به گزارش خبرنگار حوزه فناوری گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، آیا تاکنون فکر کرده‌اید که چند ماهواره در مدار زمین قرار دارند؟ به گفته دانشمندان تا تاریخ ۱ آوریل ۲۰۲۰ (فروردین و اردیبهشت ماه سال جاری)، در کل ۲۶۶۶ ماهواره در فضا وجود داشته است که از این تعداد ۱۹۱۸ مورد در مدار پایین زمین یعنی سطح LEO بودند؛ و این تنها تا آوریل است. از آن زمان تاکنون پرتاب‌های بیشتری انجام شده است که غالب آن‌ها متعلق به شرکت اسپس ایکس بوده است. بالاترین تعداد پرتاب ماهواره مربوط به ماهواره‌های اینترنتی استارلینک است که طبق آخرین آمار تاکنون بیش از ۶۰۰ پرواز به مدار خود داشته‌اند.

شرکت آمازون نیز اعلام کرده است برنامه‌هایی برای راه اندازی ۳۰۰۰ ماهواره به منظور ارائه اینترنت در سطح جهانی در دستور کار خود قرار داده است. بر اساس تحلیل کارشناسان دهه بیست از قرن بیست و یکم می‌تواند سال‌های پرتاب ماهواره‌های کوچک یعنی به طور متوسط چیزی معادل با ۱۰۰۰ پرتاب کوچک در سال باشد.

با کوچکتر شدن ماهواره‌ها، ساخت و راه‌اندازی آن‌ها نیز آسان‌تر می‌شود که این امر بیش از گذشته کارشناسان را نگران می‌کند. فضا ممکن است بی‌کران به نظر برسد، اما با این حجم ماهواره تقریبا دیگر جایی برای قرار دادن ایمن یک شیء در مدار زمین وجود ندارد. خطر برخورد بین اشیاء در فضا بسیار واقعی بوده و درگیری‌های بزرگی را منجر شود. 

یک تصادف می‌تواند حتی زمینه‌ای برای زباله‌های خطرناک ایجاد کرده و طیف وسیعی از قابلیت‌های مهمی که به آن وابسته‌ایم از جمله ارتباطات و ناوبری جهانی را فلج کند و فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بین‌المللی را نیز به خطر بیندازد؛ علاوه بر این، پیامد‌های مالی این اتفاق می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار باشد؛ از این رو مدیریت ترافیک فضایی یک مسئله بسیار مهم برای دولت‌ها محسوب می‌شود.

خسارات باورنکردنی تصادفات فضایی 

در حال حاضر ۲۶۶۶ ماهواره فعال در مدار زمین قرار وجود دارد که به گفته کارشناسان تعداد آن‌ها بیش از دو برابر است که یا مسیر را گم کرده‌اند و یا از بین رفته‌اند. روی دیگر مساله اشیائی هستند که در فضای اطراف زمین سرگردانند. دانشمندان این حوزه تعداد کل اشیاء فضایی در مدار زمین را در حدود ۲۹ هزار به اندازه بزرگتر از ۱۰ سانتی متر، ۶۷۰ هزار مورد بزرگتر از ۱ سانتی متر و بیش از ۱۷۰ میلیون با اندازه‌ای بزرگتر از ۱ میلی متر تخمین زده‌اند.

هر یک از این اشیاء می‌تواند باعث خسارت به یک فضاپیمای عملیاتی شود. به عنوان مثال برخورد با یک شیء ۱۰ سانتی متری منجر به قطعه قطعه شدن یک ماهواره معمولی می‌شود، یک شیء ۱ سانتی متری به احتمال زیاد یک فضاپیما را غیرفعال کرده و حتی به سپر‌های ISS ( ایستگاه فضایی بین‌المللی) نفوذ می‌کند و یک شیء ۱ میلی متری می‌تواند سیستم‌های فرعی موجود در فضاپیما را از بین ببرد.

آخرین برخورد ماهواره‌ای در سال ۲۰۰۹ اتفاق افتاد که طی آن یک ماهواره کاسموس غیرفعال روسی ۲۲۵۱ در سیبری سقوط کرد و قطعات آن در مدار زمین پراکنده شد.

هزینه هر برخورد فضایی چقدر است؟ 

سازمان همکاری و توسعه اقتصادی آمریکا در گزارش اخیر خود هشدار داد خطرات فضایی آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی بسیاری را در پی خواهد داشت. بنا بر گزارش این سازمان در مورد ماهواره‌های مدار زمینی، خسارات ناشی از برخورد ماهواره‌ای می‌تواند چیزی حدود ۵ تا ۱۰ درصد از کل هزینه یک ماموریت را شامل شود که می‌تواند معادل صد‌ها میلیون دلار باشد که این میزان در سطح پایین دستی مدار می‌تواند به مراتب بیشتر باشد.

با این حال سازمان همکاری و توسعه اقتصادی هشدار می‌دهد هزینه عدم فعالیت بسیار بیشتر خواهد بود. ضایعات کافی در مدار در نهایت می‌تواند منجر به "سندرم کسلر" شود، سناریوی نظری که در آن چگالی اشیاء موجود در LEO به دلیل آلودگی فضا به حدی زیاد است که برخورد بین اشیاء می‌تواند باعث ایجاد آبشار و زباله‌های بیشتر شود؛ این امر می‌تواند یک نقطه اوج زیست محیطی باشد که ممکن است باعث شود برخی مدار‌ها غیر قابل استفاده شوند؛ موضوعی که تأثیر بسزایی بر پیش بینی هوا، نظارت بر آب و هوا، علوم زمین و ارتباطات مبتنی بر فضا داشته باشد.

امنیت مدار زمین باید تضمین شود 

برداشتن آوار و اجتناب از برخورد برای فعالیت‌های ایمن فضایی بسیار حیاتی است، اما از آنجا که به نظر می‌رسد آسمان زمین شلوغ است، اکنون زمان تشکیل یک سازمان جهانی مستقل با مشارکت دولت‌ها، دانشمندان و سایر ذینفعان مربوطه، تدوین برخی دستورالعمل‌ها و هنجار‌ها برای اطمینان از فعالیت‌های ایمن فضایی است. 

بیشتر بخوانید: 

• چین رقیب اصلی GPS آمریکا در مکان‌یابی شد
• برنامه توسعه ماهواره‌برهای وزارت دفاع تا افق ۱۴۰۴ تصویب شد

انتهای پیام/