محیط‌بانان، فداییان بی ادعای حفاظت از محیط زیست
براساس قانون، حفاظت از طبیعت و محیط‌های پیرامونی آن برعهده سازمان حفاظت از محیط زیست قرار داده شده و در این راه محیط بانان،در حالی با عشق و علاقه به کار خود می پردازند که با مشکلات و سختی‌هایی بسیاری روبرو هستند.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، عشق و علاقه به هر شغلی می‌تواند موفقیت و انجام خدمت صادقانه و متعهدانه را برای نیرو‌های آن رقم بزند، موضوعی که در زمینه محیط زیست و به طور ویژه در حوزه محیط بانی به صورت ملموس‌تری مشاهده می‌شود.
براساس قانون، حفاظت از طبیعت و محیط‌های پیرامونی آن برعهده سازمان حفاظت از محیط زیست قرار داده شده و در این راه محیط بانان، به عنوان پیش‌قراولان این حوزه با وجود عشق و علاقه به کار خود و با خرید همه خطرات و سختی‌های موجود در این حرفه، اما با مشکلات و سختی‌هایی نیز روبرو هستند که برای رفع آن نیازمند تصویب برخی قوانین و برنامه ریزی‌ها داریم.
همه ساله تعداد زیادی از محیط بانان با توجه به عشق و علاقه خود به محیط زیست و گونه‌های جانوری و گیاهی، سختی‌ها و مشکلات این شغل را به جان خریده و در این راه نیز حتی شهدا و جانبازانی را تقدیم کرده و یا حتی با مشکلات جسمی و روحی فراوان دیگری هم روبرو می‌شوند.
تقدیم ۱۲۰ شهید در زمینه تامین امنیت محیط زیستی کشور آماری است که می‌تواند به خوبی بیانگر مجاهدت و تلاش شبانه‌روزی محیط بانان باشد و همه ما را نسبت به اهمیت و سختی‌های موجود در این حرفه به فکر فرو ببرد.
همچنین با بررسی وضعیت قانونی و رفاهی محیط بانان، با مشکلات عدیده‌ای همراه می‌شویم که بی توجهی به آن‌ها می‌تواند سختی‌های بیشتری را برای این قشر زحمتکش به بار آورد و زندگی آن‌ها را نیز با مشکلات بیشتری همراه سازد.
کمبود‌های مختلف در حوزه حمایت‌های قانونی، میزان دریافت حقوق و تجهیزات از جمله مشکلاتی هستند که این افراد برای انجام خدمت صادقانه خود به آن نیازمند بوده، مشکلاتی که بخشی از آن‌ها را می‌توان در مدت زمانی کوتاه و با تصویب قوانین جدید و اعتباری ناچیز، برطرف کرد.
فرهنگ سازی در حوزه محیط زیست بسیاری از مشکلات را کاهش می‌دهد
فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست استان قزوین با اشاره به مهمترین چالش‌های پیش روی شغل محیط بانی گفت: یکی از چالش‌های شغلی محیط بانان، سختی کار این حرفه است چرا که باید براساس قانون، گارد سابق محیط زیست که امروزه در قوانین حفاظت و شکار هم به آن اشاره شده، به ازای هر ۱۸ روز کار مداوم در یک ماه، ۱۲ روز را به استراحت بپردازد.
مهدی طاهری با بیان این موضوع که در هیچ کشوری این شرایط شغلی وجود ندارد، افزود: البته طی سال‌های اخیر و براساس دستور سازمان، این شرایط کاری به ۱۵ روز کار و ۱۵ روز استراحت تبدیل شده که حتی در صورت اجرای آن باز هم با استاندارد‌های جهانی و حتی سایر مشاغل از جمله نیروی انتظامی و آتش و نشانی فاصله دارد.
این مسئول اظهار داشت: شرایط دور از منزل و خانواده، چالش مهم و اساسی دیگر شغل محیط بانی است که هم مشکلاتی را برای محیط‌بانان و هم برای خانواده آنان ایجاد می‌کند تا جایی که یک محیط بان در طول عمر کاری خود سه سفره در منزل، پاسگاه محیط بانی و کوه و بیابان برای خود برپا می‌کند.
او با بیان اینکه محیط بانان در زمینه حقوق و مزایا هم با مشکلات فراوانی دست به گریبان هستند، تصریح کرد: این افراد به نوعی کمترین دریافتی را در بین کارمندان دولت دارند که نسبت به حساسیت و اهمیت شغل محیط بانی، بسیار اندک است.
به گفته فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست استان قزوین، در شغل محیط بانی خطرات و مشکلات فراوانی از جمله درگیری با متخلفان، پرت شدن از کوه، مارگزیدگی، آرتروز، زانو و کمردرد به همراه دارد، اما یک محیط بان تنها با عشق و علاقه خود باید وارد این شغل می‌شود.
طاهری در زمینه نیروی انسانی مورد نیاز در حوزه محیط بانی، گفت: استاندارد جهانی به ازای هر یک تا ۲ هزار هکتار یک محیط بان را پیش بینی کرده، ولی با توجه به کمبود نیرو در کشور، به خصوص در استان، هر محیط بان قزوینی در حال حاضر هشت تا ۱۰ هزار هکتار را در کنترل خود دارد.
این مسئول افزود: البته در زمینه امکانات هم محیط بانان نسبت به امکانات متخلفان و متجاوزان به حریم محیط زیست هم امکانات کمتری دارند که امیدواریم این مشکلات به زودی بهبود یابد.
او با اشاره به مهمترین درخواست‌های شاغلان در این حوزه، اظهار داشت: نخستین درخواست مهم محیط بانان، موضوعات مربوط به معیشت خانواده است که امیدواریم با افزایش دریافتی و مزایا، این مشکل برطرف شود.
فرمانده یگان حفاظت از محیط زیست استان قزوین یادآور شد: داشتن امکانات و تجهیزات به روز، تجویز نیروی متخصص، وضع قوانین جدید، فرهنگ سازی و به روز کردن مقررات در حوزه حفاظت از محیط زیست از دیگر نیاز‌های این قشر است که امیدواریم به زودی جنبه عملیاتی به خود بگیرد.
طاهری اظهار داشت: در استان قزوین ۶ پاسگاه محیط بانی فعال، ۱۰ پاسگاه فصلی و یک کانکس حفاظتی وجود دارد که به لحاظ استاندارد‌های جهانی فاصله زیادی با کشور‌های پیشرفته دارد و باید نسبت به آن نگاه ویژه‌ای شود.
این مسئول با اشاره به اینکه ایران جزو کشور‌هایی هست که در قانون اساسی آن یک اصل به حفظ محیط زیست اختصاص داده شده که این مساله اهمیت قانون گذاران را در این زمینه بیان می‌کند، افزود: بیشتر مردم ایران علاقه زیادی به برنامه‌های زیست محیطی، حیات وحش و مسایل پیرامونی آن دارند، اما از طرفی هم گاهی اوقات نسبت به حفظ این سرمایه‌های الهی کوتاهی‌های صورت می‌گیرد که امیدواریم هر چه سریع‌تر احترام به این موضوع در کشور نهادینه‌تر شود.
کمبود اختیارات قانونی، محیط بانان را در انجام وظیفه با مشکلات زیادی روبرو کرده است
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین گفت: مهمترین قانون در مورد محیط بانی که در خرداد ماه سال ۹۹ تصویب شد، قانون حمایت قضایی و بیمه‌ای از ماموران یگان حفاظت از محیط زیست و جنگلبانی بود که در این قانون ۲ امتیاز برای محیط بانان رسمیت داده شده است.
مسعود خدیمی افزود: امتیاز نخست اینکه در صورت بروز سانحه و حادثه که منجر به زیان بدنی شخص دیگر شود، کسانی که در جنگلبانی فعالیت می‌کنند پرداخت دیه و جبران خسارت را می‌توانند از طریق دولت به انجام برسانند و امتیاز دیگر اینکه کارمندان رسمی و قراردادی یگان حفاظت محیط زیست در صورت سانحه و یا جان باختن براساس قانون، شامل بیمه از کار افتادگی شده و بیمه تحت عنوان شهید خدمت به افراد تخصیص داده می‌شود.
او با اشاره به اهمیت بهره‌مندی محیط‌بانان از قوانین حمایتی، اظهار داشت: قانون به کارگیری سلاح توسط نیرو‌های مسلح در مواقع ضروری که در سال ۷۳ تصویب شده و نحوه استفاده از آن را به این افراد یادآور می‌شود، باید برای یگان حفاظت و محیط‌بانان نیز اجرایی شود.
استاد حقوق محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، یادآور شد: در آیین‌نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست که شرح وظایف آن را مورد اشاره قرار می‌دهد باید دستورالعمل ابلاغی از سوی رییس ستاد کل نیرو‌های مسلح به روزرسانی شده و نحوه انجام وظیفه افراد به تفصیل بیان شود.
خدیمی با بیان اینکه حمایت از محیط‌بانان به قوانین خاصی نیاز دارد، تصریح کرد: این افراد مسئولیت اجرای قوانین و مقررات شکار، صید، حفاظت و بهسازی محیط زیست را در حوزه استحفاظی خود دارند و به خاطر این وظیفه همواره با خطراتی مانند درگیری مسلحانه، زندگی در مناطق بیابانی و کوهستانی، تله‌های انفجاری و آتش‌سوزی مواجه هستند.
استاد حقوق محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین با اشاره به اینکه افزایش امتیاز سختی کار برای محیط‌بانان باید لحاظ شود، گفت: البته در زمینه برای تبدیل وضعیت از قراردادی به پیمانی، پیمانی به رسمی آزمایشی و رسمی قطعی محیط بانان هم باید تسهیلاتی در نظر گرفته شود، موضوعی که متاسفانه در برخی مواقع دریافت کامل از حق ماموریت و اضافه کار صورت نمی‌گیرد و در بازه‌های زمانی نیز پرداخت حقوق و مزایا ممکن است دیرکرد‌های چند ماهه داشته باشد.
او اضافه کرد: در حوزه قضایی و با توجه به اینکه وظیفه محیط بان حفاظت از محیط زیست است، به منظور حمایت از آنان در این زمینه باید شعبه‌های قضایی ویژه‌ای برای رسیدگی به تخلفات صورت گرفته در این حوزه تشکیل شود و لازمه آن درک صحیح از ابعاد مختلف شغل محیط بانی است.
خدیمی اظهار داشت: محیط‌بانان با افراد متخلف و معدودی مواجه هستند و برخی اوقات برای دفاع از خود نمی‌توانند شاهدی داشته باشند و همین موضوع، به هنگام وقوع اتفاقات دفاع از خود را برای محیط‌بانان سخت می‌کند و باید در این زمینه اقدامی جدی‌تری صورت بگیرد.
او افزود: تشکیل یگان بازرسی ویژه و تخصصی محیط بانی، ارایه راهکار‌های نظارتی دقیق و در صورت لزوم نظر کارشناسی در خصوص تقصیر و یا عدم تقصیر محیط بانان نیز باید در دستور کار باشد.
خدیمی یادآور شد: استفاده از فناوری پهبادها، دوربین دید در شب، جعبه کمک‌های اولیه به همراه امدادگر، جلیقه ضدگلوله سبک، نصب دوربین روی لباس و یا کلاه جهت شناسایی متخلفان و مستندسازی حوادث به هنگام درگیری از جمله امکانات و تجهیزات موردنیاز محیط‌بانان است.
او اظهار داشت: یگان حفاظت محیط زیست باید تخصصی شود تا ضمن حفظ استقلال، کیفیت عملکرد و ارایه خدمات این حوزه نیز در این زمینه ارتقا یابد.
برخی از مشکلات محیط بانان با تصویب قوانین جدید از بین می‌رود
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان قزوین با اشاره به مهمترین اقدامات انجام شده برای کاهش مشکلات محیط‌بانان، اظهار داشت: اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی حفاظت از محیط زیست را یک وظیفه همگانی اعلام کرده، اما متاسفانه این وظیفه تنها بر دوش محیط بانان قرار گرفته و کار را برای آن‌ها با مشکلاتی روبرو کرده است.
حسن عباس‌نژاد تصریح کرد: در استان قزوین ۵۰ محیط‌بان در حال انجام وظیفه هستند که این تعداد نیرو نسبت به مناطق حفاظت شده موجود استان عدد بسیار کمی است که باید در بدترین حالت این تعداد به ۲ برابر افزایش پیدا کند.
او افزود: متاسفانه میزان حقوق و مزایای دریافتی فعالان این عرصه هم با توجه به شرایط سختی کار آن‌ها نسبت به سایر کارمندان دولت بسیار پایین بوده که باید در این زمینه اقدامات جدی‌تری را با وضع و تصویب برخی قوانین به مورد اجرا گذاشت.
این مسئول اضافه کرد: در زمینه مشکلات قانونی محیط بانان، در خرداد ماه سال ۹۹ قوانینی تصویب شد که حمایت‌ها را از شاغلان در این عرصه افزایش داد و این مساله نیز مطلوب ارزیابی می‌شود و امیدواریم در ادامه نیز به نحو احسن اجرایی شود.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان قزوین اظهار داشت: در شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان قزوین که به ریاست دادگستری استان و با حضور دستگاه‌های مختلف اجرایی از جمله حفاظت از محیط زیست، منابع طبیعی، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مدیریت امور اراضی و منابع آب برگزار می‌شود، تصمیمات خوبی اتخاذ می‌شود که این موضوعات می‌تواند در افزایش تعامل و همکاری دستگاه‌ها و کاهش مشکلات محیط بانان کمک کننده باشد.
عباس نژاد افزود: سازمان حفاظت از محیط زیست در زمینه بیمه تکمیلی محیط بانان اقداماتی را نیز انجام داده که امیدواریم به صورت کامل تحقق یابد و مشکلات اجرایی آن از بین برود.
او یادآور شد: در زمینه تامین تجهیزات و لباس فرم محیط بانان، همه ساله و براساس میزان بودجه و اعتبارات اقداماتی انجام می‌شود که هر چند نسبت به استاندارد‌های جهانی و حتی تجهیزات شکارچیان کمتر است، ولی سعی می‌کنیم سال به سال این تجهیزات را ارتقا دهیم.
رهاورد
در حال حاضر سه منطقه حفاظت شده محیط زیست در سطح استان قزوین به نام باشگل با ۲۵ هزار هکتار، طارم سفلی با ۴۸ هزار هکتار و منطقه رودبار الموت با وسعت ۵۷ هزار هکتار وجود دارد که باید به این وسعت، مناطق شکار با تیراندازی ممنوع را هم اضافه کرد، مساحتی که برای حفاظت از آن‌ها باید محیط بانان را از لحاظ کمی و کیفی تامین کرد.
کاهش مشکلات محیط بانان به کاهش مشکلات زیست محیطی هم کمک می‌کند و می‌تواند تاثیر بسیار زیادی را در زمینه حفاظت از محیط زیست داشته باشد، موضوعی که اگر به آن توجه ویژه‌ای نشود، می‌تواند مشکلات موجود در این حوزه را افزایش دهد.
منبع ایرنا
انتهای پیام/پ
