ماجرای تکان دهنده آزمایش‌های هسته‌ای فرانسه روی مردم الجزایر

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان ، رقان شهری از اقلیم أدرار در جنوب غرب الجزایر و در منطقه‌ای بیابانی قرار گرفته است. «رقان» و «عین ایکر» اصلی‌ترین ایستگاه‌های مورد استفاده فرانسوی‌ها برای انجام آزمایش‌های هسته‌ای در دهه ۱۹۶۰ بودند و آزمایش‌های دیگری نیز توسط فرانسه در «حمودیه» نیز انجام شد که همه مناطق در جنوب الجزایر بودند.

فرانسه بین سال‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۶۱ چهار انفجار هسته‌ای انجام داد. این بمب‌ها در مرکز آزمایش نظامی کویر منفجر می‌شد. سربازان، ساکنان محلی و عشایر، در معرض سطح بالایی از پلوتونیوم قرار گرفتند که منجر به خطرات طولانی مدت برای سلامتی مانند سرطان، عقیم شدن و ناهنجاری‌های ژنتیکی شد. امروزه می‌توانید مناطقی را که فرانسه آزمایش‌های خود را انجام داده است، پیدا کنید و هرچند دور آن‌ها حصار کشیده شده و تابلو‌های خطر وجود دارد، هیچ کسی از آن‌ها محافظت نمی‌کند.

نخستین آزمایش هسته‌ای توسط فرانسوی‌ها در ۲۵ دسامبر ۱۹۶۱ در رقان انجام شد.

تاریخچه آزمایش‌های هسته‌ای فرانسه در رقان و عین‌ایکر

در سال ۱۹۴۵ فرانسه کمیسیون انرژی اتمی فرانسه به نام CEA را تأسیس کرد که مسئول کلیه امور هسته‌ای، اعم از تحقیقات علمی، تجاری یا نظامی بود. در دهه ۱۹۵۰، فرانسه توانایی تولید بمب پلوتونیوم را داشت و تحقیق و اکتشاف اورانیوم برای تولید سلاح هسته‌ای را آغاز کرد. ظرف چند سال، فرانسه موفق شد اولین بمب هسته‌ای خود را به دست آورد. فرانسه این پایگاه نظامی را در ۵۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کویری رقان ایجاد کرد تا در آنجا آزمایش‌هایی انجام دهد.

اولین آزمایش «الیربوع الأزرق» نام داشت که نخستین همکاری نظامی فرانسه و اسرائیل غاصب در خاک الجزایر بود و بمب معادل ۷۰ کیلو تن TNT منفجره، ۳ تا ۴ برابر قوی‌تر از بمب آمریکایی بر روی هیروشیما، ژاپن بود.

سیزدهم فوریه ۱۹۶۰؛ فرانسوی‌ها از الجزایری‌ها به عنوان موش آزمایش انسانی استفاده کردند تا از تأثیر تابش روی انسان مطلع شوند و شهادت مورخان نشان می‌دهد که فرانسه حدود ۴۲۰۰۰ الجزایری را برای این آزمایش‌ها مورد استفاده قرار داد.

فرانسه سه آزمایش دیگر نیز انجام داد که با نام‌های رمزی زیر شناخته می‌شوند: «یربوع الاحمر»، «یربوع الاخضر» و «یربوع الابیض». خوشبختانه اعتراض‌هایی علیه آزمایش‌های هسته‌ای در الجزایر و همچنین فرانسه آغاز شد و به اوج رسید. دولت فرانسه به دلیل فشاری که به آن وارد آمد، مجبور شد جلوی انفجار بمب‌های هسته‌ای را بگیرد؛ اما این آزمایش‌ها را به طور کلی متوقف نکرد، بلکه تلاش کرد تا انفجار‌های زیرزمینی را در مکان جدیدی در کوه‌های الجزایر که «عین ایکر» انجام دهد.

بیشتر بخوانید

• کارشناس آمریکایی: آزمایش هسته‌ای آمریکا، پیونگ یانگ را تحریک می‌کند

مجموعه آزمایش‌های «عین ایکر» پس از بسته شدن سایت رقان آغاز شد. فرانسه، به دلیل انزوای جغرافیایی این سایت را انتخاب کرد، البته قبایل عشایر و کاروان‌های تجاری همچنان در آنجا تردد می‌کردند، به نظر می‌رسد که مقامات فرانسه توجه زیادی به این افراد نداشتند.

از فوریه ۱۹۶۶، فرانسه سیزده بمب هسته‌ای را در داخل تونل‌های رشته کوه «هقار» در جنوب شرقی الجزایر در استان تمنراست منفجر کرد و بین ماه مه ۱۹۶۴ تا مارس ۱۹۶۶، فرانسه مجموعه آزمایش‌های بسیار خطرناکی انجام داد.

فرانسوی‌ها مردم محلی را مجبور می‌کردند با این لباس‌ها بایستند تا اثر تابش هسته‌ای را ببینند.

اولین آزمایش «پلوتو» نام داشت و به روشی طراحی شد که تصادف با بمب پلوتونیوم را شبیه سازی می‌کرد. فرانسوی‌ها امیدوار بودند که وقتی بمب منفجر می‌شود، باد‌های صحرایی زباله‌های هسته‌ای را حمل و آن‌ها را پراکنده کنند. سپس فرانسوی‌ها سعی کردند میزان تابش را در این مورد اندازه گیری کنند تا به عواقب چنین انفجاری پی ببرند. سپس فرانسه مشهورترین آزمایش خود را در ماه اکتبر ۱۹۶۲ در عین‌ایکر انجام داد و آن را «بریل» نامید.

اقدامات مهار تشعشعات شکست خورد و در نتیجه سنگ‌های مذاب پس از انفجار از تونل‌ها بیرون ریختند و یک ابر رادیواکتیو ۲.۶ کیلومتری در جو منتشر شد. در شرایط عادی دیگر، این حادثه بدون سر و صدا و هیاهوی زیادی اتفاق می‌افتاد. اما در این مورد حدود ۲۰۰۰ تماشاگر (از جمله وزرای فرانسوی) برای تماشای این رویداد دور هم جمع شدند، زیرا تصور می‌کردند اگر فردی خیلی دور از انفجار باشد در امان خواهد بود.

البته وقتی انفجار رخ داد همه از ترس فرار کردند. متأسفانه بیشتر مردم و کارگران بسیار نزدیک به انفجار بودند و آن‌ها در معرض خطر بالایی از تابش قرار گرفتند. در نتیجه بعد از مدتی بسیاری از آن‌ها به سرطان و سایر بیماری‌های مربوط به تابش هسته‌ای مبتلا شدند. به عنوان مثال وزیر امور خارجه فرانسه «گاستون پالژوسکی» که در این مراسم به عنوان مهمان افتخاری حضور داشت به‌علت سرطان خون در سال ۱۹۸۴ درگذشت.

تأثیرات بهداشتی و زیست محیطی آزمایش‌های هسته‌ای

بنای یادبودی برای یادآوری آزمایشات «عین ایکر»، واقع در ۱۷۰ کیلومتری جنوب شهر تامانراست.

در نتیجه شکاف یا مهر و موم غیراستاندارد، کمتر از ۴ آزمایش - از ۱۳ آزمایش - منجر به انتشار مقادیر زیادی گاز‌های رادیواکتیو و انتشار آن‌ها در جو شد. آزمایش قبلی در بریل تنها مورد نبود، اما بدون شک از همه بدتر بود. پس از انفجار حدود ۱۰۰ شهروند فرانسوی و تعداد نامعلومی از الجزایری‌ها در این مرکز مستقیماً در معرض تشعشع قرار گرفتند؛ تشعشعی که معادل با قرار گرفتن در معرض حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰۰ عکس رادیولوژی قفسه سینه بود.

تأثیر این موضوع برای الجزایر فاجعه بارتر بود، زیرا آن‌ها به مراقبت‌های بهداشتی با کیفیت دسترسی نداشتند و نمی‌توان تعداد الجزایری‌هایی را که به دلیل فقدان سوابق رسمی یا شناسنامه تحت تأثیر این آزمایش‌ها قرار گرفتند را دانست. علاوه بر این، مناطق وسیعی از بیابان به زباله دان هسته‌ای تبدیل شد که خاک، آب‌های زیرزمینی و واحه‌های مجاور را به شدت تحت تأثیر قرار داد. گزارش‌ها همچنین حاکی از آن است که بسیاری از «طوارق» و قبایل عشایر بقایای هسته‌ای ناشی از انفجار «بریل» را به مکان‌های دیگر منتقل کردند که این به معنای گسترش بیشتر تشعشعات است.

ده‌ها هزار سرباز و کارگر از جمعیت محلی، به ویژه طوارق که در صحرای الجزایر زندگی می‌کنند، در معرض تابش مستقیم آزمایش‌ها قرار گرفتند و تعداد ناگفته‌ای از مردم در معرض عواقب ناشی از گسترش تشعشعات در شمال آفریقا قرار گرفتند. مقادیر زیادی نیز به پایتخت سودان، خارطوم رسید که حدود ۳۲۰۰ کیلومتر با رقان فاصله دارد.

۴۵ سال پس از پایان آزمایش‌ها، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با افزایش میزان تشعشعات در منطقه رقان نسبت به استنشاق ذرات شن و ماسه موجود در هوا که به تشعشعات آلوده شده اند هشدار داد. هرچند علایم هشدار دهنده در این مناطق وجود دارد، اما از سایت‌های آزمایش قبلی به اندازه کافی محافظت نشده است، و گزارش‌های متعددی تایید کردند که قراضه‌های فلزی آلوده به اشعه به سرقت رفته و سپس در بازار سیاه فروخته شده‌اند.

تا به امروز هیچ مطالعه دقیق اپیدمیولوژیکی برای آگاهی از خطرات بهداشتی و تأثیرات آزمایش‌های رقان وجود ندارد و هیچ مطالعه‌ای روی سربازان یا طوارق که در آنجا بودند انجام نشده است، به جز چندین گزارش در مورد افزایش میزان سرطان و نقایص مادرزادی در منطقه.در سال ۲۰۰۸ انجمن «متخصصان آزمایش هسته‌ای فرانسه»، معروف به «آون»، یک سرشماری انجام داد که ۱۰۰۰ کهنه‌سرباز را شامل می‌شد. مشاهده شد که ۳۵ درصد از شرکت کنندگان یک یا چند نوع سرطان دارند، و مشاهده شد که یک نفر از پنج نفر عقیم هستند. طبق گفته انجمن، این گروه از کهنه‌سربازان آسیب‌دیده از طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند سرطان خون و بیماری‌های قلبی عروقی رنج می‌بردند به طوری که فرزندان و نوه‌های آن‌ها عوارض جدی برای سلامتی داشتند که می‌تواند به ژنتیک مرتبط باشد.

در سال ۲۰۰۹ دولت فرانسه پیشنهاد پرداخت غرامت به افراد آسیب دیده از آزمایش‌های هسته‌ای را داد، اما افراد متضرر تأیید کردند که شرایط جبران خسارت بسیار سخت و دستیابی به آن بسیار دشوار است، به ویژه برای مردم طوارق که بیشترین آسیب را در این آزمایش‌ها داشتند.

امروزه انجام مطالعات اپیدمیولوژیک برای ارزیابی میزان خسارتی که این آزمایش‌های هسته‌ای ایجاد کرده است، هم برای شرکت کنندگان و هم برای جمعیت محلی که در معرض آن قرار گرفته اند، ضروری است. به نظر می‌رسد که پرونده رقان و عین‌ایکر هنوز باز است و صفحات آن نباید بدون پرداخت غرامت اساسی فراموش شوند.

منبع: تابناک باتو

انتهای پیام/