از پدیده دلالیسم تا بی‌توجهی به فوتبال پایه/ منتظر پیشرفت فوتبال پایه نباشید
فوتبال پایه یکی از مهم‌ترین ارکان فوتبال دنیا است، در سال‌های گذشته باشگاه‌های ایرانی نتوانسته‌اند از نوپا‌ها برای پیشرفت در مستطیل سبز بهره ببرند.
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، آکادمی‌های دو باشگاه ذوب‌آهن و فولاد مبارکه سپاهان اصفهان همواره جزو آکادمی‌های فعال فوتبال ایران بوده و با بهره‌گیری از استاندارد‌ها به بازیکن‌سازی در فوتبال ایران مشغول بوده اند، با این حال رد پای بازیکنان پرورش‌یافته در آکادمی‌های دو باشگاه در تیم‌های بزرگسالان کمتر به چشم می‌خورد. حالا سوال اینجاست که چرا باشگاه‌های اصفهانی نتوانسته‌اند از خروجی آکادمی و تیم‌های پایه خود در سال‌های اخیر استفاده کنند؟
این موضوع نتیجه تصمیمات سلیقه‌ای مربیان، مدیریت باشگاه‌ها یا بی‌توجهی به بازیکنان بومی است؟ آیا بازیکنان پرورش‌یافته آکادمی توانایی‌های موردنظر را نداشته‌اند؟ و یا انتظار بالای هواداران برای نتیجه‌گیری مانع استفاده از بازیکنان پرورش‌یافته در آکادمی‌ها می‌شود؟
فوتبال پایه را دریابید
مهدی سلیمی مدیر آکادمی تیم فوتبال ذوب آهن اصفهان درخصوص وضع فوتبال پایه در اصفهان عنوان کرد: وظیفه باشگاه و مربیان در رده‌های پایه، بازیکن‌سازی و رساندن آن‌ها به بالاترین سطح ممکن است. در تیم ذوب آهن شایسته‌سالاری وجود دارد و همین قضیه می‌تواند سبب پیشرفت تیم‌های پایه و بزرگسالان شود.
او در پاسخ به این سوال که دلیل استفاده کمتر از جوانان در تیم‌های اصلی چه مسائلی می‌تواند باشد گفت: نگرش هیئت مدیره و سرمربی تیم‌های بزرگسالان اهمیت دوچندانی دارد. برای پیشرفت بازیکنان و نتایج خوب باید از سرمایه‌های باشگاه استفاده کرد، همانطور که پیش‌تر این اتفاق افتاده و برای باشگاه موثر بوده، دوران طلایی سپاهان و ذوب آهن با جوانان آکادمی رقم خورده و آن‌ها اکنون به اسطوره تبدیل شده‌اند.
داستان کوچ ستاره‌ها؛ آکادمی‌ها می‌سازند و بقیه می‌برند
این بازیکن سابق تیم فوتبال سپاهان درخصوص معضل جدایی ستاره‌ها از باشگاه‌ها خاطرنشان کرد: از دست دادن بازیکنان به تصمیمات و تفکرات مدیریت باشگاه برمی‌گردد، زمانی‌که یک بازیکن به سطح حرفه‌ای می‌رسد نوع قرارداد‌ها نیز باید حرفه‌ای شود و قرارداد‌های محکمی با او بسته شود؛ اما برخی مدیران به این مسئله توجهی نمی‌کنند و در نهایت پیشنهاد‌های اغواکننده باعث جدایی بازیکنان آینده‌دار می‌شود.
سلیمی تصریح کرد: سیستم محور یا فردمحور بودن باشگاه‌ها بسیار تاثیرگذار است و اگر اعتقاد یک فرد مانند سرمربی بر استفاده نکردن از جوانان باشد، کم‌لطفی به بازیکن او را فراری می‌دهد.
او افزود: اگر ده‌ها بازیکن خوب و مستعد تربیت و معرفی کنیم؛ اما به آن‌ها توجهی نشود بازدهی از نظر نتایج و درآمد برای باشگاه نخواهد داشت.
بیشتر بخوانید
مدیر آکادمی ذوب آهن اصفهان درخصوص راه‌های رفع مشکلات فوتبال پایه گفت: اگر قرار باشد یک مربی با بازیکنان مطرح نتایج نامناسبی بگیرد، بهتر است از جوانان با انگیزه استفاده شود و شاید اتفاقات بهتری نیز بیفتد.
سلیمی اظهار کرد: ذوب آهن در این فصل اقدامات خوبی انجام داده و با قرارداد‌های خوب و مطمئن بازیکنان نمی‌توانند به‌آسانی تیم را ترک کنند. باید توجه داشته باشیم که این جوانان می‌توانند به چهره‌های مطرح و تاثیرگذار در سطح اول فوتبال تبدیل شوند.
آکادمی‌ها باید استعداد‌ها را کشف کنند
محمدعلی بصیریان مدیر آکادمی تیم فوتبال سپاهان گفت: ۵۰ بازیکن آکادمی در لیگ‌های مختلف ایران توپ می‌زنند و این موضوع نشان می‌دهد حوزه فوتبال پایه وظیفه‌اش را در پرورش و رشد بازیکنان به‌خوبی ایفا می‌کند. طرز تفکر و شیوه آکادمی‌ها باید مبنی بر شناسایی و پرورش ستاره‌ها باشد و نه صرفا جذب بازیکن. آکادمی سپاهان نیز مسیر را به سمت کشف استعداد‌ها طی می‌کند.
او خاطرنشان کرد: بازیکنان جوان در آکادمی باید ابتدا به ستاره و مهره مهم تبدیل شوند و سپس به تیم اصلی راه پیدا کنند. شبکه داخلی آکادمی باشگاه‌ها نیز باید به سمت ترویج تبدیل جوانان به ستاره پیش برود.
مدیر آکادمی سپاهان با اشاره به تفکرات باشگاه‌ها مبنی بر استفاده از بازیکنان آکادمی گفت: باشگاه‌هایی مانند سپاهان، استقلال، پرسپولیس و ذوب آهن به وجود ستاره در تیم نیازمند هستند، بازیکنان جوان برای تبدیل شدن به ستاره باید چندسال در لیگ و سطوح مختلف بازی کنند تا بتوانند در تیم اصلی به‌صورت موثر مورد استفاده قرار بگیرند.
بصیریان ادامه داد: درسال‌های اخیر بازیکنان خوبی را از دست دادیم، چون برخی قوانین اشکالاتی داشته که البته در حال رفع آن‌ها هستیم، در قالب سیاست آموزشی، بازیکنان امید را با قرارداد‌هایی قرضی به تیم‌های دیگر خواهیم فرستاد تا پس از کسب تجربه و پیشرفت به تیم برگردند و مورد استفاده قرار بگیرند. قطعا در سال‌های آینده بازیکنان بیشتری به تیم اصلی تزریق می‌کنیم و به‌مراتب تعداد کمتری را از دست خواهیم داد.
فوتبال پایه در ایران و سایر کشورها؛ تفاوت از زمین تا آسمان است
او درباره معضلات بزرگ و تاثیرگذار فوتبال پایه در ایران اظهار کرد: یکی از تفاوت‌های فوتبال ایران با سایر کشورها به خصوص کشور‌های اروپایی، وجود تیم "ب" در باشگاه‌ها است که بازیکنان برای پیوستن به تیم اصلی باید ابتدا در این تیم بازی و پس از تایید به تیم اول راه پیدا کنند. در ایران امکان وجود تیم "ب" فراهم نیست و باید یک تیم "نوین" مجزا ایجاد شود، این سبب می‌شود بازیکنان برای حضور در تیم اصلی قراردادشان را با تیم "نوین" فسخ کنند که ایرادی بزرگ است.
مدیر آکادمی تیم فوتبال سپاهان تصریح کرد: در اروپا یک رابطه آسانسوری بین تیم "اول" و "ب" وجود دارد و بازیکنان می‌توانند هم‌زمان در هر دو تیم بازی کنند؛ درحالی‌که در این فصل برای تبدیل تیم "نوین" به "ب" و فسخ قرارداد هیچ‌گونه قانونی در فدراسیون به‌مانند گذشته وجود نداشت.
پدیده‌ای به‌نام دلالیسم
بصیریان در پاسخ به این سوال که پدیده دلالیسم تا چه حد در فوتبال پایه وارد شده گفت: دلالیسم در فوتبال بی‌پایان است، نه شناسایی می‌شوند و نه می‌توان در مقابل اقداماتشان ایستاد. برخی‌ها بازیکنان ناپخته را فریب می‌دهند و آن‌ها را دچار مشکلات عدیده‌ای می‌کنند که حتی ممکن است از فوتبال کنار بروند. بازیکنان پس از ۱۰ سال حضور و پرورش یافتن در یک تیم، ممکن است به‌دلیل راه نیافتن به تیم اصلی با مدیربرنامه نما‌ها مذاکره کنند و در نهایت قراردادشان را به امید باشگاه نامدارتر و قرارداد بهتر با باشگاه فسخ می‌کند.
او افزود: باشگاه‌ها باید شبکه داخلی را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که این دلال‌ها نتوانند وارد مسائل انتقال بازیکنان شوند؛ از طرفی دیگر قوانین فدراسیون فوتبال باید دقیق و موشکافانه‌تر وضع و اجرا شود، چون فسخ یک‌طرفه قرارداد بازیکنان آکادمی معضلی برای باشگاه‌ها است.
مدیر آکادمی تیم فوتبال سپاهان ادامه داد: تمام تلاشمان فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای انتقال بازیکنان و حفظ آن‌ها در باشگاه است تا جوانان اسیر مسائل این‌چنینی نشوند.
وضع فوتبال پایه در ایران زیر صفر است
بصیریان با انتقاد شدید از وضع فعلی فوتبال پایه در ایران عنوان کرد: وضع فوتبال پایه در ایران افتضاح است و توجهی به آن نمی‌شود، انتخاب بازیکنان توسط مربیان تیم‌های ملی پایه گویای خیلی از معضلات است. مربیان بهترین تیم‌های کشور در رده پایه راهی به تیم‌های ملی پایه ندارند، بعضا مربیان سفارش شده به جایگاه می‌رسند و همان مربی‌ها برخی بازیکنان سفارشی را به تیم دعوت می‌کنند.
او ادامه داد: باید بررسی و مشخص شود کمیته جوانان فدراسیون فوتبال برچه اساس مربیان را برای رده‌های ملی پایه و مربی‌ها با چه معیار‌هایی بازیکنان را انتخاب می‌کنند؛ البته همیشه این مسئله وجود ندارد، اما آخرین سفارش همه‌چیز را خراب می‌کند.
مدیر آکادمی تیم فوتبال سپاهان در پایان درباره بهبود اوضاع فوتبال پایه بیان کرد: سهم آکادمی‌های بازیکن سازی نظیر سپاهان، ذوب آهن و فولاد از تیم‌های ملی در رده‌های مختلف بسیار کمتر از تیم‌های تهران است.
با این شیوه توجه فدراسیون فوتبال به تیم‌های پایه نباید منتظر پیشرفت فوتبال باشیم. یک دست صدا ندارد و تا زمانی که تمای تیم‌ها در همه مسائل رشد نکنند باشگاه‌های ایران دستاوردی نخواهند داشت.
باشگاه‌ها تنها اسم آکادمی را یدک می‌کشند
مهدی توتونی مربی سابق تیم فوتبال سپاهان اصفهان و تیم ملی نوجوانان وضع فوتبال پایه را به خصوص در اصفهان این‌چنین تشریح کرد: فوتبال پایه در اصفهان در مقایسه با شهر‌های دیگر اوضاع بهتری دارد؛ اما کماکان با شرایط ایده‌آل فاصله زیادی دارد.
او با بیان اینکه تیم‌های سپاهان، ذوب آهن و فولاد سردمداران فوتبال پایه در ایران هستند کفت: آکادمی به زیرساخت‌های متعدد و مربیان بادانش نیاز دارد و این زیرساخت‌ها در کشور ما به‌هیچ عنوان با کشور‌های آسیایی و اروپایی قابل مقایسه نیست. وقتی منابع و تسهیلات لازم نباشد نمی‌توان جوانان را به بهترین شکل پرورش داد؛ بنابراین وجود منابع سخت‌افزاری گام اول حرکت در مسیر پیشرفت است. همچنین تفکر پرورش بازیکن نیز وجود ندارد.
مربی سابق تیم فوتبال سپاهان افزود: در کشور‌های آسیایی مربیان با استعداد بسیار کمتر است؛ اما این ضعف را با بکارگیری مربیان بادانش اروپایی برطرف کرده‌اند. آن‌ها با برنامه‌ریزی‌های دقیق و منظم و تامین منابع فوق‌العاده در سال‌های اخیر از ما پیشی گرفته اند به عنوان مثال در کمپ اسپایر قطر ۱۳ زمین تمرین وجود دارد، امکانی که باشگاه‌های ایران از آن برخوردار نیستند.
توتونی با اعتقاد بر اینکه باشگاه‌ها فقط اسم آکادمی را یدک می‌کشند عنوان کرد: مفهوم آکادمی در کشور‌های مختلف بسیار متفاوت است، باشگاه‌ها بازیکنان را ۲۴ ساعته در اختیار دارند و با استخدام متخصصان در زمینه‌های مختلف، آن‌ها را به سمت هدف مورد نظر هدایت می‌کنند.
او در ادامه خاطرنشان کرد: در باشگاه‌های حرفه‌ای دنیا، کمترین مدت قرارداد امضاشده با بازیکنان ۵ ساله است؛ اما در ایران بازیکنان به‌دلایل مختاف که مهم‌ترین آن اقتصادی است حاضر به بستن قرارداد‌های طولانی‌مدت نمی‌شوند و پس از آن نیز به‌راحتی با قرارداد‌های سنگین و بهتر تیم را ترک می‌کنند.
مربی سابق تیم فوتبال سپاهان درباره نقش دلال‌ها در جلوگیری از پیشرفت باشگاه و جوانان گفت: برخی از افراد به‌دنبال وسوسه کردن جوانان هستند تا با انتقال آن‌ها، پول کلانی به جیب بزنند. هنوز هم عزمی برای از بین بردن حضور این افراد دیده نمی‌شود.
نمی‌توان جو کاشت و گندم درو کرد
توتونی درخصوص تفکرات مدیریت باشگاه‌ها گفت: در باشگاه‌های ایران، مدیر باشگاه به انتصاب می‌رسد و ممکن است بعد از یک یا دوسال به‌دلایلی برکنار شود، به‌همین دلیل اگر طرحی نیز مدنظر داشته باشد زمانی برای اجرای آن ندارد؛ اما در اروپا یک مدیر ۴ سال برای اجرای تفکراتش فرصت دارد. بی ثباتی مدیریت و مسائل اقتصادی معضل بسیار بزرگی در فوتبال است.
او درباره انتخاب غلط مربیان و تاثیر آن روی فوتبال پایه خاطرنشان کرد: کم همتی مسئولان فوتبال تاکنون مانع نتیجه گرفتن تیم‌های ملی پایه شده است. دست‌هایی در فوتبال وجود دارد که مانع انتخاب مربیان شایسته می‌شوند، کسانی که با این رده‌ها آشنایی نداشته، سال‌هاست مربیگری نکرده‌اند، از نظر فنی و روانشناسی اطلاعاتی ندارند و نمی‌دانند چگونه باید با بازیکنان رفتار کنند به تیم‌های ملی پایه می‌رسند. انتخاب‌های سلیقه‌ای لطمه زیادی بر پیکر فوتبال پایه ایران وارد کرده است.
مربی سابق تیم ملی نوجوانان در پایان با بیان اینکه تنها یک راه برای پیشرفت فوتبال در رده‌های پایه وجود دارد گفت: با سرمایه‌گذای جدی و تامین منابع موردنیاز، یک نسل فوق‌العاده به‌وجود می‌آید و هیچ راهی جز این وجود ندارد. استعداد و ذات فوتبال در ایران وجود دارد؛ اما برنامه‌ریزی بلندمدت مهم‌ترین راه برای پیشرفت فوتبال پایه است.
اعمال سلیقه مربیان و هیئت مدیره باشگاه‌ها، حضور دلال‌های مدیربرنامه‌نما، بی ثباتی مدیریت و وضعی اقتصادی، انتظار زیاد هواداران برای قهرمانی، بی‌توجهی مسئولان رده بالای فوتبال کشور به فوبال پایه و..، دلایل عمده نتیجه نگرفتن تیم‌های پایه و کم‌شدن ستاره‌های نوظهور است که لطمه زیادی بر بدنه فوتبال ایران در آسیا و جهان وارد کرده است.
فوتبال پایه در ایران و به ویژه تیم‌های فعال ستاره‌ساز مانند سپاهان و ذوب آهن، برای استفاده از بازیکنان باید تمام شاخصه‌های مهم را در نظر بگیرند تا کشورمان که در زمینه استعداد‌های فوتبالی بسیار غنی است به آنچه شایسته آن است دست یابد و بتوانیم بعد از حدود پنج دهه رنگ حضور در المپیک و ایستادن بر بام قاره کهن را ببینیم.
گزارش از علی کریمی
انتهای پیام/ش
