رئیس قوه قضاییه گفت: شرط قضاوت عادلانه آراستگی به دانش و ادب است و قضات ما هم باید از دانش برخوردار باشند هم موظف به آداب باشند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: بسیاری با جوسازی حق را باطل و باطل را حق جلوه می‌دهند، اما برای عبور از فضای غبارآلود و قضاوت بحق و عادلانه باید در مسیر تقوای الهی حرکت کرد تا از قدرت تمیز حق و باطل برخوردار شد حجت الاسلام والمسلمین رئیسی تشخیص موضوع، تشخیص حکم، تناسب حکم و موضوع و اراده پولادین برای تصمیم‌گیری و صدور حکم مبتنی بر مبانی را امری مهم دانست و از علم و ادب و تقوی به عنوان لوازم مورد نیاز برای این کار یاد کرد.

رئیس قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بیانات اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار با نمایندگان مجلس خبرگان رهبری از لزوم وارد کردن مفاهیم بلند اسلامی به عرصه عمل و زندگی اجتماعی سخن گفت و اظهار داشت: هنر حضرت امام این بود که مفاهیم اسلامی را وارد عرصه زندگی انسان امروز کردند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: توجه به آداب القضاء از مهمترین مسائلی فقهی و برخی مسائل در این حوزه از واجبات و فرایض امر قضا به حساب می‌آید. وی از آیین دادرسی به عنوان یکی از نماد‌های آداب قضاوت یاد کرد و تأکید کرد اصل آداب قضا امری درونی است که می‌توان آن را ادب مع الله، ادب مع النفس و ادب مع الناس عنوان کرد.

رئیس قوه قضاییه گفت: یکی از آفات امر قضا آمیخته کردن قضاوت با هوا‌های نفسانی است و قضات ما باید به پرهیز از این مسئله توجه ویژه داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی از توجه به کرامت انسانی که از محوری‌ترین برنامه‌های سال جاری است به عنوان جلوه‌ای از ادب مع الناس یاد کرد و گفت: همه همکاران مرتبط با مجموعه قضا باید به کرامت انسانی توجه ویژه داشته باشند. وی یکی از مسائل مهم در حفظ کرامت انسانی ارباب رجوع به دستگاه عدلیه را شنیدن سخنان کسانی دانست که برای دادخواهی و احقاق حق به قاضی مراجعه می‌کنند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی تشخیص درست موضوع و صدور حکم بر اساس قوانین قانونی و شرعی و اجرای حق و عدالت را از دیگر جلوه‌های حفظ کرامت انسان عنوان کرد.

رئیس قوه قضاییه همچنین گفت: فردی که می‌خواهد داوری عادلانه کند خودش باید متخلق به عدالت باشد.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی اجرای عدالت را از محور‌های مهم در بیانیه ابلاغی مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب اسلامی و آن را مربوط به همه شئون حکومتی و دستگاه‌ها دانست.

وی تأکید کرد: اقتدار بدون عدالت هرگز به صراط مستقیم قرار نمی‌گیرد و قدرتمندی بدون رعایت عدالت فقط نوعی قدرت نمایی است.

رئیس دستگاه قضایی گفت: امروز می‌بینیم آمریکایی‌ها که ادعای حقوق بشر دارند، حقوق ملت‌ها را پایمال می‌کنند و صرفاً نمایش قدرت می‌دهند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: آن‌ها در سوریه مراکز مقاومت را می‌زنند، اما از آن طرف پرونده قاچاقچی را مطرح می‌کنند و از سعودی‌ها هم باج می‌گیرند، اما از سوی دیگر مدعی اجرای عدالت هستند در حالیکه تاکنون دیده نشده آن‌ها عدالت را اجرا کنند.

وی تصریح کرد: آن‌ها حق را زیر پا می‌گذارند و عدالت را لگدمال و مردم حق خواه را سرکوب می‌کنند، اما مدعی حقوق بشر هستند در حالیکه مردم دنیا بخوبی آن‌ها را می‌شناسند دیگر فریبشان را نمی‌خورند و می‌دانند که آمریکایی‌ها تضییع کننده حق و پیمان شکن هستند.

رئیس قوه قضاییه تبیین تصمیمات قضایی از دیگر نماد‌های حفظ کرامت انسان دانست و گفت: ادله قطعیه و امارات قضاییه از دلایل مهم برای صدور احکام و آرای مبتنی بر شرع و قانون است که بایست به آن‌ها توجه ویژه داشت.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی استفاده از نظرات مشورتی، کارشناسان و متخصصان را نیز از مسائل مهم عنوان کرد و گفت: مراجعه قاضی به کارشنان و متخصص و مشاوره با افراد آگاه و صاحب تجربه، خلاف استقلال قضایی نیست بله در صدور رأی متقن تأثیر بسزایی دارد.

رئیس قوه قضاییه خاطرنشان کرد: نقض آراء بدوی در مراحل عالی نشان از اشکال شکلی و محتوایی در روند دادرسی دارد و باید به حداقل برسد.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی همچنین بر لزوم پایش و غربالگری زندانیان تأکید کرد و گفت: قاضی هر روز باید اسم افرادی که در حبس قرار دارند بصورت مستمر مرور کند و ببیند که آیا این افراد همچنان مستحق حبس هستند یا امکان آزادی آن‌ها وجود دارد.

رئیس قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنانش بر لزوم پیگیری جدی تصمیمات و اجرای دستور‌العمل‌ها و بخشنامه‌ها تأکید کرد و گفت: شرح نشست با مسئولان شورای قضایی استان‌ها پیگیری مطالب گفته شده است.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: دستور‌العمل‌ها و بخشنامه‌ها اگر اجرا شود ثواب هم دارد، اما صدور آن‌ها صرفاً برای ثواب و یا قرار دادن در پوشه‌ها نیست بلکه برای پیگیری و اجراست.

وی تأکید کرد اگر مطلبی ۲۰ تا ۳۰ درصد گفته می‌شود ۷۰ تا ۸۰ درصد پیگیری نیاز است تا آن کار انجام شده و به سرانجام برسد چرا که اینجا میدان عمل است و باید نتیجه کار‌ها در فعل‌ها و ترک فعل‌ها دیده شود.

رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه اثر بسیاری از دستور‌العمل‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در اجرا ظاهر می‌شود و باید با همه وجود آن را پیگیری کرد اظهار داشت: در کشور برنامه‌های خوبی نوشته می‌شود و حرف‌های خوبی هم زده می‌شود، اما برخی از آن‌ها در کتابخانه‌ها بایگانی می‌شود و اتفاقی در میدان عمل نمی‌افتد.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی در بخش دیگری از سخنانش به کاهش زمان رسیدگی به پرونده‌ها اشاره کرد و گفت: آمار موجود نشان می‌دهد که زمان رسیدگی به پرونده‌ها در دادگاه‌ها مناسب‌تر شده، اما باز هم باید در این رابطه گام‌های جدی‌تر برداشته شود.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: نسبت به کاهش ورودی پرونده‌ها به دادگستری‌ها هم توفیقات خوبی حاصل شده که قابل تقدیر است، اما نباید به این میزان قانع شویم و باید تلاشهایمان را مضاعف کنیم وی همچنین خاطرنشان کرد که توجه به مسئله زندانیان در یک سال گذشته نیز مورد اهتمام جدی قرار گرفته و تأکید کرد در این زمینه نیز باید گام‌های برتر و بهتری برداشته شود.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی همچنین از همکاران دستگاه قضایی خواست که ضمن جمع بندی اقدامات صورت گرفته در یکسال اخیر به برنامه‌ریزی برای سال ۱۴۰۰ مبتنی بر سند تحول قضایی توجه ویژه داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود: حرکت بدون برنامه مانند حرکت کشتی بدون ناخدا و بدون مقصد است که موجب سرگردانی این کشتی می‌شود.

رئیس قوه قضاییه همچنین بر رویکرد سیاسی نسبت به حقوق عامه تأکید کرد و گفت: توجه به حقوق عامه نباید حالت شکلی داشته باشد. وی افزود در روز گذشته در تقویم رسمی کشور روز حمایت از حقوق مصرف کننده بوده، اما آیا حمایت از مصرف کننده در بازار هم اتفاق افتاده است، وی بر همین اساس تأکید کرد که باید ساز و کار‌های مناسب و سازمان‌های فعال حمایت از حقوق عامه و حقوق شهروندی با جدیت بیشتری صورت گیرد.

رئیس دستگاه قضا در ادامه سخنانش گفت که یکی از مسائل محوری در حقوق عامه حفظ منابع طبیعی و ذخایر ملی است که بخشی از پرونده‌های معوقه را نیز تشکیل می‌دهد وی بر همین اساس خاطرنشان کرد: همه همکاران قضایی باید به قضاتی که مأمور رسیدگی به پرونده‌های پیچیده در حوزه منابع طبیعی هستند در تشخیص موضوع کمک کنند تا این پرونده‌ها هر چه سریعتر تعیین تکلیف شود.

رئیس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنانش نظارت بر کار ضابطین قضایی را نیز مورد تأکید قرار داد و گفت: به ضابطین حتماً باید آموزش داده شود و بر کارشان نیز نظارت شود و گزارشات آن‌ها بررسی و نواقص به ضابطین گوشزد شود.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی بر همین اساس تأکید کرد که ارتباط همکاران قضایی با ضابطین عام و خاص نباید به رابطه صرف اداری باشد. وی همچنین بر مسئله آموزش تخصصی به قضات تأکید کرد و متذکر شد قضات باید در کنار دانش حقوقی به مسائل روز همچون مباحث مربوط به تجارت، بیمه، امور بانکی و مالی، مسائل مربوط به بورس و مباحث تخصصی صادرات و واردات و دیگر موضوعات اقتصادی مسلط باشند که آموزش در این زمینه از وظایف معاونت منابع انسانی است.

رئیس دستگاه قضا در بخش دیگری از سخنانش به موضوع اجرای ماده ۴۷۷ نیز اشاره کرد و گفت: حکم صادره برای پرونده بعد از صدور حکم دادگاه تجدیدنظر قطعی و لازم‌الاجراست.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی افزود:‌درخواست اجرای ماده ۴۷۷ صرفاً برای تضمین اجرای قانون و موازین شرع و رعایت حد و عدل است و یک مرحله دیگر دادرسی نیست. وی متذکر شد، اعمال ماده ۴۷۷ برای آن است که خدای نکرده در ارتباط با یک پرونده حکم خلاف شرع صادر نشود و اصل بر صحت احکام صادره است.

رئیس قوه قضاییه با تقدیر از همت مضاعف همکاران قضایی در استان‌ها که با وجود شرایط کرونایی در یکسال گذشته اقدام جهادی در رسیدگی به پرونده‌های معوقه داشتند تأکید کرد: با پیگیری این روند باید پرونده‌های معوقه هر چه سریعتر به سرانجام برسد.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی در بخش دیگری از سخنانش بر لزوم توجه به ساز و کار مصالحه و انجام صلح و سازش نیز تأکید کرد و گفت: آن دسته از دعاوی مالی و خانوادگی که در شورای حل اختلاف و دادگاه‌ها با مصالحه قابل حل و فصل هستند باید از همین طریق به نتیجه برسند.

رئیس دستگاه قضا همچنین لزوم سلامت همکاران دستگاه قضا تأکید کرد و گفت: سلامت قوه قضاییه تضمین کننده سلامت تصمیمات و آراء و احکام قضایی است و خدشه در این امر به همه تصمیمات نظام قضایی صدمه می‌زند.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی با تأکید بر لزوم نظارت مستمر بر تداوم عملکرد خوب همکاران قضایی به مدیران و همچنین مسئولان بخش‌های حفاظتی و نظارتی قوه قضاییه متذکر شد که اگر مشاهده کردند فردی به هر دلیل دچار آسیب شده و یا یک خناس قصد نفوذ در همکاران قضایی و ایجاد انحراف و خلل در روند دادرسی عادلانه دارد با اقدام به موقع و هشدار لازم از این امر جلوگیری کند. وی با بیان اینکه مدیریت بدون نظارت معنا ندارد گفت باید بر لزوم پیشگیری از لغزش همکاران دستگاه قضا اهتمام ویژه داشت و هر جا تخلفی شکل گرفت با آن برخورد کرد تا مجموعه قضایی دچار مسئله و آسیب نشود.

حجت الاسلام والمسلمین رئیسی با بیان اینکه اعتماد عمومی بزرگترین سرمایه دستگاه قضایی است که نباید مخدوش شود تأکید کرد: هر کس به دستگاه عدلیه پناه آورد باید احساس کند که حقوق او ستاندن می‌شود و وای به روزی که کسی احساس کند دستگاه قضایی حق او را نمی‌دهد.

رئیس قوه قضاییه القای یأس در جامعه را گناهی نابخشودنی دانست و گفت امروز از بهترین اعمال این است که امید در جامعه افزایش یابد و همکاران دستگاه قضا می‌توانند با همت مضاعف و تلاش بیشتر و سامان دادن کار‌ها نقش بسزایی در این زمینه داشته باشد.