به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، علم همیشه از دنیای سیاست فاصله داشته و بی‎طرفی خود را در منازعات سیاستمداران حفظ کرده است. اما حالا در هنگامه همه‎گیری جهانی بیماری و نزدیکی به انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا، بعضی از موسسات علمی و نشریات تراز اول آمریکا در برابر رئیس جمهور فعلی این کشور، دونالد ترامپ و متحدانش موضع سیاسی اتخاذ کرده‎اند.

در طول تاریخ معاصر آمریکا تا به حال هیچ رئیس‌جمهوری مانند ترامپ از نهاد‌های علمی گرفته تا رسانه‎ها، دادگاه‎ها، وزارت دادگستری و حتی نظام انتخابات را مورد حمله و تهدید قرار نداده است. ترامپ ادعا می‎کند کشورش برای او اولویت دارد، ولی شرایط مشاهده شده در این همه‎گیری ثابت کرد اولویت او فقط خودش است و نه کشورش.

چالش‎هایی مانند پایان دادن به همه‎گیری کووید-۱۹، مقابله با گرمایش جهانی و توقف گسترش سلاح‎های هسته‎ای و مقابله با تروریسم، مسائلی جهانی و فوری است که بدون همکاری و تلاش دولت‎ها و نهاد‌های بین‎المللی محقق نخواهد شد.

اما در عوض دولت ترامپ در چهار سال گذشته سعی در تضعیف این نهاد‌ها داشته است. درصحنه داخلی خود کشور آمریکا نیز پرمخاطره‎ترین میراث دولت ترامپ، سابقه شرم‎آور مداخله‎اش در سازمان‎های علمی و بهداشتی است. ازاین‌رو اعتماد بخشی از مردم آمریکا به نهاد‌هایی که برای حفظ سلامتی و ایمنی آن‌ها تلاش می‎کنند، کمتر شده است.

در این شرایط دانشمندان دیگر نمی‎توانند خارج از گود به نظاره بنشینند و شاهد تضعیف علوم باشند. جو بایدن به‌واسطه سیاست‎ها و سوابق مثبتی که در دوره معاونت رئیس‌جمهور سابق آمریکا داشته است و حالا هم که رقیب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری دو هفته آینده است، اکنون تنها امید دانشمندان برای جبران صدمات واردشده به علم از سوی دولت فعلی ایالات متحده است.

نشریه پزشکی نیوانگلند که از مشهورترین و کهن‎ترین نشریات پزشکی آمریکایی است، در طول تاریخ ۲۰۸ ساله انتشار خود تا به امروز سمت و سوی سیاسی نداشته است. اما ۱۷ مهر ۹۹ در مقاله‎ای بی‎سابقه خواستار تغییر رهبری آمریکا شد. نویسندگان این مقاله به عملکرد ضعیف ترامپ نسبت به همه‎گیری کرونا اشاره کرده‎اند.

دولت با یک بحران روبه‎رو شد، اما به جای کنترل و مدیریت، آن را به فاجعه تبدیل کرد. دولت ترامپ به جای اعتماد به نظر متخصصان، به نظر افراد نادان و حقه‎بازی در کابینه‎اش روی آورد که حقیقت را کتمان و انتشار دروغ‎های محض را آسان می‎کردند. این مقاله افرادی که دولت فعلی را اداره می‎کنند «به شکل خطرناکی بی‎کفایت» خوانده است و هشدار می‎دهد اگر همچنان افراد این حزب بر سر کار خود باشند، رأی دهندگان به آن‌ها در مرگ هزاران نفر بر اثر کووید-۱۹ همدست خواهند بود.

قیام اهل علم علیه ترامپ
دو هفته پیش نشریه نیچر (Nature) نیز در مقاله‎ای مشابه پشتیبانی خود را از جو بایدن، رهبر حزب دموکرات اعلام کرد و سابقه رهبری ترامپ را شرم‎آور خواند.

ماه گذشته ۸۱ برنده آمریکایی جایزه نوبل در نامه‎ای سرگشاده حمایت خود را از جو بایدن اعلام کردند. در این نامه آمده است: «امروز در تاریخ ملت آمریکا بیش از هر زمان دیگری نیاز است تا رهبران به علم در تدوین سیاست‎های عمومی بها بدهند.»

آکادمی ملی علوم و آکادمی ملی پزشکی آمریکا نیز اوایل مهرماه در بیانیه‎ای مشترک مداخله‎های سیاسی را در نهاد‌های بهداشت عمومی محکوم کردند. آن‌ها به‌ویژه به تلاش و دخالت دولت ترامپ برای تسریع تایید واکسن کووید-۱۹ قبل از این که آزمایش‎های ایمنی و اثربخشی واکسن تکمیل شوند اشاره می‌کنند. به نوشته آن‌ها سیاستگذاری‎ها باید منشأگرفته از بهترین شواهد موجود باشد. بدون آن که شواهد، تحریف شده یا پنهان شده باشند یا عمدا اطلاع‎رسانی نادرستی داشته باشند.

یک مثال دیگر، مجله ساینس (Science) به سردبیری هولدن تروپ نیز حدود ۱۲ مقاله منتشر کرده است و در آن‌ها از واکنش دولت نسبت به همه‎گیری بیماری و نگرشی که نسبت به علم در دولت وجود دارد، انتقاد کرده است. این مجله در یکی از مقالاتش با عنوان «ترامپ درباره علم دروغ می‎گوید» شخص رئیس جمهور را هدف قرار داده است و او را به‌دلیل نادیده‌گرفتن خطر همه‎گیری مقصر می‎داند.

این که این مقالات و واکنش دانشمندان تا چه حد موثر خواهد بود، مشخص نیست. در بهترین حالت این مقالات به دانشمندان در بیان استدلال‎های‌شان کمک می‎کند. از آنجا که اکثر مردم نظرات قاطعی درباره این دوره از انتخابات دارند، تایید یا عدم تایید دانشمندان تاثیر چندانی در تغییر نظر آن‌ها نخواهد داشت و نظر دانشمندان را فقط افرادی که علم را دنبال می‎کنند، می‎شنوند یا می‎خوانند.

اما آنچه این جنبش دانشمندان را مهم ساخته و باعث شده صدای آن‌ها بیش از هر زمان دیگری شنیده شود، بسیار ساده است! آن‌ها پیش از این وارد دنیای سیاست نمی‎شدند. این بیانیه‎ها بیشتر از آن که بیانیه‎ای سیاسی باشند، می‎خواهند از سیاسی‌شدن علم جلوگیری کنند.

دانشمندان اتخاذ موضع سیاسی را در شرایط کنونی ضرورتی اخلاقی می‎دانند. چاپ این مقالات صدای تمام دانشمندانی است که یا بستر مناسبی برای بیان نظرات‎شان ندارند یا به‌دلایل محافظه‎کاری اجازه صحبت ندارند.

تا به این جا نشریه ساینس و آکادمی ملی علوم آمریکا بازخورد‌های مثبتی از این مقالات داشته‎اند.

اما بر خلاف آن‌ها نشریه پزشکی نیوانگلند نامه‎های تند و زننده‎ای دریافت کرده و حتی یکی از داوران مقالات از کار خود استعفا داده است. وی معتقد است یک نشریه پزشکی صلاحیت موضعگیری سیاسی را ندارد. گرچه بیشتر دانشمندان و پزشکان مانند عموم مردم گرایش به محافظه‎کاری لیبرال دارند، اما این نگرش نشریه با توجه به حقایق و شواهد موجود است و تصمیم اشتباه به قیمت جان انسان‎ها خواهد بود.

بیشتر بخوانید

• ماراتن ۲۰۲۰ را در وقت اضافه چه کسی می‌برد؟!

فاجعه ویروس کرونا در ایالت متحده

بی‎توجهی دولت ترامپ به قوانین، علوم، حقایق و واقعیت‎ها در واکنش فاجعه‎بارش به همه‎گیری کووید-۱۹ نمایش داده شد. ترامپ در اولین روز‌های همه‎گیری نه‌تن‌ها هیچ برنامه‎ای برای افزایش آزمایش‎های کرونا، ردیابی افراد مبتلا و تقویت امکانات بهداشتی نداشت، بلکه در عوض دستورالعمل‎های بهداشتی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‎های ایالات‌متحده (CDC) را برای استفاده از ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی نادیده می‎گرفت و مسخره می‌کرد.

ترامپ در مورد خطری که ویروس مردم را تهدید می‎کند، دروغ گفت و حتی مردم را به اعتراض علیه سیاست‎های کاهش سرعت انتقال بیماری تشویق کرد. او بزرگ‎ترین بحرانی را که جهان حداقل در نیم‌قرن اخیر با آن روبه‎رو شده است، کم‌اهمیت جلوه داد اقداماتی که پیامد‌های ویران‌کننده‌ای به همراه داشته است. دولت ترامپ با وجود داشتن منابع علمی و مالی عظیم شکست فاجعه‎باری خورده است.

در همین آشفته‌بازار مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) که وظیفه کنترل شیوع کووید-۱۹ را بر عهده داشت، مدیریتش به‌اجبار و سریع تحت نظر مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور و جرد کوشنر، داماد دونالد ترامپ قرار گرفت. این در حالی است که هیچ‌یک از آن‌ها در زمینه بیماری‎های عفونی تخصصی ندارند. تا این‌که بالاخره سه ماه قبل ترامپ مسؤولیت جمع‎آوری اطلاعات و مدیریت ویروس کرونا را به وزارت بهداشت و خدمات انسانی سپرد.

دولت ترامپ از همان روز‌های اول پیروزی در انتخابات دوره قبل، با دوستان و متحدان دیرینه این کشور وارد مسیر نزاع شد و از بزرگ‎ترین توافقنامه‎های زیست‌محیطی و علمی دنیا بیرون آمد. برای مثال به مهم‎ترین آن‌ها مثل خروج از توافقنامه اقلیمی ۲۰۱۵ پاریس، توافق هسته‎ای با ایران، سازمان آموزشی و علمی سازمان ملل متحد (یونسکو) و غیرقابل‌تصورتر از همه قطع رابطه با سازمان بهداشت جهانی (WHO) در بحبوحه همه‎گیری می‎توان اشاره کرد.

در این مدت هم کارنامه اقدامات دولت ترامپ در جهت سرعت بخشیدن به تغییر اقلیم، از بین بردن طبیعت بکر، افزایش آلودگی هوا و از بین بردن حیات‎وحش و همچنین انسان‎ها قابل بررسی است.

پویش انتخاباتی جو بایدن تاکنون همکاری نزدیکی با پژوهشگران برای تهیه برنامه‎های جامعی در مورد مقابله با کووید-۱۹ و تغییرات آب‎وهوایی داشته است. همچنین بایدن متعهد شده نقش رهبری را در دوران همه‎گیری به مرکز کنترل و پیشگیری بیماری برگرداند و تصمیم‌گیری در مورد مقابله با ویروس کرونا بر عهده متخصصان بهداشت عمومی باشد، نه سیاستمداران. او قول داده تا تست‎های کرونا را افزایش دهد و برنامه قوی‎تری در ردیابی افراد مبتلا داشته باشد. همین‌طور از افرادی که ویروس کرونا بیشترین آسیب را به آن‌ها زده است، حمایت‎های بیشتری کند. اتخاذ این تصمیمات در کنار واکسن و دارو برای پایان‌دادن به این همه‎گیری ضروری است.

چرا دانشمندان تا به امروز وارد سیاست نشده بودند؟

از دیدگاه جامعه‌شناسان، امروز دیگر به‌جای آن‌که نگرانی دیرینه دخالت‎های سیاسی در علم را داشته باشیم، باید سیاستمداران را محکوم کنیم. در این مرحله از تاریخ باید برای علم قیام کرد، زیرا علم و نقش آن در جامعه به خطر افتاده است. دانشمندان معتقدند شخص ترامپ برای ریاست جمهوری مناسب نیست، زیرا در این مدت به‌شدت به پیشرفت‎های علمی آسیب وارد کرده است. سیاست‎های ضدعلمی مدت‎هاست که به موضوع بحث نهاد‌های علمی این کشور درآمده است.

برای مثال سال ۹۶ دانشمندان و پژوهشگران برای اعتراض نسبت به بی‎توجهی دولت ترامپ به علم و عدم اتخاذ سیاست‎های مبتنی بر شواهد راهپیمایی برای علم برگزار کردند (نگاه کنید به گزارشی با عنوان «واکاوی خیزش جهانی حمایت از علم» که ۱۸ اردیبهشت ۹۶ در صفحه ۷ شماره ۴۸۱۷ جام‌جم منتشر شد). اما این اقدامات نتیجه خاصی نداشت. از سه سال قبل تا به امروز مهاجرت گسترده محققان از بدنه دولت، انتصاب مقامات نهاد‌های تحقیقاتی فدرال با درجات علمی پایین، ایجاد موانع در مسیر دانشمندان و به‌تازگی هم اظهارنظر‌های پیوسته و سیاست‎هایی جدی نگرفتن خطر کووید-۱۹ را در آن کشور شاهدیم.

تمایل جدید دانشمندان برای ورود به عرصه تصمیم‎گیری‎های سیاسی اساسا نشان می‏دهد دولت ترامپ تا چه اندازه غرق شده است و چقدر گفتمان را به تأخیر انداخته‎اند. برای مثال ترامپ مسأله گرمایش جهانی را همیشه به سخره گرفته و بر گزارش‎های تغییرات اقلیم سرپوش گذاشته است. اما این بار در مواجهه با کووید-۱۹ اظهارات و اقدامات رئیس‌جمهور مستقیما به سلامت عمومی در کوتاه‌مدت آسیب رسانده و همین رفتار‌ها واکنش دانشمندان را برانگیخته است.

اما برخی کارشناسان علوم اجتماعی نیز نگران همسویی نهاد‌های علمی با احزاب سیاسی هستند؛ زیرا ممکن است نتیجه معکوسی داشته باشد و بدون آن‌که به بهبود شرایط کمک کند، علم نیز سیاسی شود و حتی نگرش جامعه نسبت به علم تغییر کند. از نظر تاریخی سیاستمداران جمهوریخواه نیز حداقل به اندازه دموکرات‎ها علاقه‎مند به پژوهش‎های علمی بوده‎اند و از بودجه‎های علم و فناوری حمایت کردهاند. همین روند نیز تا به اینجا دانشمندان را از موضعگیری‎های سیاسی دور نگاه داشته است. وقتی سیاستمداران تمایل کمتری برای تأمین بودجه‎های تحقیقات علمی داشته باشند، دانشجویان کمتری هم علاقه‎مند به پژوهش می‎شوند.

ترامپ به دنبال از نو ساختن حزب جمهوریخواه با توجه به ارزش‎های پوپولیستی خود است. پوپولیست‎ها جهان را به دو گروه مردم عادی و نخبگان تقسیم می‎کنند. گروه دوم شامل پژوهشگران و کسانی است که در نهاد‌های پژوهشی مشغول هستند. در همین حال دولت ترامپ اتکای کمتری به یافته‎ها و دانش آن‌ها دارد، استقلال آن‌ها را زیر سؤال برده و نسبت به نقش مهمی که در زندگی مردم دارند، بی‎احترامی کرده است. همین‎‌طور قضات دادگاه‎ها، مشاغل خدمات اجتماعی و روزنامه‎نگاران نیز مورد اهانت قرارگرفته‌اند. همه این‌ها دست به دست هم داده‎اند تا دانشمندان حضور پررنگ‎تری در عرصه سیاست داشته باشند.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/