به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ایلام ؛ در خلوت نوشتن با خود می‌اندیشم آیا این روز برای افراد دارای معلولیت تجدید خاطرات تلخ ناشی از نقص عضو بودن است یا فرصتی برای آنان تا از این موقعیت استفاده کرده و با نمایش توانمندی خود به دیگران درس دادند.

برای نگارش همین گزارش قصد مصاحبه با چند فرد دارای معلولیت را دارم، در ابتدا خود را آماده مصاحبه‌های چند سطری و طولانی می‌کنم، گفتگو با این افراد برایم تا حدودی متفاوت از دیگر گزارش هاست، صحبت با افرادی که هنوز نمی‌دانم ۱۳ آذر برای آنان خوشایند است یا خیر.

اما آنچه در تصورم شکل گرفته با آنچه در واقعیت با آن روبرو می‌شوم متفاوت است، نخست سراغ دختری می‌روم که ویلچرنشین است، اهل ایلام که با خانواده اش و تنها برادرش که او هم معلول است همین حوالی کنار ما زندگی می‌کنند.

با وجود اینکه بخوبی می‌دانم شنیدن قصه زندگیش با ویلچرنشینی بدون شک برای هر فردی تالم بار است، ولی بواسطه یکی از دوستان مشتاق هم صحبت شدن با او برای تهیه گزارشم می‌شوم.

اما او تمایلی برای گفتگو ندارد، مخالف‌تر از اون پدرش است که به هیچوجه دوست ندارد نامی از دخترش به عنوان فرد دارای معلولیت آورده شود، با وجود اینکه دو فرزند معلول با وضعیت جسمی، حرکتی شدید دارد، ولی هیچگاه دوست ندارد به دیدگاه فرد توانخواه به فرزندانش نگاه شود.

تلاشم برای انجام مصاحبه ناکام می‌ماند، تنها چیزی که از اون برایم می‌گویند بیماری جسمی شدیدی است که موجب شده است رشد نکند و جثه اش به مانند کودکی باشد، دختری که خریدن کفش و پوشیدن و راه رفتن با آن‌ها بزرگترین آرزویش است.

ناامید از سوژه اول به سراغ سوژه بعدی می‌رم، سوژه جدید هنرمند است، معلولی که مهارتش در نقاشی زبانزد مردم منطقه اش است، تعریفش را از چندین نفر شنیده ام، عجیب‌تر اینکه نقاشی را بصورت تجربی و بدون مربی فرا گرفته و آنقدر در این هنر مهارت کسب کرده که اکنون به عنوان استاد در حال آموزش این هنر است.

به محض تماس با او و اینکه می‌خواهم گزارشی از زندگی و هنرش تهیه کنم با مخالفت روبرو می‌شوم، مدام به این نکته تاکید می‌کند که من معلول نیستم، نمی‌خواهم اسمی از من به عنوان معلول برده شوم، نمی‌خواهم کسی مرا با این عنوان بشناسد.

اگرچه برای تهیه گزارشم ناامید شده ام، اما در ذهن خود افکار این دو فرد را مرور می‌کنم، براستی چرا این دو نفر و بدون شک بسیاری از افراد دارای معلولیت از نمایان شدن معلولیتشان هراس دارند، چرا نمی‌خواهند در جامعه دیده شوند، چرا با وجود ویلچرنشینی بودن آن دختر، اما پدر آنرا از مردم پنهان می‌کند.

به عنوان خبرنگار حوزه اجتماعی بار‌ها در مناسبت‌های مختلف در زمینه معلولان گزارش تهیه کرده بودم، ولی هیچگاه برای تهیه گزارش روز معلولان با این حجم مخالفت مواجه نشده بودم.

در ذهن پرسشگرم برای لحظاتی زندگی آن‌ها را مرور می‌کنم، براستی افراد دارای معلولیت چه جایگاهی در زندگی ما دارند، چقدر حقوق آن‌ها در جامعه رعایت می‌شود، چقدر افراد عادی از حقوق این قشر آگاهی دارند، چرا برخی معلولان انزوا را به حضور در جامعه و بین مردم ارجح می‌دانند.

براستی چرا برخی افراد دارای معلولیت در تلاشند این مشکل جسمیشان را پنهان کنند، بعد از کلنجار رفتن با افکارم برای لحظاتی خودم را در خیابان تصور می‌کنم که با یک فرد دارای معلولیت مواجه می‌شوم، نخستین حسی که با دیدن او به من دست می‌دهد ترحم است، بزرگترین مانع و ترسی که معلولان با آن مواجه هستند.

آری نگاه‌های ترحم آمیز ناخواسته، اما غلط ماست که موجب شده است افراد دارای معلولیت را افرادی خاص بدانیم و بدون توجه به اینکه این حس اگرچه ممکن است به خیال ما نگاهی انسانی باشد، اما معلولان را از ما فراری می‌دهد.

فرد دارای معلولیت نیاز به عادی بودن شرایط زندگی دارد تا بتواند براحتی در جامعه حضور پیدا کند، او نه نگاه ترحم آمیز می‌خواهد و نه دیدن قیافه غمگین ما که با دیدن آن‌ها قصد کمک کردن به آن‌ها را داریم، آن‌ها فضایی با شرایط لازم می‌خواهند تا آزادانه در آن حضور پیدا کنند، فضایی که در آن تابلو ترحم ممنوع در تمام خیابان‌های آن نصب است، جایی که نه از چهره مترحم خبری است و نه مانعی که بر سر راه آن‌ها برای تردد آزادانه قرار گیرد.

فرد دارای معلولیت فضایی می‌خواهد که مانع تردد آزادشان شود، شهری که در آن دسترسی آن‌ها به امکانات عمومی نظیر خودپرداز‌های بانک، وسایل نقلیه عمومی، تردد آسان با هر نوع معلولیتی و ده‌ها نیاز دیگر مثل افراد عادی برایشان میسر شود.

اما براستی امکانات کنونی جامعه جوابگوی نیاز این افراد است، آیا فضا‌های عمومی برای حضور بدون مانع و آسان افراد دارای معلولیت فراهم است، آیا امکانات شهر‌ها در حدی است که این افراد با اعتماد به آن‌ها بتوانند در جامعه حضور پیدا کنند.

نگاهی گذرا به وضعیت امکانات عمومی، پیاده رو‌ها و فضا‌های عمومی ایلام بیانگر فاصله زیاد بین انتظار افراد دارای معلولیت و امکانات کنونی است و همین مساله گلایه و نارضایتی شمار زیادی از این افراد را بوجود آورده است.

اگرچه بسیاری از افراد دارای معلولیت بر نگاه‌های اشتباه مردم چشم پوشی کرده و حضوری فعالانه در جامعه دارند، اما غالب دیدگاه مردمی به افراد دارای معلولیت نگاه توام با ترحم است که باید اصلاح شود.

ترحم بدترین نوع هدیه مردم به افراد دارای معلولیت

نادر محمدی یکی از توانخواهان ایلامی است که در این خصوص می‌گوید: قشر دارای معلولیت هیچگاه نگاه ترحم آمیز مردم را دوست ندارند، اگرچه ممکن است مردم به این عقیده داشته باشند که این نگاه بنوعی تکریم از این افراد است، ولی این دیگاه به هیچوجه درست نیست.

او گفت: به عنوان یک فرد معلول هیچگاه نگاه ترحم آمیز را دوست ندارم و مردم اگر دوست دارند به ما کمک کنند ما را همچون سایر افراد عادی ببینند.

یکی دیگر از افراد دارای معلولیت ایلامی نیز معتقد است: متاسفانه دیدگاه عموم جامعه به ما با این شیوه است که ما افرادی ناتوان هستیم که مدام به کمک نیاز داریم.

افسانه میرزایی افزود: همین دیدگاه موجب شده است بین ما و مردم عادی شکافی ایجاد شود و احساس غریبگی دو طرفه بین ما حاکم باشد.

هیچ معلولی انزوا را دوست ندارد

زهرا همتی مدیرکل بهزیستی ایلام نیز در این زمینه گفت: بدون شک هیچ فرد دارای معلولیتی انزوا را دوست ندارد و این انزوا در نتیجه دیدگاه‌های ترحم آمیز مردم و یا تفکرات غلط خانواده‌های این افراد است که باید بازنگری شود.

او افزود: ممکن است برخی خانواده‌ها به علت داشتن فرزند معلول احساس خجالت داشته و یا نگران آسیب دیدن روحیه فرزندانشان به علت عدم پذیرش و دیده نشدن از سوی مردم باشند که این مسایل موجب می‌شود تمایلی به حضور فرزندانشان در جامعه نداشته باشند.

همتی ادامه داد: معلولیت در نگاه این افراد نوعی نقص است و ممکن است توانمندی فرد دارای معلولیت را در سایر حوزه‌ها نبینند.

رعایت حقوق معلولان در جامعه ضعیف است

او با بیان اینکه حقوق معلولان در حوزه‌های مختلف در جامعه رعایت نمی‌شود، گفت: زمینه احقاق بسیاری از حقوقی که این افراد باید همچون شهروند عادی داشته باشند، تاکنون بصورت کامل فراهم نشده است.

به گفته همتی، این مساله موجب شده است بجای حاکم بودن نگاه توانمندسازی برای قشر افراد دارای معلولیت در جامعه نگاه ترحم آمیز بیشتر رواج داشته باشد.

افراد دارای معلولیت باید بیشتر در جامعه دیده شوند

او اظهار کرد: مسوولان جامعه وظیفه دارند فضایی را ایجاد کنند که معلولان بیشتر در جامعه دیده شوند چراکه هرچه قدر این افراد بیشتر در جامعه دیده شوند توانمندی این افراد نیز بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت و کمتر با دید ترحم به آن‌ها نگاه می‌شود.

مدیرکل بهزیستی ایلام گفت: این دیدگاه باعث عادی سازی نگاه عموم به افراد دارای معلولیت شده و نگاه ترحم آمیز را در جامعه اصلاح می‌کند.

اجرای کامل قانون جامع حمایت از حقوق معلولان نیازمند عزم همگانی است

مدیرکل بهزیستی ایلام با اشاره به قانون جامع حمایت از حقوق معلولان گفت: اجرای کامل این قانون نیازمند عزم همگانی است چراکه هنوز موادی از این قانون بطور کامل اجرایی نشده است.

او اختصاص سه درصد سهمیه استخدام دستگاه‌های اجرایی به قشر افراد دارای معلولیت را یکی از موارد مهم این قانون عنوان کرد و گفت: این قانون بصورت کامل از سوی دستگاه‌های اجرایی رعایت نمی‌شود.

همتی بیان کرد: این در حالی است که تحقق کامل این مساله بخش زیادی از مشکل اشتغال افراد دارای معلولیت را مرتفع خواهد کرد.

مدیرکل بهزیستی ایلام ضمن تاکید بر اینکه افراد دارای معلولیت به ترحم نیازی ندارند خواستار اصلاح دیگاه مردم به این قشر از جامعه شد.

او همچنین با اشاره به اینکه ۱۰درصد هرجامعه‌ای را افراد دارای معلولیت تشکیل می‌دهند گفت: این افراد به عنوان بیشترین اقلیت جامعه نیاز جدی داشته که دیده شوند و نیاز‌های آن‌ها را با توجه به شرایط جسمیشان ویژه ببینیم.

همتی با اشاره به محدود بودن اعتبار‌های دولتی گفت: علاوه بر دستگاه‌های دولتی افراد خیر و نیکوکار نیز می‌توانند در زمینه ارایه خدمات هرچه مطلوبتر به افراد دارای معلولیت با این دستگاه همکاری لازم داشته باشند.

اما یکی از نیاز‌های اصلی افراد دارای معلولیت برای حضور در جامعه مناسب سازی فضا‌های عمومی و مبلمان شهری برای تسهیل دسترسی به امکانات عمومی جامعه برای استفاده این قشر است.

در این زمینه ستاد مناسب سازی استان ایلام به ریاست استاندار و با دبیری اداره کل بهزیستی استان ایلام و عضویت همه مدیران دستگاه‌های اجرایی تشکیل می‌شود تا زمینه مناسب سازی فضا‌های عمومی و اداری برای تردد آسان افراد دارای معلولیت فراهم شود.

معرفی خیابان طالقانی در شهر ایلام به عنوان خیابان بدون مانع برای استفاده افراد دارای معلولیت یکی از دستاورد‌های این ستاد بوده که در سال‌های اخیر تحقق یافته است.

مناسب سازی شماری از پارک‌های سطح شهر‌های استان و همچنین مناسب سازی شماری از دستگاه‌های اجرایی استان نیز یکی دیگر از اقدام‌های این نشست است که در این زمینه بر اساس شاخص‌های مناسب سازی شامل ورودی مناسب، ایجاد رمپ، آسانسور و سرویس بهداشتی ویژه معلولان اقدامات لازم انجام شده است.

اگرچه این کار‌ها برای سهولت تردد افراد دارای معلولیت در جامعه انجام گرفته، ولی با این وجود تا رسیدن به نقطه مطلوب و برابری فرصت‌ها برای جامعه معلولان همه دستگاه‌ها و نهاد‌های باید همکاری لازم داشته باشند.

اماکن عمومی ایلام در بازه زمانی مشخص مناسب‌سازی شود

احمد کرمی معاون امور عمرانی استاندار ایلام نیز گفت: مناسب‌سازی اماکن و فضا‌های عمومی در این استان در بازه زمانی مناسب توسط دستگاه‌های مربوطه باید انجام شود.

او تردد آزادانه و بدون مانع در شهر حق همه افراد جامعه است و افراد دارای معلولیت، سالمندان و جانبازان باید از این حق برخوردار باشند.

کرمی  ادامه داد: اگرچه برخی دستگاه‌های اجرایی در این زمینه اقدام‌هایی انجام داده‌اند، اما باید در قالب یک برنامه عملیاتی مناسب و یک بازه زمانی مشخص این طرح در دستور کار ویژه قرار گیرد تا زمینه دسترسی به امکانات عمومی برای همگان فراهم شود.

معاون عمرانی استاندار ایلام با اشاره به توزیع اعتبارات عمرانی امسال از دستگاه‌های اجرایی و فرمانداران خواست: برای مناسب‌سازی اماکن عمومی اهتمام داشته و در این زمینه وقت و همت لازم داشته باشند.

ضرورت مناسب‌سازی ناوگان حمل و نقل عمومی

طالب صادقیان شهردار ایلام نیز با اشاره به ضرورت مناسب‌سازی ناوگان حمل و نقل عمومی استان ایلام گفت: ناوگان حمل و نقل عمومی متعلق به بخش خصوصی است و در این زمینه باید با اختصاص اعتبار برای مناسب‌سازی این حوزه اقدام شود.

او افزود: در صورت مناسب‌سازی افراد دارای معلولیت، سالمندان و جانبازان نیز می‌توانند از این خدمات بهره‌مند شوند.

آنچه از نگارش این گزارش برآورد می‌شود این است که برای حضور افراد دارای معلولیت در جامعه و ایجاد فرصت‌های برابر برای آن‌ها تک تک مردم و مسئولان باید وظایف خود را انجام دهند چراکه براستی ترحم به این افراد ممنوع است.

بیش از ۱۵ هزار فرد دارای معلولیت از خدمات بهزیستی ایلام برخوردارند.

۱۳ آذرماه روز جهانی معلولان است.

انتهای پیام / غ