنون روزانه ۵۰۰ تا ۵۵۰ تن زباله از شهر همدان و روستا‌ها و شهر‌های نزدیک وارد سایت دفن زباله همدان می‌شود و در ۱۵ کیلومتری پلیس راه همدان در این سایت دفن می‌شوند.
کاهش آلودگی‌های زیست محیطی با بازیافت زباله‌ها
محسن جعفری نژاد، مدیر کل محیط زیست استان همدان هم گفت: برای کاهش مواد آلاینده محیط زیست و کمتر استفاده شدن مواد معدنی و فزات نیازمند بازیافت زباله‌ها هستیم.
او با اشاره به دوره طولانی چند سد ساله نابودی پلاستیک در طبیعت افزود: وجود زباله‌ها در طبیعت باعث مشکلات آلودگی‌های آب، خاک و هوا، جلب و رشد حشرات‌ی مانند مگس، سوسک، پشه خاکی، افزایش جمعیت جوندگان موذی نظیر موش و جلب حیوانات نظیر گربه و سگ‌های ولگرد می‌شود.
جعفری نژاد دفن و بازیافت زباله‌ها را ضرروی دانست و افزود: جامعه امروز چند برابر سال‌های گذشته تولید زباله دارد که اگر بازیافت و بهره وری از زباله‌ها را نداشته باشیم تهدیدی بزرگ برای آلودگی زمین را به وجود میاوریم.
فرهنگ سازی و تفکیک زباله ها ی خانگی حلقه گمشده در طلای کثیف
به گفته این مسئولان و زباله گرد ها، مردم باید مانند همه کشور های توسعه یافته فرهنگ جداسازی زباله های‌تر و خشک را داشته باشند و به جای بازیافت تنها ۱۰ درصد زباله ها مردم همدان شاهد بازیافت ۲۵ تا ۳۰ درصد زباله‌های پلاستیک، فلزی، شیشه و کاغذی باشیم.
این بازیافت‌ها کمک به کاهش قطع درختان، بهره برداری کمتر از معادن سنگ سیلیس و سایر فلزات می‌کنند و هزینه‌های جمع آوری زباله‌ها و تفکیک آنها را کاهش می‌دهند.
البته باید خرید و جمع آوری زباله‌ها هم با قیمت مناسب انجام شود تا شهرداری مجری مناسبی برای این کارباشد و افرادی که ضایعات جمع آوری می‌کنند دیگر نخواهند خود مستقیم به کارخانه‌ها ضایعات بفروشند.
هم اکنون جمع کنندگان ضایعات درآمد‌های متوسط ماهیانه ۵ تا ۱۰ میلیون تومانی دارند و اگر لباس‌های مخصوص و دستکش‌های مناسب به آنها داده شود دغدغه انتقال بیماری‌ها از زباله‌ها یا همان طلا‌های کثیف هم به حداقل می‌رسد.
البته در این میان برخی سودجوبان به درآمد‌های ماهیانه چند ده میلیونی هم رسیده اند که اگر توازنی برای خرید مواد بازیافتی باشد دست آنها هم از این سودجویی‌ها کوتاه می‌شود.
گزارش از زهرا امامی
انتهای پیام/ا
