به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی است و زندگی پرفراز و فرود ایشان قابلیت‌های بسیار زیادی برای به تصویرکشیدن دارد و با وجود آثاری در سینما و تلویزیون، اما هنوز آنطور که باید و شاید، دیده نشده است.

در میان آثاری که درباره امام خمینی (ره) ساخته شده‌اند تنها فیلم "فرزند صبح" به شکل مستقیم به موضوع زندگی ایشان پرداخته است که این فیلم نیز با گذشت حدود بیش از یک دهه از زمان ساخت آن تاکنون، به نمایش عمومی درنیامده است.

از سوی دیگر در تلویزیون آثار مختلفی مقاطع مختلف زندگی امام خمینی (ره) را دستمایه خود قرار داده‌اند که محمدرضا ورزی در سریال "معمای شاه" با سختی فراوان توانست نقش امام خمینی (ره) را با بازی شکرخدا گودرزی به نمایش درآورد. شخصیتی که به تعبیر این کارگردان، بعد از ۲۵ بار گریم، قطعی شد. هرچند برخی از مدیران وقت گفته بودند نمایش چهره امام (ره) منتفی شود.

"معمای شاه" یکی از سریال‌های پرکاراکتر تاریخی بود که داستان زندگی محمدرضا پهلوی را از زمان بازگشت وی از مصر، پس از ازدواج با ملکه فوزیه تا زمان مرگ به تصویر کشید.

در ساخت این مجموعه ۸۰ بازیگر اصلی، ۵۴۰ بازیگر فرعی و بیش از ۵۶۰ نفر از عوامل سینما و تلویزیون ایران حضور دارند. مجموعه "معمای شاه" در خصوص جریانات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی در دوره پادشاهی محمدرضا پهلوی است. در بخش‌هایی از این سریال به حضور امام خمینی (ره) در جریانات سیاسی ایران در زمان پهلوی نیز پرداخته شده است و می‌توان با بخش‌هایی از زندگی امام (ره) در این سریال آشنا شد. نقش امام خمینی (ره) را در این سریال شکرخدا گودرزی ایفا کرده است.

او درباره دشواری بازی در نقش کاراکتر‌های مهم سیاسی معاصر و به خصوص شخصیت رهبر کبیر انقلاب به خبرنگار خبرگزاری تسنیم گفت: "در مورد این چنین شخصیت‌هایی که مردم او را می‌شناسند و صفر تا صد زندگی او را می‌دانند، بازیگر نمی‌تواند خلق شخصیت کند، چرا که عقبه زیادی در ذهن مخاطب از این شخصیت وجود دارد و امکان خطا هم وجود ندارد. در حالی‌که در سایر نقش‌ها شما می‌توانید به عنوان بازیگر خلق شخصیت کنید به گونه‌ای که برای مخاطب هم باورپذیر باشد؛ اما در اینجا ما با شخصیتی مواجهیم که همه او را می‌شناسند و با رفتار، گفتار، منش، حرکت و همه‌چیز او آشنایی دارند؛ بنابراین کار بسیار سختی است و جای هیچ خطایی وجود ندارد. "

در این مسیر کار‌های دیگری همچون "روح‌الله" به کارگردانی سیامک صرافت و بازی بازیگرانی همچون والا شهیری، شایان جلالی، مهدی فقیه، رحمان باقریان، حمیدرضا میلاد، مریم فخر، مهرداد سلیمی، نرگس نافذ، صفرعلی کوهی، مهدی نقد زاده، محمد خدمات، اشکان شریف نژاد، محمدرضا مربی دوست، محمد رشیدی و عزیزالله بیات ساخته شد. این سریال چند قصه انتخابی و اقتباسی بر اساس برداشت‌هایی از زندگی امام (ره) و رابطه ایشان با همسایگان و کسانی که به دیدارش می‌رفتند را شامل می‌شود.

تله فیلم "صنوبر" را مجتبی راعی ساخت که بعد‌ها با نام "سال سخت در خمین" در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۸۱ نمایش داده و سپس با همین نام در قالب سریالی ۶ قسمتی از تلویزیون پخش شد. چندی بعد سریالی به نام "سال‌های حادثه" در گروه کودک و نوجوان شبکه پنج سیما در ۱۰ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای و در سه فصل تولید شد نکته جالب این است که این نقش ابتدا به، ولی الله مؤمنی، بازیگر نقش پدر امام در سریال "آفتاب و زمین" پیشنهاد و حتی این بازیگر تست گریم هم شد، اما انتشار تصاویر تست گریم، واکنش‌هایی منفی را پدید آورد و به همین دلیل بازیگری به نام محمد آزادی جایگزین وی شد.

تولید سریال "آفتاب و زمین" در اواخر دهه ۱۳۷۰ در تلویزیون آغاز و در اوایل دهه ۱۳۸۰ پخش این سریال از شبکه دو سیما آغاز شد. این سریال بر اساس فیلمنامه‌ای از جلیل عرفان‌منش و به تهیه‌کنندگی علیرضا سجادپور ساخته شد. شمقدری پیش از ساخت این سریال اثری مستند با عنوان "روایت انقلاب" را نیز با موضوع زندگی امام خمینی (ره) ساخته بود. این سریال روایت زندگی امام خمینی (ره) را از دوران زندگی پدر بزرگوار امام (ره) آغاز می‌کند و با نمایش مبارزات پدر امام با خوانین منطقه، به مقطع تولد امام خمینی (ره) می‌رسد. حسین انصاری، مرحوم رضا سعیدی، بهمن دان، لعیا باستانی، ثریا سلطانی، ماشاءالله شاهمرادی زاده، برات الله شیبانی، غلامرضا عارف نژاد، مرحوم فرهاد خانمحمدی، مجید عبدالعظیمی و... دیگر بازیگران این سریال بودند.

"فرزند صبح" به کارگردانی بهروز افخمی، روایتی از مقاطع مختلف زندگی امام خمینی (ره) است که البته بیشتر به دوران کودکی ایشان متمرکز شده و بخشی از آن نیز به دستگیری او در پانزده خرداد می‌پردازد. تولید و ساخت این فیلم از سال ۱۳۸۳ آغاز شد و چیزی حدود هفت سال طول کشید تا ساخته شود، اما به دلیل مشکلات فنی و عدیده‌ای که در زمان ساخت این فیلم شکل گرفت، "فرزند صبح" هرگز فرصت نمایش پیدا نکرد.

در "فرزند صبح" بازیگرانی، چون هدیه تهرانی، محمدرضا شریفی‌نیا، محمدعلی کشاورز، آتیلا پسیانی، الیکا عبدالرزاقی، فرهاد قائمیان و عبدالرضا اکبری ایفای نقش می‌کردند. محمدرضا شریفی‌نیا در این فیلم در نقش سید احمد خمینی و هدیه تهرانی نیز در نقش دایه امام حضور داشتند و عبدالرضا اکبری نیز نقش میانسالی امام (ره) را ایفا کرد.

عبدالرضا اکبری درباره ایفای این نقش گفت: زمانی که این نقش به من پیشنهاد شد، بهت‌زده بودم. نمی‌دانستم چطور انتخاب شدم، شباهت‌هایی وجود دارد یا خیر. نقش حضرت امام (ره) سختی خاص خودش را داشت، ایشان شخصیتی شناخته‌شده است که بیشتر افراد ویژگی رفتاری ایشان را می‌شناسند و این بازی در چنین نقشی را برای من سخت و دشوار می‌کرد.

تله‌فیلم "یازده دقیقه و سی ثانیه" روایت گروهی از خبرنگاران تلویزیونی است که برای ضبط پیام حضرت امام (ره) در خصوص شروع جنگ تحمیلی در شهریور سال ۱۳۵۹ راهی جماران می‌شوند. در این فیلم تلویزیونی، بازیگرانی، چون عبدالرضا اکبری، سید ابراهیم بحرالعلومی، یاشار افخمی، رضا صدیق، فرید لطف آور و محمد پیغمبرزاد به ایفای نقش پرداخته‌اند. " یازده دقیقه و سی ثانیه " به کارگردانی بهروز افخمی از محصولات سیمافیلم در سال ۱۳۸۷ است که در بخش مسابقه ویدئویی بیست و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر حضور داشت و توانست توجه منتقدان را به خود جلب کند.

عبدالرضا اکبری در این تله‌فیلم بار دیگر در نقش امام خمینی (ره) ایفای نقش کرده است. در واقع اکبری با حضور در این تله‌فیلم تنها بازیگری است که موفق شده تاکنون دوبار در نقش امام خمینی (ره) به ایفای نقش بپردازد و نزدیکترین گریم را به چهره واقعی ایشان داشته باشد.

بازیگر نقش امام خمینی (ره) در "سلمان" میرباقری

در ادامه گپ و گفت‌هایی با سه بازیگر نقش امام خمینی (ره) داشتیم و محمدرضا ورزی هم درباره پرداختن به بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی در سریال "معمای شاه" صحبت‌هایی کرده که مشروح آن را در ادامه بخوانید:

شکرخدا گودرزی در نقش امام خمینی (ره) مورد توجه قرار گرفت؛ او این روز‌ها در سریال "صبح آخرین روز" - شهید مجید شهریاری- نقش یکی از متولیان امامزاده صالح را ایفا می‌کند. سریالی که این روز‌ها در تهران فیلمبرداری می‌شود و او به تازگی به گروه پیوسته است. این بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون در گفتگو با خبرنگارخبرگزاری تسنیم از حضورش در سریال "سلمان فارسی" داود میرباقری خبر داد و گفت: قرار است نقش کلبی را بازی کنم؛ تاجری که از اورشلیم، "سلمان فارسی" را تا حجاز می‌آورد و وسط راه، او را به یک یهودی می‌فروشد. قرار بود سال گذشته جلوی دوربین بروم، اما کرونا کار را عقب انداخت و ان‌شاءالله به زودی این اتفاق خواهد افتاد.

* یکی از بزرگترین سریال‌های حال حاضر تلویزیون که این روز‌ها در شاهرود به فیلمبرداری‌اش ادامه می‌دهد. کاری که از ۲۰ هزار بازیگر بهره می‌برد و از سراسر کشور شناسایی شده‌اند و مرحله به مرحله جلوی دوربین داود میرباقری خواهند رفت. در کنار فرهاد اصلانی، محمدرضا هدایتی و بخشی از بازیگران دیگر، نام هشام رستم به عنوان بازیگر تونسی بیشتر به چشم می‌خورد. بازیگری که حضور در دنیای تصویر را در ۴۰ سالگی و با حضور در یک تله‌فیلم ایتالیایی آغاز کرد.

مهدی فقیه که این روز‌ها در پروژه "جشن سربرون" مجتبی راعی هم به ایفای نقش می‌پردازد و قبلاً هم در سریال‌های تاریخی مثل "ملک سلیمان" از او نقش‌های شگرفی دیده‌ایم حالا در مقابل دوربین داود میرباقری هم در نقش "جذامی" ظاهر شده است.

این سریال در سه دوره تاریخی ایران باستان، بیزانس و رم جلوی دوربین می‌رود و در دو بخش کودکی سلمان تا رحلت پیامبر (ص) و بازگشت سلمان به مدائن طراحی شده است. پیش‌بینی می‌شود فیلمبرداری این سریال الف‌ویژه حدود ۵ سال طول بکشد. بازیگران ایرانی و خارجی از کشور‌های یونان، مراکش، تونس و ... در آن بازی خواهند کرد.

شب فیلمبرداری "معمای شاه" خوابم نمی‌برد

گودرزی درباره حضور در سریال "معمای شاه" به عنوان بازیگر نقش امام خمینی (ره)، تصریح کرد: امام (ره) ساده سخن می‌گفتند: "اصلاً خودمان هم نمی‌دانستیم چرا این طور می‌شود؛ بنابراین من چیزی برای خودم قائل نیستم برای شما هم قائل نیستم". من دیدم یک انسانی که از زمین کنده می‌شود و حرکت رو به بالا دارد اصطلاحاً از لحاظ فلسفی یک سبکی در درون او ایجاد می‌شود. چون آدم باید از لحاظ فلسفی بایستی این سبکی روح را داشته باشد که بتواند این قدر دنیا را رها کند. این سبکی یک حال خاصی را می‌خواهد و به نظرمن بخش عرفان امام (ره) و لطافت شعری‌اش برای این بخش است. این جمله مرا وارد نقش کرد. کسی که بخواهد چنین نقشی را بازی کند به چیز‌های جزئی توجه نمی‌کند، اما با همه این‌ها شب فیلمبرداری خوابم نمی‌برد. اصلاً اضطراب مثل رفتن به روی صحنه است؛ بازیگران جوان بدانند که اگر بازیگر این اضطراب را نداشته باشد اصلاً بازیگر نیست. اضطراب نمایانگر یک حالتی از مسئولیت است.

نقش امام خمینی (ه) به من شخصیت بازیگری داد

وی در پاسخ به این سؤال که چطور بر استرس غلبه کردید، خاطرنشان کرد: یک شب تا صبح نخوابیدم. قرار بود ساعت ۶ صبح کاخ سعدآباد باشم. دیدم نمی‌توانم بخوابم دوش گرفتم سوار ماشین شدم ناخودآگاه به سمت مرقد امام رفتم. یک عده داشتند نماز می‌خواندند یک عده خوابیده بودند من هم تکیه دادم و ایستادم. یک باره دیدم ساعت ۶ و ۱۵ دقیقه است. من قرار بود ۵ و ۴۵ دقیقه سعدآباد باشم. با سرعتی رفتم و دیدم همه نگرانند که چه اتفاقی افتاده، ساعت ۷ و ۴۵ دقیقه رسیدم. ۶ ساعت گریم بر روی من انجام شد و من رفتم جلو و این حالتی که به هیچ چیز توجه نمی‌کند جز آن چیزی که عمق جهان‌بینی نگاهش است که در من ایجاد شد. اصلاً انگار یک حالتی که دیگر این فاصله ایجاد شده بود و این فاصله یک اتفاق مبارکی است. در جریان تصویربرداری "معمای شاه" اصلاً برایم مهم نبود که با ناظر پخش، رئیس شبکه و... دیدار کنم و این نقش یک وقار و جایگاه والایی به من داده بود.

ماجرای گریه طلبه‌ها و اولین حضور امام (ره) در "معمای شاه"

این بازیگر سینما و تلویزیون، افزود: اولین سکانسی که در قم بیت امام (ره) فیلمبرداری کردیم، خرداد و تیر در آن گرمای سوزان بود که با آن همه لباس و گریم نبایستی تعرق ایجاد می‌شد. این عدم ایجاد تعرق یک نوع تکنیک و مراقبه در بازیگری به حساب می‌آمد. هیچ‌وقت یادم نمی‌رود آن روز ۳۰۰، ۴۰۰ طلبه را از حوزه آوردند بعد یک سخنرانی دو سه صفحه‌ای به من دادند که به دلیل تئاتری بودن، آن مونولوگ بلند را حفظ کردم. چند دوربین در پشت صحنه قرار گرفته بود و طلبه‌ها نشسته بودند. آن سکانس درباره قدرت اسرائیل و سخنان آتشین حضرت امام (ره) در این باره بود. چند بار جای من چک شد تا وقتی من بیایم دیگر هیچ‌چیزی جا به جا نشود. وقتی من آمدم یک عده‌ای با دیدن چهره‌ام شوکه شدند. ما شروع کردیم سخنرانی آرام آرام صدای گریه‌های واقعی طلبه‌ها بلند شد. بعد از این سخنرانی سکوتی همه جا را فراگرفت و بدون کات، صحنه ادامه پیدا کرد و همه صلوات فرستادند.

عبدالرضا اکبری و دو بار فرصت بازی در نقش امام خمینی (ره)

عبدالرضا اکبری دو بار در نقش امام خمینی (ره) ایفای نقش کرده است؛ یک بار در "فرزند صبح" مقطع سال ۱۳۴۲ و دیگری در تله فیلم "یازده دقیقه و سی ثانیه" در سال ۱۳۵۹ جلوی دوربین بهروز افخمی حاضر شدید. او درباره ایفای نقش امام خمینی (ره) به خبرنگار تسنیم گفت: لذت بازیگری به این است که ما در عمرمان این سعادت را پیدا می‌کنیم چنین نقش‌های بزرگ و ماندگاری را به منصه اجرا برسانیم. هرچه این نقش‌ها شخصیت موثرتر و ماندگارتری داشته باشند جزو امتیازات بازیگری محسوب می‌شود. به منِ بازیگر این فرصت داده می‌شود تحقیق و پژوهش داشته باشم و با شخصیت‌های مختلفی درباره این نقش صحبت کنم. کار ما فارغ از تقلید، تحلیل، تفسیر و تکنیک دارد تا بتواند آن باورپذیری را ایجاد کند.

وی افزود: نقش‌هایی که از شخصیت حضرت امام (ره) به من پیشنهاد شد هم سختی و هم راحتی خودش را دارد. چون از شروع انقلاب من با امام (ره) بزرگ شدم. هرچند که از نزدیک نتوانستم ایشان را ببینم، اما گفتار و رفتار ایشان را در جریان اخبار و رسانه‌ها دنبال می‌کردم. بعد که به فیلم "فرزند صبح" دعوت شدم فرصتی فراهم شد تا کتاب‌های ایشان را در اختیارم بگذارند. از همه مهمتر با اقوام، بستگان و نزدیکان از جمله سیدحسن خمینی بسیار به من کمک کردند.

عکس مرا به بستگان امام (ره) نشان دادند سؤال کردند این کیست؟

بازیگر سینما و تلویزیون درباره تستِ جمشید هاشم‌پور برای ایفای نقش امام خمینی (ره) در "فرزند صبح" بهروز افخمی، گفت: من یادم است چند جلسه ۵ ساعته گریم داشتم که سعید ملکان این کار را کرد، اما رضایت بهروز افخمی را جلب نکرد. البته شنیدم که جمشید هاشم‌پور هم تست داده بود، اما این طور که می‌گفتند چهره‌اش از پس نقش بیرون می‌زد. یعنی هرکس می‌دید متوجه می‌شد این جمشید هاشم‌پور است. اما بعد از چند جلسه ۵ ساعته وقتی عکس‌های بنده را بازبینی می‌کردند، بستگان امام (ره) می‌پرسیدند این کیست؟ این واکنش خوبی بود؛ چرا که هنرپیشه در نقش‌های تاریخی نباید دیده بشود. این توجه و دقت‌نظر باعث شد تا مردم وقتی بر روی پرده نقره‌ای، "فرزند صبح" را دیدند شخصیت امام (ره) برایشان ملموس بود. این واقعیت بازیگری است که ما باید آنقدر خودمان را به نقش برسانیم که بتوانیم از پس آن بربیاییم.

برای محمد آزادی دعا کنید

سال ۱۳۶۳ فعالیت هنری خودش را آغاز کرد که از جمله فیلم‌هایی که در آن حاضر بوده می‌توان به «ترن» مرحوم امیر قویدل، «پلاک» ابراهیم قاضی‌زاده، «میرزا کوچک‌خان» و «سردار جنگل» و نمایشنامه «بایرام» به‌کارگردانی تقی سلحشور و چند کار تلویزیونی دیگر به‌کارگردانی تقی سلحشور در آن سال‌ها اشاره کرد.

بیشتر بخوانید

چند سالی از محیط سینما دور بود تا اینکه در سال ۸۹ «دور کرج در ۸ روز» انجام داد بعد از آن فیلم اجتماعی و تأثیرگذار «پشت دیوار باغیست» را در کارنامه خودش دارد. سپس فیلم سینمایی «تن‌ها صداست که می‌ماند»، فیلم سینمایی «دهه شصتی‌ها» و سریال‌های «سال‌های حادثه» و «از گهواره تا ماه» و فیلم سینمایی «ریشو‌های باریشه» در نقش‌های مختلف، ظاهر شد. اما یکی از حساس‌ترین نقش‌هایی را که محمد آزادی مهربانی داشته است، نقش حضرت امام خمینی (ره) بود که دو بار این اتفاق را رقم زد.

او در این باره به خبرنگار ما، گفت: بنده در ابتدا تنها تهیه‌کننده «سال‌های حادثه» بودم و قرار بود نقش دیگری را در آنجا بازی کنم و حتی برای انتخاب بازیگر نقش امام خمینی (ره) به‌روی صورت بسیاری از بازیگران مطرح سینما تست گریم انجام دادیم که یکی از آن‌ها «ولی‌الله مؤمنی» بود. وقتی نظرات مردمی را دیدیم و متوجه شدیم زیاد مورد اقبال عموم قرار نگرفت کارگردان به این نتیجه رسید بازیگر را تغییر دهد، در آنجا به‌یک‌باره گریم بنده تأیید شد.

آزادی‌مهربانی در دو مقطع مختلف از زندگی امام خمینی (ره) را بازی کرده است. فیلم «سال‌های حادثه» مربوط به ایام قبل از ارتحال حضرت امام خمینی (ره) بوده است و گریم فیلم «از گهواره تا ماه» هم مربوط به دوران جوانی و وقایع دستگیری ایشان در خرداد سال ۱۳۴۲ است.

حالا این بازیگر و تهیه‌کننده سینما و تلویزیون حالِ خوبی ندارد و امیدواریم هرچه زودتر به دنیای تصویر بازگردد و بتواند کار‌های ارزشی و آرمانی‌اش را برای سینما و تلویزیون بسازد.

محمدرضا ورزی و سختی خلقِ نقش امام خمینی (ره)

محمدرضا ورزی کارگردان سریال "معمای شاه" در پاسخ به این سؤال که چه مشکلاتی داشت نمایش اولین تصویر نمایشی از حضرت امام (ره)، خاطرنشان کرد: سریال "معمای شاه" مسیر سختی بود که طی شد مخصوصاً جریان ورود به نمایش اولین چهره از حضرت امام خمینی (ره) که برخی از مدیران وقت در برهه‌ای اعلام کردند نمایش چهره امام (ره) منتفی شود. می‌ترسیدند که کار خوب از آب درنیاید. اما مدیرانی هم بودند خیلی شجاعانه در همان مقطع پای کار ایستادند تا "معمای شاه" ساخته شود. تست گریم را شروع کردیم و چراغ خاموش جلو رفتیم. می‌خواستیم این ذوق و انگیزه‌مان را مطبوعاتی کنیم، ولی به دلیل وجود هجمه‌هایی، دست نگه داشتیم.

بعد از ۲۵ بار گریم، نقش امام (ره) قطعی شد

ورزی با اشاره به ساخت فیلم سینمایی امام خمینی (ره) به زبان اصلی و در وجوه بین‌المللی، افزود: دلم می‌خواست مرحله به مرحله تست گریم را نشان دهیم، اما نشد. بخشی از تصاویر تست گریم امام (ره) را فیلم گرفتیم و بعد مطبوعاتی کردیم. به شکلی محافظه‌کارانه کار جلو می‌رفت و در نهایت بعد از ۲۵ بار تست گریم در طول ۶ ماه روی شکرخدا گودرزی، نقش حضرت امام (ره) قطعی شد. آن وقت برای اولین‌بار چهره گریم شده امام (ره) رسانه‌ای شد. به لطف خدا، او از پس این نقش برآمد و آبرومندانه جلو رفت. در صداسازی حضرت امام (ره) هم کار‌های خوبی انجام دادیم و فقط به تصویر اکتفا نکردیم و سربلند بیرون آمدیم.

وی افزود: به هر حال شبیه‌سازی و تصویرسازی حضرت امام (ره) برای اولین بار در تاریخ بعد از پیروزی انقلاب باعث شد که انگیزه‌ای پیدا کنم یک فیلمی در ارتباط با زندگی امام خمینی (ره) مثل فیلمی که درباره "عمر مختار" ساخته شد برای سینما بسازم. یک کار بین‌المللی دو ساعته برای امام خمینی (ره) که به زبان اصلی هم روی پرده برود. طرح آن را نوشتم از کجا شروع و به کجا ختم شود. درست شروع زعامت ایشان را تا مقطع رحلت به نمایش درمی‌آورد. واقعاً این کار بین‌المللی در جوامع اروپایی جواب می‌داد؛ چرا که آن جوامع، خیلی متوجه انقلاب اسلامی هستند. همان موقع به این طرح رسیدم که تست گریم امام (ره) در جریان تولید "معمای شاه" جواب داد که یک کار بزرگ سینمایی برای حضرت امام (ره) نیز درنظر گرفته شود. اما این اتفاق تا به امروز نیفتاده است.

منبع:تسنیم

انتهای پیام/