به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، از قدیم می‌گفتند گره‌ای که با دست باز می‌شود را با دندان نمی‌توان باز کرد، این گره سال هاست که گریبانگیر یک طرح تحقیقاتی در مازندران شده و هر روز که می‌گذرد کورتر می‌شود.
ماجرا از این قرار است که سال ۹۳ به پیشنهاد شیلات موضوع احداث مرکز اصلاح نژاد ماهی قزل آلا مطرح و قرار شد این طرح با سرمایه گذاری بخش خصوصی در مازندران اجرا شود، طرحی که می‌تواند رتبه نخست ایران در تولید ماهی قرل آلا در آب‌های شیرین جهان را حفظ کند.
سرمایه گذار سرگردان است
سرمایه گذار مرکز اصلاح نژاد ماهیان سردآبی از سال ۹۵ با هزینه شخصی به دنبال دریافت مجوز از سازمان‌های مربوطه شد.
اردشیر نجاتی جوارمی سرمایه گذار طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی که علاوه بر ۲ هکتار زمینی که به پیشنهاد شیلات از آب منطقه‌ای مازندران اجاره کرده، ۲ هکتار دیگر نیز خریده است، می‌گوید: از سال ۹۵ تاکنون حدود ۳ میلیارد تومان هزینه کردم و هیچ تسهیلاتی نگرفتم و بابت بخشی از زمین سالانه ۱۶۰ میلیون تومان به آب منطقه‌ای مازندران باید اجاره آب و زمینی را بدهم که هیچ استفاده‌ای از آن نکردم.
او افزود: با توجه به تخصصی که در علم ژنتیک دارم، به پیشنهاد شیلات استان و شهرستان قرار شد از سال ۹۵ این طرح را در منطقه لفور سوادکوه اجرا کنم و اکنون پس از سال‌ها هنوز بلاتکلیف هستم.
نجاتی با بیان اینکه دامپزشکی کشور باید مجوز نهایی را صادر کند و قرار بود زودتر تکلیف مشخص شود، ولی نشد، گفت: در جلسه‌ای رئیس سازمان شیلات وقت و دامپزشکی تاکید کردند تولید کننده معطل نشود و دو هفته‌ای جواب دهند، ولی در بدنه کارشناسی بهانه تراشی‌هایی می‌شود که برای ما روشن و منطقی نیست.
این سرمایه گذار با بیان اینکه دامپزشکی بحث فاصله مکانی با واحد پایین دستی را علت ندادن مجوز بیان می‌کند، افزود: در همه جای دنیا این فاصله مکانی منسوخ شده و باید قوانین خود را طبق علم روز دنیا مصوب کنیم و ورودی و خروجی این طرح کاملا مشخص شده و برای هیچ واحدی مزاحمت ایجاد نمی‌کند.
او گفت: طرح تیمار آب را برای نشان دادن بهداشت به سازمان دامپزشکی ارائه دادم که تصویب شد و با این حال باز هم مانع اجرای طرح می‌شوند.
نجاتی افزود: من متخصص ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور و آبزیان هستم و تعداد زیادی دانشجوی دکترا و کارشناسی ارشد در ایران تربیت کردم و در مراکز علمی و اصلاح نژادی معتبر دنیا در حال کار هستند.
سرمایه گذار طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی ادامه داد: صد‌ها مقاله معتبر علمی، تخصصی در مجله‌های داخلی و خارجی نوشتم و چاپ شده است.
دوندگی ۵ ساله سرمایه گذار برای دریافت مجوز
عباسی مدیر اجرایی طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی هم می‌گوید: از سال ۹۵ تاکنون با توجه به نامه نگاری‌های فراوان و دوندگی چند ساله هنوز موفق به دریافت مجوز نشدیم و بلاتکلیف هستیم.
او با بیان اینکه این مرکز یکی از ضروریات کشور در بخش آبزی پروری است، افزود: در سال‌های گذشته شاید این آیین نامه‌های سازمان دامپزشکی صدق می‌کرد، اما اکنون باید بر اساس علم روز باشد، این طرح قرار است در داخل سالن و محیط بسته انجام شود و از ورود هر گونه آلودگی جلوگیری می‌شود.
مدیر اجرایی طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی ادامه داد: در دنیا به علت دانش روز فاصله مراکز بسیار نزدیک شده و ما با فاصله کمتر هم می‌توانیم بهداشت را رعایت کنیم.
واردات ۴۵۰ میلیون قطعه تخم ماهی چشم زده به ایران
تخم ماهی چشم زده به تخم‌های لقاح یافته و اصلاح ژنتیک شده ماهی قرل آلا می‌گویند که برای ورود هر ۵۰ عدد از این تخم ماهی‌ها یک دلار از کشور خارج می‌شود.
مسئولان شیلات مازندران می‌گویند نیاز سالانه کشور به تخم ماهی چشم زده ۷۰۰ میلیون قطعه است که ۲۵۰ میلیون قطعه آن در داخل کشور و ۴۵۰ میلیون قطعه هم با برخی معایب از خارج تامین می‌شود.
موسوی پرورش دهنده ماهی قزل آلا در منطقه چهاردانگه ساری می‌گوید: ۸۰۰ هزار قطعه ماهی قرل آلا سالانه از این تخم‌های چشم زده وارداتی تکثیر می‌شود و تقریبا ۴۰۰ تن ماهی با این میزان پرورش به دست مصرف کننده می‌رسد.
این پرورش دهنده هنگامی که تخم ماهی چشم زده وارداتی لقاح یافته به وزن ۳ گرم رسید به دیگر مراکز پرورش ارسال می‌کند.
او با بیان اینکه در حال حاضر بزرگترین مشکل برداشتن ارز دولتی از واردات تخم چشم زده ماهی است، افزود: هر عدد تخم چشم زده ماهی را ۲۱۰ تومان می‌خریدیم و الان هر قطعه را با کیفیت پایین‌تر ۵۵۰ تومان می‌خریم.
موسوی ادامه داد: حدود ۹۰ درصد از ماهی‌های تخم چشم زده بین پرورش دهنده‌ها توزیع می‌شود و ۱۰ درصد در مزارع را خودمان پرورش می‌دهیم.
اصلاح ژنتیکی، عامل استقبال از ماهی تخم چشم زده واردتی
گرائیلی کارشناس شیلات می‌گوید: اصلاح نژاد ژنتیکی تخم ماهی چشم زده وارداتی سبب شده تا ماهی همسان با کیفیت گوشت بهتر و سود اقتصادی بالاتر نصیب پرورش دهنده‌ها شود و ضریب رشد بهتر و سالم‌تر یکی از مزایایی تخم ماهی چشم زده وارداتی است.
او افزود: اگر در یک بازه زمانی پرورش از تخم چشم زده ایرانی استفاده کنیم در یک سال کمتر از ۵۰۰ گرم وزن و در تخم چشم زده خارجی با وزن بیش از یک کیلوگرم خواهیم داشت و این سودآوری دلیل اصلی استقبال پرورش دهنده‌ها است.
بیشتر بخوانید
بیماری، سوغات بچه ماهی‌های وارداتی به صنعت آبزی پروری
عباس زاده معاون آبزی پروری شیلات مازندران، ایران را به عنوان یکی از پیشگامان تولید ماهیان سردآبی در آب‌های داخلی در دنیا می‌داند و می‌گوید: ایران یکی از بزرگترین واردکننده‌های تخم چشم زده ماهی قزل آلا از خارج بوده و عدم ثبات کیفیت تخم چشم زده وارداتی همیشه گریبانگیر فعالان آبزی پروری بوده و به همراه برخی از این بچه ماهی‌ها بیماری‌هایی هم وارد کشور می‌شوند.
او افزود: به علت واردات تخم چشم زده ماهی ۴ و نیم تا ۷ میلیون دلار ارز سالانه از کشور خارج می‌شود و نوسانات قیمت ارز هم روی قیمت این ماهی ها تاثیرگذار است.
راهی برای پایان واردات تخم چشم زده ماهی
مسئولان شیلات می گویند: نیاز سالانه کشور به تخم ماهی چشم زده ۷۰۰ میلیون قطعه است که ۲۵۰ میلیون قطعه آن در داخل کشور و ۴۵۰ میلیون قطعه هم با برخی معایب از خارج تامین می‌شود، برای حفظ رتبه نخست ایران در تولید ماهی قرل آلا در آب‌های شیرین جهان، شیلات مازندران طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی را به سرمایه گذار بخش خصوصی محول کرد.
اسحاقی مدیرکل شیلات مازندران گفت: با توجه به اینکه مازندران جز استان‌های اول در خصوص تولید ماهیان سردآبی است اجرای طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی در این استان ضرورت دارد و یک طرح ملی محسوب می‌شود و ایجاد مرکز اصلاح نژاد ماهی قزل آلا به پیشنهاد شیلات در جلسات تخصصی سال ۱۳۹۳ مطرح شده بود.
او افزود: با اجرای طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی استان‌های شمالی و استان‌های اطراف هم زیرپوشش قرار می‌گیرد و قرار شد این طرح با سرمایه گذاری بخش خصوصی اجرا شود که اکنون سرمایه گذار این طرح دچار کاغذبازی های اداری شده است.
مدیرکل شیلات مازندران ادامه داد: جلوگیری از خروج ارز، پیشگیری از ویروس و بیماری و ایجاد اشتغال از دیگر مزیت‌های مهم اجرای طرح مرکز اصلاح نژاد ماهیان سردآبی است و باید موانع این طرح از سر راه سرمایه گذار برداشته شوند.
پیچیدن نسخه اخلاقی به جای ارائه راهکار قانونی
برای پیگیری‌های بیشتر راهی تهران شدم و به سراغ مسئولان سازمان دامپزشکی کشور رفتم، قاجاری مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی برای سرمایه گذار این طرح یک نسخه اخلاقی پیچیده است.
مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی، اجرای ضوابط امنیت زیستی را یکی از شاخصه‌های مهم کار واحد‌های آبزی پروری بیان کرد و گفت: این مرکز از نظر موقعیت یابی زیر سد قرار گرفته و آب ورودی مرکز باید کاملا شرایط بهداشتی را داشته باشد ولی با این حال طرح تیمار آب این سرمایه گذار از طرف ما پذیرفته شد، ولی در بحث فاصله گذاری و رعایت حریم بهداشتی مشکل وجود دارد.
قاجاری، فاصله استاندارد مراکز تکثیر و پرورش ماهی با واحد‌های پایین دستی را ۵۰۰ متر اعلام کرد و افزود: در کمتر از فاصله ۵۰۰ متری این مرکز یک واحد پرورش ماهی وجود دارد و از لحاظ قانونی نباید این طرح اجرا شود، با این وجود قرار شد سرمایه گذار یک سری توافقاتی با مزارع پایین دست انجام دهد تا آن‌ها جزء مجموعه خودش شوند و پس از تعیین تکلیف واحد پایین دستی می‌تواند کار کند.
در حالی که مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری‌های آبزیان سازمان دامپزشکی صحبت سرمایه گذار با واحد پایین دستی را راهکار حل موضوع بیان می‌کند، اسحاقی مدیرکل شیلات مازندران نظر دیگری دارد، او اجرای طرح را وظیفه سازمانی شیلات و دامپزشکی می‌داند و می‌گوید: سرمایه گذار نباید برای این موضوع ورود کند.
او با بیان اینکه بهره برداری این طرح واحد پایین دستی را تحت الشعاع قرار نمی‌دهد و از لحاظ شرایط توپوگرافی منطقه فاصله این دو طرح مناسب است، افزود: ابتدا و انتها از جمله خروجی پساب و برگشت آب در این طرح رعایت می‌شود و به واحد پایین دستی و زیستگاه اطراف آن هیچ اثر منفی نمی‌گذارد.
اصلاح نژاد ماهیان سردآبی در گرو یک امضا
اردشیر نجاتی جوارمی سرمایه گذار طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی با بیان اینکه برای اجرای طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی از لحاظ فنی توان داریم و از لحاظ اجرایی هم سرمایه گذاری کردیم، فقط یک مجوز می‌خواهیم، گفت: اگر امکان دارد مجوز این طرح را زودتر بدهند تا کار را شروع کنیم و اگر نمی‌شود بگویند تا بیشتر از این معطل نشویم.
او با بیان اینکه با اجرای این طرح وابستگی ما به خارج قطع می‌شود و با تولید بچه ماهی علاوه بر تامین نیاز داخل کشور، توان صادرات خواهیم داشت، افزود: شیلات برای اجرای طرح مشکلی نمی‌بینند و به علت اختلاف دامپزشکی و شیلات نباید من سرمایه گذار معطل شوم و این موضوع اصلا قابل درک و منطقی نیست.
نجاتی در پاسخ به این موضوع که سازمان دامپزشکی می‌گوید خودتان با مراکز پایین دست صحبت کنید، گفت: اگر بحث دامپزشکی رعایت بهداشت است، با صحبت کردن من بهداشت حل می‌شود و با صحبت نکردن حل نمی‌شود؟
این سرمایه گذار افزود: چند سالی است که مراکز تولید و انجماد اسپرم، مرغ اجداد و اصلاح نژاد گوسفند راه اندازی کرده و با موفقیت در حال فعالیت هستم و برای راه اندازی این مراکز در ابتدا مخالفت‌های زیادی می‌کردند و ما بالاخره موفق به اجرا شدیم و اکنون نیاز کشور را تامین می‌کنیم.
طرح اصلاح نژاد به سرانجام می‌رسد؟
اسحاقی مدیرکل شیلات مازندران با بیان اینکه برای چندین بار از مکان این طرح در سوادکوه بازدید انجام شد و از سازمان شیلات یک تفویض اختیار گرفتیم تا این طرح در استان تعیین تکلیف شود، می‌گوید: اینکه آن زمان چرا مدیرکل وقت و سازمان شیلات زمین را به سرمایه گذار دادند بهتر است آن را بازگو نکنیم، اکنون من به عنوان مدیر این مجموعه تمام تلاشم را می‌کنم تا این طرح اجرایی شود و ما موظف هستیم راه را برای این سرمایه گذار هموار کنیم.
اگرچه مدیرکل شیلات مازندران در پایان مصاحبه‌ای که ۱۰ مهر ماه از او گرفتم، قول داد تا یک هفته دیگر نتیجه می‌گیرد و خبرهای خوش به ما می‌دهد، اما خبری نشد، چند هفته بعد در تماسی که با سرمایه گذار گرفتم، گفته است هنوز از شیلات و دامپزشکی با او تماس نگرفتند و مشکل این طرح هنوز پابرجا است.
جلوگیری از خروج میلیونی ارز از کشور
صادقی رئیس شیلات شهرستان‌های ساری و میاندورود می‌گوید: طرح اصلاح نژاد ماهی سردآبی از خروج سالانه حدود ۵ تا ۷ میلیون دلاری ارز از کشور جلوگیری می‌کند و با فراهم کردن زمینه کاهش ۲۰ درصدی واردات تخم چشم زده، حدود ۱۰ میلیارد صرفه جویی اقتصادی انجام می‌شود.
او افزود: تولید و توزیع تخم چشم زده اصلاح شده در داخل کشور، تأمین نیاز بازار داخلی به مواد ژنتیکی درجه یک قزل آلا، تسهیل دسترسی به تخم مورد نیاز در تمام ماه‌های سال،کاهش قیمت تخم چشم زده و بچه ماهی ممتاز قزل آلا، بهبود سودآوری و پایداری تولید در مزارع پرورش قزل آلا، توسعه صنعت پرورش قزل آلای کشور، افزایش سرانه مصرف گوشت ماهی قزل آلا، فراهم شدن امکان صادرات تخم چشم زده به کشور‌های دیگر از مزایای اجرای طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی است.
حاشیه سود تخم ماهی چشم زده برای شرکت واردکننده
براری کارشناس شیلات می‌گوید: برخی از شرکت‌های وارد کننده در حال وارد کردن تخم ماهی چشم زده از خارج از کشور هستند و یک عده محدودی مقدار قابل توجهی تخم ماهی چشم زده وارد می‌کنند و تعداد آن ها دقیقا مشخص نیست.
او افزود: به علت افزایش نرخ روزانه ارز سود زیادی نصیب شرکت‌های وارد کننده تخم ماهی چشم زده می‌شود و به این راحتی تمایل ندارند این مسیر از طریق مسیر قانونی تولید تخم چشم زده در داخل کشور اتفاق بیوفتد و آن‌ها فقط به فکر سود و جیب خودشان هستند.
در حالی که کارشناس شیلات علت تاخیر اجرای طرح را حاشیه سود تخم ماهی چشم زده برای شرکت های واردکننده می‌دانند، وارد کننده تخم ماهی چشم زده نظر دیگری دارد، یکی از این واردکننده‌ها می‌گوید: کشوری مانند ترکیه که خودش صادرکننده تخم ماهی چشم زده به ایران بوده، وارد کننده از کشور‌هایی مانند کانادا و سوئد است.
او افزود: در ترکیه واردکننده و صادرکننده تخم ماهی چشم زده بدون اینکه در کار هم تداخل ایجاد کنند کارشان را انجام می‌دهند.
۲۷ هزار تولیدکننده ماهی کشور با تولید سالانه ۱۶۷ هزار تن ماهی قزل آلا، ۲۶ درصد قزل آلای جهان را تامین می‌کنند و با اجرای طرح اصلاح نژاد ماهیان سردآبی می‌توان از شر وابستگی ۶۰ درصدی این بچه ماهی‌های وارداتی خلاص شد.
گزارش از سیده حکیمه موسوی ازنی
انتهای پیام/ م
به گزارش خبرنگار
