به گزارش حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، کتاب «خط مقدم»، برشی مستند از میانه خط زندگی حسن طهرانی مقدم به دور از تخیل و رویاپردازی‌های نویسندگی است. اولین گام‌های پژوهشی این اثر، پیش از انتشار در سال ۱۳۸۴ و با تشویق و حمایت‌های سردار شهید حسن طهرانی مقدم بوده است. آن زمان، هدف جمع آوری خاطرات و مستندات دوران دفاع موشکی بود. سردار طهرانی مقدم در مصاحبه، بیش از آن که از خود بگوید از یاران شهیدشان گفته بود و علاقه‌مند بود که زحمات رزمندگان گمنام یگان موشکی در تاریخ ثبت و ضبط شود و تاکید می‌کردند که این شهدا را برای مردم الگو کنید. سردار طهرانی مقدم به همراه چند تن از پاسداران در  بیست و یکم آبان ماه سال ۹۰ بر اثر انفجار در زاغه مهمات پادگان ملارد به شهادت رسید، به مناسبت نهمین سالگرد شهادت پدر موشکی ایران و چاپ ششم کتاب «خط مقدم» در همین رابطه با فائضه غفار حدادی، نویسنده «خط مقدم» گفتگو کردیم. 

داستان از چه زمانی شروع می‌شود؟

محوریت کتاب «خط مقدم» شهید طهرانی مقدم است و تنها زندگینامه او نیست بلکه تاریخچه موشکی ایران هم ذکر شده است. حجم ۶۰۰ صفحه‌ای کتاب فقط دو سال از مجموعه موشکی را روایت می کند. این کتاب روایت مقطعی از تاریخ است و لازم است بدانیم کشورمان با چه سختی‌هایی به این مراحل رسیده و چه آدم‌هایی شب و روزشان را گذاشته اند تا ما امنیت داشته باشیم.

دلیل شما برای نوشتن کتاب «خط مقدم» چه بوده است؟

قبل از شهادت حاج حسن طهرانی مقدم، کتابی درباره یکی از شخصیت‌های شهید موشکی نوشته بودم و در آن کتاب، از شهید طهرانی مقدم بدون اینکه از شخصیت والای او اطلاع داشته باشم، به عنوان فرمانده از او نام بردم. همین دلیلی بود تا نسبت به شخصیت او، کنجکاو شوم، چون رهبری درباره او گفته بود که «شهید طهرانی مقدم، دانشمند برجسته، پارسای بی ادعا، سردار عالی قدر بود».

شهید طهرانی مقدم قبل از شهادتشان گمنام بودند، در همین فکر بودم که از طرف انتشاراتی که آن کتاب را نوشته بودم به من پیشنهاد شد تا کتابی برای اولین سالگرد شهید «طهرانی مقدم» بنویسم. من به مدیر انتشارات گفتم که نوشتن کتابی برای حاج حسن طهرانی مقدم، نیاز به تحقیقات طولانی دارد و این کار زمان زیادی می‌برد. مدیر انتشارات به من گفت که «تیم تحقیقاتی مرکز حفظ آثار موشکی» حدود ۹ سال است که تحقیقی در مورد تاریخچه موشکی شروع کرده که این تحقیقات شامل زندگی و مصاحبه با دوستان شهید طهرانی مقدم هم می‌شود. ما شما را با آن گروه ارتباط می دهیم و شما کتاب را بنویسید.»

منبع مطالعاتی شما چه بود؟

منبع مطالعاتی من برای نوشتن این کتاب همان ۹ سال تحقیقات «مرکز حفظ آثار موشکی» بود، که شامل مصاحبه با رفقا و همکاران شهید طهرانی مقدم بود، البته مقداری نقص هم در آن وجود داشت. از جمله نقص‌های این تحقیقات نبود مصاحبه با خواهر، دختر، برادران و خانواده شهید طهرانی مقدم بود، چند ماهی طول کشید تا این‌ها را خودم انجام دادم. ترکیب دو تیم نویسندگی و تحقیق، کتاب «خط مقدم» شد که البته به سالگرد نرسید، ولی کتاب خوبی از آب در آمد.

استقبال از این کتاب چگونه بود؟
این کتاب تا سال‌ها ناشر خوبی نداشت و به دست مخاطبش نرسیده بود، در سال‌های ۹۴ تا ۹۷ تنها دو بار چاپ شده بود که عدم توزیع مناسب یکی از دلایل استقبال کم بود. از اسفند ۹۷ ناشر کتاب انتشارات شهید کاظمی شد و از آن زمان ۶ بار چاپ مجدد توسط این انتشارات صورت گرفته است و استقبال خوبی شد. البته به دلیل گرانی کتاب و حجم بالای این اثر، بسیاری از افراد به من گفتند که ما این کتاب را از کتابخانه و اشخاص مختلف امانت گرفتیم و خوانندگان واقعی کتاب از این طریق هم از آن استقبال کردند و این جزء آمار فروش محسوب نمی‌شود، الان نسخه الکتریکی این کتاب در نرم افزار‌های فروش الکترونیکی کتاب هم موجود است.

بازخورد‌ها چگونه بوده است؟

از دور به نظر می‌رسد که کتاب سنگین و ثقیل باشد، ولی مخاطب عام و یا حتی کسی که کتاب نمی خواند از این  کتاب استقبال می کند که ما اصطلاحات عجیبی درباره موشک در عین روان بودن زبان کتاب یاد گرفته ایم.

درست است که این کتاب، روند و طرز مدیریت را به تصویر می‌کشد، ولی چون به جزئیات پرداخته شده است، تلاش رسیدن ایران به فناوری موشکی را نشان می‌دهد. خط مقدم روش کار مدیریت و تلاش کار گروهی و الگو برای افراد مختلف است. یکی از مخاطبان این کتاب مدیر شرکت آب بود و او به همه کارکنانش توصیه به خواندن این کتاب کرده است.

فردی از سفارت ژاپن گفت: «من خودم این کتاب را خریدم، خواندم و روحیه استکبار ستیزی و روحیه تیمی این کتاب برایم جالب است.» از دانش آموزان کلاس دهم و یازدهم نیز شنیدم که برداشت‌های جالبی از این کتاب نوشته بودند. در نوشته‌های بچه‌های ۱۴-۱۵ ساله حس غرور دیده می‌شد، آنان می گفتند که فکر نمی‌کردیم کشورمان انقدر توانایی و جوانان خوب داشته باشد.

بزرگترین ویژگی شهید طهرانی مقدم چیست؟

شهید طهرانی مقدم، شخصیت چند وجهی و چند استعدادی دارد، نمی‌شود مشخص کرد کدام وجه از زندگیشان پررنگ است، در هر بُعد شخصیتیشان وارد شویم، برجستگی‌ها و درخشندگی‌هایی دارند.

در حوزه ارتباط با دیگران مهم‌ترین ویژگیشان ارتباط دلی با زیر دستان و دوستانشان است. همه از مدیریت دل‌های او می‌گویند، از جوان ۱۵ ساله تا ۱۸ ساله که سنخیت ظاهری و حتی عقاید با این شهید ندارند می‌گویند که شهید طهرانی مقدم دوست صمیمی من بود تا نیرو‌هایی که ۲۰ -۳۰ سال از او کوچکتر بودند و متخصصان هوافضا که ارتباط خوبی با او داشتند و حاضر بودند جانشان را برای او بدهند. از خصوصیت های مهم حاج قاسم این بود که می‌توانست ارتباط دلی و فکری برقرار کند، حاج حسن هم این گونه بود و می‌توانست با همه قشر آدم ارتباط برقرار کند، حاج حسن از همه کمک می‌گرفت و به هدفش که اقتدار ایران، اسلام و شیعه بود رسید و هدفش دستیابی به موشک نبود، حتی روی موشک هایشان نوشته بودند «ساخت شیعه، made in shie»

هدف او بالاتر از دستیابی به تکنولوژی‌های تک بود، هدف او بزرگی دادن به تنها کشور شیعه دنیا بود. برای همین هدف والا از هیچ زحمتی فروگذار نکرد و افرادی را همراه خود می‌کرد و به دلیل اخلاصی که داشتند. شهید طهرانی مقدم می‌گفتند: هر کاری که کردی نایست تا عکس بندازی، از در پشت بیرون برو و به کارت برس.»

دلیل اینکه شهید طهرانی مقدم تا قبل از شهادتشان شناخته شده نبود چه بود؟
او خودش دوست نداشت که در هیچ جایی شناخته شود، وگرنه دلایل امنیتی مانعی برای شناخته شدن ایشان نبود.

شخصیت‌های کتاب چه کسانی هستند؟

شهید طهرانی مقدم، سردار حاجی زاده و ۱۳-۱۴ نفر از جوانان در سال ۶۳ تا ۶۵ که البته الان از بزرگان موشکی هستند، ولی آن زمان شناخته شده نبودند.
شهید طهرانی مقدم زمانی که شهید احمد کاظمی و شهید قاسم سلیمانی در جبهه‌های جنوب در حال جنگیدن بودند، او در حال مذاکره با لیبیایی‌ها بود.

مهم‌ترین بخش کتاب کدام است؟

زمان جنگ تحمیلی ایران با رژیم بعث عراق، ایران موشک نداشت و از طرفی کسی به ما موشک نمی‌داد، در حالی که عراق ما را با موشک می‌زد، ما از قدرت بازدارندگی برخوردار نبودیم و قدرت برد توپخانه ما به عراق نمی‌رسید، آقایان رفیق دوست و هاشمی به سوریه می‌روند و پس از کلی خواهش از سوری‌ها درخواست موشک می‌کنند، ولی آن‌ها قبول نمی‌کنند و می‌گویند تنها می‌توانیم بچه‌های شما را آموزش دهیم.

طهرانی مقدم یک تیم سیزده نفره برای آموزش کار با موشک را انتخاب می‌کند تا در سوریه آموزش ببینند و کتاب از آموزش این‌ها شروع می‌شود و اگر من بخواهم ماجرا با لیبیایی‌ها و معمر قذافی را توضیح دهم، کتاب لو می‌رود. تمام جذابیت کتاب در این است که کشور‌های دیگر مانند لیبی حتی دوست نداشتند ما کار با موشک را یاد بگیریم که نکند خودمان به این فناوری دست یابیم.

خراب شدن عمدی ۲۳ موشک توسط تیم لیبیایی و حفاظت از خاک در برابر حملات موشکی عراق انگیزه دستیابی ایران به موشک شد، ما حتی نمی‌توانسیم یک پیچ موشک باز کنیم و در این کتاب به همه این‌ها پرداخته شد.

خصوصیت دیگر کتاب «خط مقدم» چیست؟
نامه‌های عاشقانه شهید طهرانی مقدم به همسرش در این کتاب آورده شده است و بُعد خانوادگی به کتاب داده است. رابطه محبت آمیز با خانواده باعث لطافت کتاب شده است، این کتاب فیلم نامه‌ای و به صورت تصویری است و تا به حال ۱۰ فیلمنامه از روی آن نوشته است، در عین درام، اکشن و مستند است.

گفتگو از فاطمه شریفی
انتهای پیام/