احمد سبحانی سرپرست سابق معاونت وزیر امور خارجه در امور آمریکا و کاردار اسبق ایران در ارمنستان در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، در مورد درگیری ارمنستان و آذربایجان، گفت: در سیستم جماهیر سابق علاوه بر ۱۵ جمهوری، مناطق خودمختاری وجود داشتند، از جمله منطقه قره باغ کوهستانی در داخل خاک آذربایجان که بیشترین سکنه آن‌ها ارامنه بودند، در مقابل نخجوان هم بخش جدایی از جمهوری آذربایجان است که در دل ارمنستان محصور نیست، ولی با خاک مادری هم ارتباطی ندارد و بین ایران و ارمنستان قرار گرفته است.

او افزود: بعد از فروپاشی شوروی داعیه استقلال در مناطق خود مختار از جمله در گرجستان و قره باغ بالا گرفت. این درگیری‌ها به آواره شدن بیش از یک میلیون نفر از آذری‌ها و ارمنی‌ها منجر شد، همچنین ده‌ها هزار نفر کشته بر جای گذاشت و بیش از ۴ سال این جنگ در ابتدای فروپاشی شوروی طول کشید و علی رغم همه شرایط سخت اقتصادی که بعد از فروپاشی ایجاد شد این رنج و درد به مردم منطقه اضافه شد.

 ایران چندین بار باعث آتش بس موثر بین آذربایجان و ارمنستان شد

سبحانی تصریح کرد: در شرایط جنگی ارامنه قره باغ توانستند کنترل این منطقه را که در زبان ارمنی به آن استالکر گفته می‌شود را به دست بگیرند و از آنجایی که در محاصره دولت آذربایجان بودند، توانستند ۸ شهر باکو را اشغال و عملا خود را همسایه ارمنستان کنند.

کاردار اسبق ایران در ارمنستان ادامه داد: این درگیری‌ها و اشغال این شهر‌ها تقریبا بدون مقاومت آذری‌ها اتفاق افتاد و راحت شهر‌ها را تسلیم ارامنه کردند و به این ترتیب یک پنجم از خاک آذربایجان جدا شد و در اشغال ارامنه قرار گرفت، از آن روز آتش زیر خاکستر ماند و این مطالبه عمومی از دولت آذربایجان از طرف مردم آذری تا امروز است. گروه‌های صلح که از جمله مهم‌ترین آن مینسک از طرف اتحادیه اروپا، روسیه و ایران بود به یک آتش بس منجر شد، اما اختلاف را ریشه کن نکرد.

او افزود: از جمله کشور‌های موفقی که توانستند در دوران آغاز جنگ فعالیت خوبی داشته باشند، جمهوری اسلامی ایران بود که هیئت‌های صلحی را به دو کشور آذربایجان و ارمنستان فرستاد و چندین بار باعث آتش بس موثری شد. در آتشی که در منطقه اتفاق افتاد بیش از همه ایران علاقمند بود که بین دو همسایه خود یعنی ایروان و باکو که زمانی بخشی از خاک ایران بود، صلح و آرامش برقرار شود.

خسارت های جنگ بین ایروان و باکو برای ایران

کاردار اسبق ایران در ارمنستان تصریح کرد: امروز هم که جنگ بین آذربایجان و ارمنستان دوباره شعله ور شد و بخشی از گلوله‌های توپ طرف خاک ایران هم اصابت کرده است، البته در ابتدای جنگ بین این دو کشور هم ما خسارت دیدیم از جمله راه آهنی که از مسیر آذربایجان، از اروپا کالا‌های ما را آورده بود، متوقف شد، لذا ما تا به امروز از این مسیر خوب محروم شدیم.

سبحانی تصریح کرد: مسیر دیگری که ما را به دریای سیاه می‌رساند از طریق نخجوان است که به ارمنستان متصل می‌شود، این هم از ابتدای جنگ بسته شد، بنابراین ایران برای دسترسی به دریای سیاه از طریق ارمنستان باید چندین ساعت راه‌های کوهستانی را بگذارند تا به دریای سیاه برسد.

کاردار اسبق ایران در ارمنستان اضافه کرد: علاوه بر خسارت اقتصادی که درگیری ارمنستان و آذربایجان بر ایران می‌گذارد، خسارت‌های اجتماعی زیادی هم برای ما به همراه داشته است، لذا ایران بیش از همه کشور‌ها لایق، مستحق و علاقمند برقراری صلح بین ایروان و باکو است.

سبحانی ادامه داد: خوشبختانه ایران با ایروان و باکو روابط بسیار خوبی دارد و از ابتدای شروع جنگ فعالیت‌های موثری داشته است، چند روز گذشته مجددا آتش زیر خاکستر در روابط آذربایجان و ارمنستان شعله ور شده است، مقامات ایرانی با هر دو کشور در تماس هستند و آن‌ها را به خویشتنداری دعوت می‌کنند، لذا ما همواره در تلاشیم که به یک صلح پایدار و عادلانه بین دو ملت آذری و ارمنی برسیم.

نقش بازیگران خارج از منطقه در شعله ور کردن آتش ارمنستان و آذربایجان

او با تاکید بر اینکه بازیگران خارج از منطقه در شعله ور کردن آتش ارمنستان و آذربایجان نقش زیادی دارند، گفت: رژیمی مانند اسرائیل هیچ علاقه ای به کشور‌های مستقل منطقه به ویژه شیعیان و مسلمانان ندارد، این درحالی است که اسرائیل خود را دوستدار آذربایجان نشان داد و صد‌ها میلیون دلار به آذری‌ها که دارای نفت و ثروت بود، تسلیحات فروختند به این امید که تسلیحات شان به باکو کمک کند، اما در عمل آنها هیچ علاقه‌ای به برقرای صلح ندارند و هرچه این آتش دامنه اش بیشتر شود به نفع آنهاست.

سبحانی ادامه داد: در آن زمان که ترکیه به عنوان یکی از معدود کشور‌های اسلامی با اسرائیل ارتباط برقرار کرد، هنگامی که لایحه به رسمیت شناختن قتل عام ارامنه در مجلس اسرائیل طرح شد، اسرائیلی‌ها گفتند که ترکیه جزء معدود کشور‌های اسلامی است که با ما رابطه دارد و ممکن است که پذیرش این لایحه تاثیر منفی در روابط ما با ترکیه بگذارد، همچنین شاهد بودیم که بعد از اینکه کشور‌های اسلامی با اسرائیل ارتباط گرفتند، آن‌ها هم این قتل عام را به رسمیت شناختند.

بیشتر بخوانید

• دو روز گذشته بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان چه گذشت؟

کاردار اسبق ایران در ارمنستان تاکید کرد: اخیرا شنیده شد که سفارت ارمنستان در اسرائیل افتتاح شده و این برای منطقه خبرخوبی نبود و همزمان این آتش جنگ بین ارمنستان و آذربایجان شعله ور شد و این درگیری همچنان ادامه دارد، چرا که نسل جدید آذری نمی‌پذیرد که بخشی از خاک‌شان به اشغال در آمده باشد، از طرف دیگر ارامنه هم بسیار جنگجو هستند و تا امروز توانستند این مناطق را حفظ کنند.

او افزود: با اشغال برخی از خاک آذربایجان و ارمنستان و اینکه حق و حقوق این دو ملیت‌ درست اعمال نشود، نمی‌توان انتظار برگشت آرامش را بین دو کشور داشت، در واقع در شرایط شوروی سابق با زور آرامش را برقرار می‌کردند، اما امروز این موضوع شدنی نیست و دو کشور باید با صبر و از گذشتگی به آنجایی برسند که مانند سابق با هم زندگی کنند.

سبحانی تصریح کرد: زمانی که به عنوان هیئت‌های صلح در منطقه تردد می‌کردیم، اگر در قره باغ کسی می‌توانست ترکی حرف بزند مشکلی نداشت، حتی در ارمنستان هم بسیاری ارمنه زبان آذری را می‌دانستند و برعکس. این دو ملت با هم زندگی کردند، ولی آن‌هایی که دوستی را نمی‌خواهند و آتش افروزی به نفعشان است نمی‌خواهند که صلح و دوستی بین ایروان و باکو برقرار شود مانند رژیم صهیونیستی.

انتهای پیام/