به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،این روز‌ها اکثر مردم واتس‌اپ را برای نیاز‌های پیام‌رسانی خود استفاده می‌کنند، یک پیام‌رسان آمریکایی زیر مجموعه شرکت فیس‌بوک و البته با امکانات ضعیف. آمار‌ها نشان می‌دهد میزان استفاده از تلگرام در کشور روند کاهشی پیدا کرده است و تعداد کاربران واتس‌اپ بسیار بیشتر از تعداد کاربران تلگرام است.

پیام رسانِ ضعیفِ واتس‌اپ

واتس‌اپ پیام‌رسانی است که در ظاهر از نکات امنیتی آن سخن گفته شده است، اما این که در پشت صفحه ظاهری آن چه می‌گذرد مشخص نیست. جالب این که همین الان که در حال نگارش این گزارش هستم یکی از دوستانم با من تماس گرفت و از هک شدن واتس‌اپ‌اش توسط یکی از اطرافیان خود و افشا شدن مطالب خصوصی‌اش سخن گفت.

امکانات ضعیف واتس‌اپ همچون غیرقابل ویرایش بودن پیام‌های ارسالی آن، عدم ذخیره مطالب در فضای ابری و سرور مرکزی (حداقل در چشم کاربر و برای استفاده کاربر)، دشواری بازگردانی فایل‌های پشتیبان گرفته شده از مطالب، حذف همه مطالب و گفتگو‌ها در صورت پیشآمد مشکلی برای گوشی و حذف شدن اپلیکیشن، نداشت نسخه دسکتاپ مستقل، سرعت پایین در انتقال فایل به ویژه در نسخه تحت وب، عدم امکان ایجاد گروه بیشتر از ۲۵۶ نفر، عدم امکان ساخت کانال، عدم امکان مدیریت پیام‌ها در گروه توسط مدیر و مشکلات دیگر از واتس اپ یک پیام رسان نه چندان دلچسب ایجاد کرده است.

اما آن چه موجب شد تعداد کاربران این پیام رسان خارجی در ایران به یکباره افزایش پیدا کند، رویدادی بود که با فیلتر شدن تلگرام در ایران رخ داد.

کوچ اجباری به واتس‌اپ

مردم ایران در یک سیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها از فیسبوک به گوگل پلاس و وی‌چت، سپس به تانگو و لاین و بعد به وایبر، از آنجا به واتس‌اپ و نهایتا به تلگرام مهاجرت کردند. این سیر مهاجرت بسیار منطقی بود چرا که هر بار برنامه‌ای را برای پیام‌رسانی انتخاب می‌کردند که امکانات بیشتری داشت تا نهایتاً منتهی شد به تلگرام که همه امکاناتی که دیگر پیام‌رسان‌ها داشتند در خود داشت.

اما درپی هدایت، ساماندهی و آموزش شورش‌های شهری از طریق کانال‌های معاندی که قوانین جمهوری اسلامی ایران را زیر پا گذاشته و آموزش خرابکاری می‌دادند، بعد از چند بار تذکر و عهدشکنی این پیام‌رسان، تصمیم بر فیلتر شدن آن گرفته شد.

در ابتدا مردم با فیلترشکن از این پیام‌رسان استفاده می‌کردند، اما کندی سرعت فیلترشکن‌ها، قطعی مرتب آن‌ها و مشکلاتی از این دست رفته رفته مردم را از تلگرام دلسرد کرده و به فکر نصب یک پیام‌رسان دیگر بر روی تلفن همراه خود انداخت.

گزینه‌های محتمل برای جایگزینی تلگرام دو مورد بود ابتدا واتس‌اپ با همه نواقص و مشکلاتی که ذکر شد و دیگری پیام‌رسان‌های ایرانی که گویا با فیلتر شدن تلگرام، به یکباره به خود آمده، فرصت را مناسب دیده و به فکر توسعه خود افتادند.

اما روند توسعه پیام‌رسان‌های داخلی کند بود و نتوانستند به سرعت امکانات و ظرفیت خود را بهبود داده و جای خالی تلگرام را پر کنند و از طرفی نیز تبلیغات شدید رسانه‌های معاند و رسانه‌های در اختیار دشمن علیه پیام‌رسان‌های ایرانی با دست گذاشتن روی مواردی نظیر نداشتن امنیت و مسائل این چنینی، در نهایت موجب شد درصد کم تری از کاربران ایرانی به پیام‌رسان‌های ایرانی بپیوندند و مابقی واتس‌اپ را با همه نواقص آن به عنوان جایگزین تلگرام انتخاب کنند.

نباید این نکته را هم فراموش کرد تماس تصویری باکیفیت واتس‌اپ یک نکته قوت برای این پیام رسان بود که در جذب مخاطبان به سمت آن تأثیر بسزایی داشت. امکانی که مدتی است در پیام رسان سروش قرار داده شده است و انصافاً اکنون در کیفیت از این پیام رسان خارجی پیشی گرفته است.

حجت الاسلام احسان تیموری، روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای در رابطه با علت انتخاب واتس‌اپ با وجود همه مشکلات و دردسر‌ها توسط کاربران ایرانی بعد از تلگرام اظهار کرد: بخشی از علل این رفتار ریشه فرهنگی دارد که از قدیم الایام ما همیشه مرغ همسایه را غاز تصور کردیم و جنس ایرانی را لایق ندانستیم، بخشی دیگر به عدم تبلیغات مطلوب رسانه‌های اجتماعی وطنی و در مقابل جوسازی رسانه‌های خارجی برمی‌گردد که ادعا می‌کردند در پیام‌رسان‌های ایرانی، دستگاه‌های امنیتی اطلاعات کاربران را رصد می‌کنند و بخشی دیگر هم مشکلات فنی بود که در ابتدا پیام‌رسان‌های داخلی داشتند.

آغاز موج حذف واتس‌اپ در خارج

بر اساس گزارش منتشر شده در رسانه‌ها از مرکز پژوهشی بتا در مورد تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی مختلف در ابران، اکنون واتس اپ با ۵۰ میلیون مخاطب، تلگرام با ۴۹ میلیون مخاطب و اینستاگرام با ۴۷ میلیون مخاطب پرمخاطب‌ترین شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های ایران هستند و پس از آن‌ها سروش با ۱۲ میلیون مخاطب، سپس لایکی با ۱۱ میلیون مخاطب، بله با ۷.۵ میلیون مخاطب، لینکدین با ۳.۵ میلیون مخاطب و سپس توییتر با ۲ میلیون مخاطب قرار دارند.

اما از ماه گذشته پیامی در صفحه پیام‌رسان کاربران واتس‌اپ به زبان انگلیسی در مورد شرایط جدید استفاده از این پیام‌رسان نمایش داده شد و در آن آمده بود اگر کاربران تا هشتم فوریه با شرایط جدید استفاده از سرویس واتس‌اپ موافقت نکنند، دسترسی به این اپلیکیشن را از دست خواهند داد. این شرایط اجازه دادن به واتس‌اپ برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات بین سایر اپلیکیشن‌های خانواده فیسبوک یعنی شبکه‌های اجتماعی فیسبوک و اینستاگرام است.

این موضوع موجب شده است تحرکی در بین کاربران کشور‌های خارجی در رابطه با مهاجرت از واتس‌اپ رخ بدهد، اما نشانه‌هایی از این موج در ایران دیده نمی‌شود چرا که به عنوان مثال بسیاری از مردم بدون پی بردن به محتوای این پیام واتس‌اپ، آن را پذیرفته و از آن عبور کرده‌اند و برای بسیاری نیز اهمیتی ندارد که شاید این موضوع ناشی از عدم اطلاع رسانی صحیح رسانه‌ها راجع به اهمیت این قضیه باشد.

چرا ضدانقلاب دوست نداشت مردم پیام رسان بومی را انتخاب کنند؟

به راستی چرا رسانه‌های بیگانه و معاند ایران در زمانی که تلگرام فیلتر شده بود و مردم درصدد انتخاب یک پیام رسان دیگر بودند، چنین هجمه تبلیغاتی را علیه پیام رسان‌های ایرانی وارد کردند؟ آیا آن‌ها آن گونه که گفتند دلسوز مردم ایران بودند و از مشکلات امنیتی آن می‌ترسیدند؟ در حالی که دقیقا چنین مشکلاتی که رسانه‌های ضد نظام آن را برای نپیوستن مردم به پیام‌رسان‌های ایرانی بهانه کرده بودند برای پیام رسان‌های خارجی افتاده و اخبار آن نیز در رسانه‌ها منتشر شد و حتی یک بار برای همین منظور مدیر عامل فیسبوک به کنگره آمریکا احضار شد. سؤال دیگر این است که در حالی که تلگرام یا واتس اپ هیچ تبلیغی به مخاطبان ارائه نمی‌دهند که از آن کسب درآمد کنند، از کجا هزینه‌های کلان خود را تأمین می‌کنند؟

در یک کلام زمانی که بستر اطلاع رسانی و بستر زندگی مردم در فضای مجازی که ارتباط تنگاتنگ با فضای حقیقی دارد و به شدت این دو فضا بر یکدیگر متأثر هستند، در دست دشمن باشد، به راحتی می‌تواند علاوه بر جاسوسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات، آن چیزی را مقابل چشم مخاطب به نمایش بگذارد که در راستای اهداف خود باشد، مانند آن چه در صفحه جستجوی اینستاگرام برای مخاطبان به نمایش گذاشته می‌شود. همان گونه که امروز بردن نام سردار شهید حاج قاسم سلیمانی و یا گذاشتن تصویر وی به هر نحوی در اینستاگرام مخالف قوانین این شبکه اجتماعی بوده و مطلبی که حاوی اسم و تصویر سردار باشد، حذف خواهد شد و اکانتی که چند بار این عمل را تکرار کند به کلی حذف شده و از دسترس خارج خواهد شد. این موضوع در مواقع حساس می‌تواند بسیار اثربخش باشد. همه این تهدید‌ها واقعی، تجربه شده و اثبات شده است.

شاید دل کندن از اینستاگرام به عنوان یک شبکه اجتماعی پرمخاطب با مخاطبینی از سراسر جهان با توجه به تاریخچه استفاده از آن سخت باشد، اما به راحتی می‌توان پیام رسان را تغییر داد و از واتس‌اپ به یک پیام‌رسان دیگر کوچ کرد که در این بین پیام رسان‌های ایرانی موقعیت و شرایط بسیار بهتری را دارند.

پیام‌رسان‌های ایرانی به امکانات بیشتر، گزینه مناسبی برای جایگزینی واتس‌اپ

پیام‌رسان‌های ایرانی فیلتر نیستند، سرعتشان افزایش پیدا کرده است، هزینه استفاده از آن‌ها تقریبا یک سوم هزینه استفاده از پیام رسان‌های خارجی است، فضای ابری را در اختیار مخاطب قرار می‌دهند، کانال، سوپرگروه و امکانات دیگر که واتس‌اپ فاقد آن‌ها است را در خود دارند. همچنین این پیام‌رسان‌ها تحت قوانین جمهوری اسلامی ایران هستند و مانند واتس‌اپ اطلاعات خصوصی شما را در اختیار دیگران قرار می‌دهند.

حجت الاسلام تیموری در مورد مسیری که باید طی شود تا کوچ کاربران به سمت پیام‌رسان‌های بومی رخ بدهد گفت: اول باید زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات که بخشی از آن هم درخصوص حمایت معنوی و فنی از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های داخلی است تکمیل شود و به موازات آن تبلیغات گسترده بر اساس تبیین ویژگی‌ها و نکات برتر تولیدات داخلی انجام شود.

وی همچنین افزود: پهنای باند مطلوب هم باید به پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی داخلی واگذار شود، دقیقاً برعکس آن چه اکنون برقرار است و پهنای باند اختصاصی به برخی پیام‌رسان‌های خارجی اختصاص داده شده است.

جلوه ظاهری و کاربری پیام‌رسان‌های داخلی هنوز بعد از چند سال از مطرح شدنشان و افتادنشان بر روی ریل، خیلی ایراد و اشکال دارند و باید رفع شوند. اما اگر همه این پیام‌رسان‌ها یکی می‌شدند و مردم می‌دانستند یا باید واتس اپ را انتخاب کنند یا مثلا ایتا را، این مهاجرت و کوچ بسیار راحت‌تر اتفاق می‌افتاد، چون درصد زیادی از مردم دست کم برای امتحان کردن و تجربه کردن هم که شده آن را نصب می‌کردند، اما الان مردم بین چندین پیام رسان بومی پراکنده شده‌اند، لذا اکثریت جمعیت نه در هیچ یک از پیام رسان‌های ایرانی وجود دارد و نه به سمت هیچ یک حرکت خواهند کرد.

نگاهی به تعداد مخاطبان هر یک از این پیام‌رسان‌ها نشان می‌دهد اگر همه این مخاطبان در یک پیام رسان تجمیع شده بودند، یک پیام‌رسان پرمخاطب در مقابل واتس اپ وجود داشت که احتمال جذب بیشتر مخاطبان دیگر را داشت.

محسن غفاری، مدیر عامل پیام‌رسان ایتا در این رابطه به خبرنگار صاحب نیوز گفت: نظر ما این نیست که مشکل تعدد پیام‌رسان‌های بومی است. هر کدام از این پیام‌رسان‌ها یک سیاست را دنبال می‌کنند و یکی شدنشان هم به سادگی میسر نیست. ما فکر می‌کنیم مشکلات مهمتری در این رابطه وجود دارد مانند حمایت دولت و اتخاذ برخی تصمیمات اساسی در این رابطه است.

وی ادامه داد: یکی از این تصمیمات می‌توانند ممنوعیت واردات تلفن‌های شرکت اپل و رجیستر نکردن موبایل‌های آن باشد. شرکت اپل کشور ما را تحریم کرده است و در اپ استور خود اپلیکیشن‌های بومی ما را قرار نمی‌دهد تا کاربران این گوشی‌ها آن‌ها را دریافت و نصب کنند و به همین خاطر تعداد زیادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی امکان این که از پیام‌رسان‌های بومی مانند ایتا استفاده کنند را پیدا نمی‌کنند.

این مدیر ایرانی اذعان کرد: حدود ۱۵ درصد از مخاطبان شبکه‌های اجتماعی از اپل استفاده می‌کنند. فقط در یک سال گذشته حدود ۵۴۰ هزار تلفن همراه اپل وارد کشور شده است. این تعداد کاربر رقم کمی نیست. اکنون تصور کنید اپل اجازه انتشار هیچ اپلیکیشن ایرانی را در اپ استور نمی‌دهد یعنی همه این تعداد کاربر از دسترسی به پیام‌رسان‌های بومی محروم می‌شوند.

وی ادامه داد:اما وقتی در بین مسئولان نگاه می‌کنیم از مسئولان ارشد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تا سایر مسئولان بلندپایه کشور تا مدیران میانی و حتی گاه مدیران پایین دست از تلفن‌های همراه اپل استفاده می‌کنند. طبیعتاً زمانی که خود مسئولان از این گوشی‌ها استفاده می‌کنند و بعضاً استفاده از سایر گوشی‌ها را برخلاف جایگاه مدیریتی و کلاس کاری خود می‌دانند هیچ گاه تصمیمی برای محدود کردن شرکت اپل در کشور نمی‌توانند بگیرند حتی اگر منافع کشور در این مسأله باشد.

غفاری در مورد حمایت‌های دولت گفت: انتظار داریم دولت حداقل همان قول‌هایی که به ما داده بود را عملی کند مانند پهنای باند اختصاصی، سرور و کمک مالی برای توسعه فنی یعنی چیز‌هایی که برای توسعه پیام‌رسان خارجی تلگرام در اختیار این شرکت قرار داده شده است. طبیعتاً اگر این حمایت‌ها و حتی مقداری از این حمایت‌ها که از پیام‌رسان تلگرام شد از پیام‌رسان‌های بومی شده بود، رشد و پیشرفت خیلی خوبی می‌کردند و فضای بهتری را برای مخاطبان فراهم می‌کردند.

به دلیل همه مسائل اقتصادی، امنیتی و ... دولت به عنوان کارگزار جمهوری اسلامی می‌تواند یکی از پیام‌رسان‌های بومی را انتخاب کند و با حمایت از آن، مانند دادن وام کم بهره، دادن پهنای باند اختصاصی، انتقال تعاملات الکترونیکی خود به فضای آن پیام رسان و از این قبیل، زمینه را برای کوچ مردم به آن فراهم کند و مردم را از خطرات و آسیب‌های روانی، اقتصادی و امنیتی که در استفاده مردم از پیام رسان خارجی محتمل است، نجات دهد.

منبع: صاحب نیوز

انتهای پیام/