به گزارش خبرنگار بورس گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،با توجه به این مسئله که امروز سال روز تاسیس بورس در ایران است ما قصد داریم تا یک تاریخچه ای از زمان آغاز بورس در ایران را در اختیار شما قرار دهیم؛

مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

سرانجام در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل و موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم شد،در اواخر همان سال هیئتی از بورس بروکسل برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند و در آخر پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

سابقه ۵۳ ساله بورس در ایران

تاریخچه بورس ایران را می‌توان به ۴ دوره زمانی تقسیم کرد، در دوره اول که به زمان پیش از انقلاب اسلامی ایران برمی‌گردد، بورس ایران با عرضه سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، سیمان تهران، سیمان شمال، بانک توسعه صنعتی، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرده و تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به عدد ۱۰۵ رسید.

با پیروزی انقلاب اسلامی بورس اوراق بهادار تهران نیز وارد فصل جدیدی شد. رویدادهای سیاسی و شروع جنگ تحمیلی در آن زمان و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، اعم از ادغام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران منجر به کاهش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷  به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ شد.

دوره سوم از سال ۶۸ آغاز شده و با شکل‌گیری سیاست‌های دولت مبنی بر گسترش بازار سرمایه همراه شد. به طوری که در سال ۱۳۷۵ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به حدود ۲۵۰ شرکت رسید.

در طول  این سال‌ها افزایش عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس، ز طریق شبکه بانکی در سرتاسر کشور و همچنین عرضه سهام به کارگران به نرخ‌های ترجیحی براساس مصوبات دولت، منجر به فراگیر شدن تب و تاب بورس در کشور شد.

بیشتر بخوانید

• ناظر بازار کیست؟

آغاز دوره زمانی چهارم در بورس ایران همزمان با رونق و شکوفایی این بازار در سال‌ ۱۳۸۳ اتفاق افتاد. اگرچه بورس ایران در تاریخ فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را داشته است، اما به جرات می‌توان گفت که یکی از مهم‌ترین تحولات تاریخ بورس در ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بود که با رفع برخی نارسایی‌ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در کشورمان را فراهم کرد.

براساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه ایران تشکیل شد همچنین  راه‌اندازی سامانه معاملات آنلاین در سال ۱۳۸۹ نیز نقطه عطف دیگری در گسترش معاملات بورس ایران بود.

لازم به ذکر است سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می‌کند، وظایف متعددی دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تأسیس و نظارت بر عملکرد بورس‌های مختلف است.

 چهار بورس بزرگ کشور را بشناسید

بورس اوراق بهادار تهران 

فرا بورس ایران 

بورس کالا

 بورس انرژی

روسای سازمان بورس را از ابتدا تا کنون

اله‌ویردی رجایی سلماسی (۵۹ تا ۷۶)
احمد میرمطهری (۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲)
عبده تبریزی (۱۳۸۲ تا ۱۳۸۴)
علی صالح آبادی (۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳)
محمد فطانت (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶)
شاپور محمدی (۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸)
حسن قالیباف اصل ( فروردین ۹۹ تا دی ۹۹)

محمد علی دهقان دهنوی رئیس فعلی سازمان بورس

تاثیرگذاری مستقیم تحریم ها بر بازار سرمایه

علی سعیدی کار شناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار بورس باشگاه خبرنگاران جوان، درباره جایگاه بورس ایران در دنیا ، گفت: از حیث چارچوب ها و استانداردهای کلی به مقدار زیادی با بورس های بین المللی که در سطح یک قرار دارند، فاصله داریم. اما در مقایسه با کشورهایی که از نظر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی مشابه ما هستند، قابل رقابت هستیم و نه تنها کمتر از آن ها نیستیم، بلکه  در مواردی نیز  جلوتراز آن ها هستیم.

او ادامه داد: وضعیت تحریم های کنونی بیش از هرجایی به بانک ها و شرکت های تولیدی فشار می آورد، بورس هم خارج از این ماجرا نیست. اگر مسائلی که به علت تحریم روی صنایع فشار می آورد و به طور مستقیم روی بورس اثر می گذارد را کنار بگذاریم، ما از حیث نهادهای مالی، ابزارهای مالی و ریز ساختارها در شرایطی هستیم که با بورس های مشابه خودمان در دنیا کاملا قابلیت رقابت را داریم. 

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با مشکلات فعلی بورس تصریح کرد: نرم افزار معاملاتی که در اختیار داریم یکی از معضلات بورس ماست که مشکلات آن به علت تحریم هاست. در دنیا تقریبا دو یا سه کشور هستند که نرم افزار معاملات بورس را می‌‌نویسند نکته ای که باید به آن اشاره کرد بعضی از کشورها هم برای خودشان نرم افزار می نویسند، بعضی دیگر نیز آن   را خریداری می کنند. اما کشور ما از هر دو لحاظ دچار مضیقه است.

وی افزود: در میان کشورهای عضو ECO (سازمان همکاری اقتصادی) ایران، ترکیه، قزازستان و پاکستان نسبت به بقیه بالاتر هستند و از بورس های قوی تری برخوردارند. ایران در مقایسه با این کشورها هم سطح است، اما ناگفته نماند اگر تحریم ها نبود و اقتصاد ما باز بود، قطعا می توانستیم بازار سرمایه پیشرفته تری نسبت به این کشورها داشته باشیم.

همکاری کم وزارت نفت عامل مغفول ماندن بورس انرژی

سعیدی در مورد مغفول ماندن بورس انرژی ، بیان کرد: وزارت نفت در دوره های مختلف در هیچ یک از لایه های مدیریتی اراده بر این نداشته که از طریق بورس عمل کند. بورس انرژی برای حامل های انرژی است و علاوه بر آن  نفت، برق را هم شامل می شود. در کشور ما معاملات انرژی مبتنی بر بازار نیستند و برق با قیمت بازاری معامله نمی شود. بهتر است بورس انرژی بیشتر بر اوراق بهادار مبتنی بر حامل های انرژی متمرکز شود.

کارشناس بازار  سرمایه در مورد اولویت های پیش روی سازمان بورس در راستای هموار کردن مسیر پیشرفت و نزدیکی به استانداردهای بین المللی، اظهار کرد: دولت و مجلس از هرگونه مداخله در مورد بورس خودداری کنند. تغییرات مدام روسای سازمان بورس و اوراق بهادار، وضعیت دشواری را برای شرایط داخلی این سازمان ایجاد کرده و سازمانی که باید مغز متفکر و سیاستگذار باشد، از درون استحکام خود را از دست داده است. عمده افرادی که در مسائل بورس مداخله می کنند تخصص بازار سرمایه ای ندارند.

سعیدی  افزود: البته بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، شورای عالی بورس ناظر بر فعالیت­های سازمان بورس است و به شکایات در قبال آن، رسیدگی می­کند. این­که مقام دولتی یا نماینده­ای در مجلس در خصوص تغییر رییس سازمان اظهار نظر می­کند، بی سابقه و خطرناک است. او ادامه داد: اولویت بعدی این است که امروزه نیاز به اصلاح تفکر وجود دارد و باید مردم را از خرید مستقیم سهام به صندوق های سرمایه گذاری متمایل کرد تا حالت های هیجانی معاملات بورس از بین رود.

کارشناس بازار سرمایه  در پایان گفت:  مجموعه سیاست های وزارتخانه‌­های اقتصاد، نفت، صنعت و معدن و بانک مرکزی در قیمت های بورس متجلی می شود. بنابراین ایجاد تغییرات در سازمان بورس نشان دهنده تفکر سطحی به بورس است. بورس نتیجه سیاست های اقتصادی مجموعه ارکان است.

انتهای پیام/