به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، احمدرضا کهن، کارشناس و پژوهشگر جهاددانشگاهی بوشهر بیان کرد: وقتی از دریا سخن به میان می‌آید، هر کسی بر حسب تجربه، دانش و علائق خود آن را توصیف می‌کند. خواه دریا را مسیری برای جابه‌جایی ۹۰ درصد کالا‌های جهان بدانیم یا محل تامین غذای سه و نیم میلیارد انسان در سرتاسر جهان و یا مکانی برای رسیدن به آرامش و لذت از یک جاذبه طبیعی، این زیبایی بی همتا یک خانه‌ بزرگ است.

او، که دکترای زیست‌شناسی دریا دارد، افزود: دریا‌ها و اقیانوس‌ها که بیش از ۷۰ درصد سطح زمین را پوشانده‌اند، گونه‌های مختلف جانوری، گیاهی و میکروبی را در خود جای داده‌اند. همین جانداران اهمیت ویژه‌ای در حفظ و حمایت از حیات انسان‌ها دارند که کمتر به آن توجه می‌شود.

دریاها «زباله‌دانی بی‌انتها» نیستند

این محقق در توضیح علل و ضرورت حفاظت از دریا‌ها گفت: تلاش در حفاظت از دریا‌ها و زیستمندان ساکن آن بدون در نظر گرفتن منافع انسان‌ها، وظیفه‌ای انسانی است. شاید آگاهی از آنچه که دریا در اختیار ما قرار می‌دهد کمکی باشد برای بیدار کردن کسانی که هنوز هم این آب‌های پهناور را «زباله‌دانی بی‌انتها» یا «اولویتی دست‌چندم» به شمار می‌آورند.

کهن ادامه داد: اگر تنها در یک خط بخواهم وابستگی مشهود و ملموس زندگی انسان به دریا‌ها و اقیانوس‌ها را بیان کنم می‌توان به تامین غذا، بستر حمل و نقل، استخراج سوخت و تولید انرژی اشاره کرد. اما آنچه کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد از اهمیت بالاتری برخوردار است.

موجودات دریایی تولیدکننده بیش از ۵۰ درصد اکسیژن کره زمین

این دکترای زیست شناسی دریا گفت: موجودات ساکن در اکوسیستم‌های دریایی تولیدکننده بیش از ۵۰ درصد اکسیژن کره زمین هستند. دانستن همین نکته کافی‌ست تا بدانیم تا چه حد حیات روی زمین وابسته است به حیات درون دریاها.

بیشتر بخوانید

• حفاظت از تالاب‌ها و خوریات برای حفظ آبزیان و پایداری شغل صیادی ضروری است
• با صید مسئولانه میگو از بر هم زدن توازن آبزیان خلیج فارس جلوگیری شود
• زیستگاه‌ مصنوعی به قتلگاه آبزیان تبدیل نشود

او افزود: امروزه بحث از گرمایش جهانی در تمامی مجامع علمی و عمومی مطرح می‌شود. بحرانی که بخش بزرگی از آن به افزایش گاز‌های گلخانه‌ای در اتمسفر زمین باز می‌گردد. دانستن این نکته هم خالی از لطف نیست که اقیانوس‌ها بخش بزرگی از کربن حاصل از سوختن سوخت‌های فسیلی (بیش از ۳۰ میلیارد تن کربن در سال) را جذب می‌کنند و این‌ها دین بزرگ بشر به دریاهاست.

کارشناس و پژوهشگر جهاددانشگاهی بوشهر، افزایش جمعیت زمین را به معنی افزایش اتکای بشر به دریا عنوان کرد و ادامه داد: خشکی‌ها دیگر توانی برای تامین غذا و آب مورد نیاز انسان ندارند. این به معنی مشکل در تامین نیاز‌های اولیه مردم است. اینجاست که نعمت دسترسی به دریا بیشتر نمود پیدا می‌کند.

وابستگی ۷ میلیارد نفر به دریا‌ها برای تامین غذا

به گفته‌ کهن، پیش‌بینی می‌شود که در دو دهه پیش رو تا ۷ میلیارد نفر برای تامین غذای خود به دریا‌ها و اقیانوس‌ها وابسته باشند. تغییرات اقلیمی و در نتیجه خشکسالی‌های پیاپی، منابع آب شیرین در دسترس شهروندان را روز به روز محدودتر می‌کند. آبی که برای نوشیدن، شست‌وشو، کشاورزی و صنعت مورد نیاز است هر روز کمیاب‌تر و همزمان پر تقاضاتر می‌شود و دوباره دریا‌ها راه حل پیش روی ما برای عبور از این بحران هستند.

 او گفت: در ازای این همه برکتی که از دریا نصیب آدمی می‌شود، ما جز آسیب چیزی به دریا نداده‌ایم. روش‌های بهره‌برداری مخرب تنها به دلیل افزایش بهره اقتصادی در کوتاه مدت آن چیزی است که در استفاده از منابع دریایی مورد توجه قرار می‌گیرد.

آسیب‌هایی که انسان به دریا زده است

دکترای زیست‌شناسی دریا و فعال در حوزه محیط زیست در پاسخ به اینکه آیا فعالیت‌های انسانی می‌تواند بر محیط‌های پهناوری همچون دریا‌ها و اقیانوس‌ها تاثیر منفی داشته باشد؟ توضیح داد: پاسخ دادن به این سوال با شواهد موجود در اطرافمان کار دشواری نیست. یک مثال از آنچه در ماه‌های گذشته نگرانی برخی دوستداران محیط زیست دریایی را موجب شده است برای شما می‌آورم. در ساخت و افزایش کارایی واکسن‌ها از ماده‌ای که در کبد کوسه‌ها وجود دارد استفاده می‌شود. این بدین معنی است که برای تولید واکسن ویروس کرونا (Covid ۱۹) نیاز به کشتار بیشتر کوسه‌هاست. ماهیانی که گونه‌های بسیاری از آن در حال حاضر هم در خطر انقراض هستند. در همین نمونه شما شاهد بهره بردن از نعمت‌های دریا و در مقابل آسیب به آن هستید.

این زیست‌شناس بیان کرد: اکتشافات نفتی، خطوط انتقال سوخت، فاضلاب‌های شهری و صنعتی، پساب‌های کشاورزی و آبزی پروری و ده‌ها مورد دیگر مصادیق بی‌توجهی ما به دریا هستند. این فعالیت‌ها اکوسیستم‌های دریایی را دچار آسیب‌های جدی و گاهی غیر قابل بازگشت می‌کند.

کهن تاکید کرد: آبسنگ‌های مرجانی، علف‌های دریایی و جنگل‌های مانگرو نمونه‌هایی از مناطق ارزشمند دریایی هستند که گونه‌های بی نظیر گیاهی، جانوری و میکروبی را در خود جای داده‌اند؛ گونه‌هایی که هم حق حیات دارند و هم می‌توانند گره گشای مشکلات ما در حال و آینده باشند. این تنها در صورتی ممکن است که در حفاظت از دریا و اکوسیستم‌های دریایی جدیت به خرج دهیم و بهره برداری خود از منابع دریایی را به شکل پایدار و دوستدار محیط زیست به انجام برسانیم.

چگونه مراقب دریا باشیم؟

این پژوهشگر درباره نحوه محافظت از دریا، گفت: شاید برای پاسخ به این پرسش بتوان فهرستی بلند بالا نوشت؛ اما در یک جمله بخواهم پاسخی به این پرسش بدهم باید بگویم تا آنجا که ممکن است در جایی که تضاد منافع انسان و محیط زیست پیش می‌آید، محیط زیست را اولویت قرار دهیم.

کهن توضیح داد: برای تامین غذا از دریا می‌توان روش‌های مختلفی را برای پرورش آبزیان به کار برد. در این مواقع ما اغلب به سود مالی توجه می‌کنیم و این، نتیجه‌ای جز سودی مختصر در ابتدا، ولی زیان بسیار بزرگ و غیر قابل جبران در آینده‌ای نزدیک نخواهد داشت. یا در مورد صنایعی که در مجاورت دریا قرار گرفته‌اند مانند صنایع نفت و گاز حاشیه خلیج‌فارس، هیچ چیز به جز بهره برداری حداکثری در حال حاضر گویا اهمیتی ندارد. با این بی توجهی‌ها در حال نابودی سرمایه‌هایی هستیم که تنها پس از نابودیشان پی به ارزش آن‌ها خواهیم برد.

حفاظت از دریا خواسته عمومی شود

پژوهشگر جهاددانشگاهی بوشهر بیان کرد: دریا پر از موهبت‌هایی است که پاسخی برای بسیاری از نیاز‌های انسان است، اما در کنار بهره‌برداری از این مواهب باید دِین خود به دریا را نیز ادا کنیم. وظیفه ما حفظ تعادل و سلامت اکوسیستم‌های دریایی است. دولتمردان تنها در صورتی حفاظت از محیط زیست و به طور مشخص محیط زیست دریایی را اولویت خود قرار خواهند داد که بیشتر جامعه این خواسته را داشته باشند، و تا این نقطه راه طولانی در پیش داریم.

کهن عنوان کرد: برای حفاظت از دریاها، عادت ناپسند مشترک اغلب ما که «از فردا شروع خواهم کرد» را همین لحظه کنار بگذاریم. از همین لحظه شروع کنیم قبل از آن که بیش از این دیر شود. چرا که حفظ دریاها، حفظ حیات انسان است.

انتهای پیام/ک