پاسخ سوال‌های شرعی درباره «عزاداری ماه محرم»
پاسخ سوال‌های شرعی خود درباره «احکام عزاداری ماه محرم» را در این گزارش بخوانید.
به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، همزمانی ماه محرم و ایام عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) با خانه نشینی مردم به دلیل ویروس منحوس کرونا، بر خود لازم دانستیم ضمن پاسخ به سوالات شرعی مردم، به احکام عزاداری سالار شهیدان براساس فتوای مراجع تقلید همراه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بپردازیم.
این امر باعث شد موضوع سوال‌های شرعی شما پیرامون عزاداری محرم را از حجت الاسلام و المسلمین مهدی آذری طوسی جویا شویم و نگاهی به فتوای مراجع تقلید عظام در اینباره داشته باشیم که در ادامه آن‌ها را می‌خوانید:
آیا عزاداری درصورتیکه خطر مرگ در کمین باشد، صحیح است یا خیر؟
عزاداری یک نماد برای تعظیم شعائر است آنچه که در اسلام دارای حکم شرعی است این است که بایستی شعائر دینی را زنده نگه داریم. خداوند در سوره حج یکی از عوامل ایجاد تقوا در قلب را با عنوان تعظیم شعائر معرفی می‌کند. در نتیجه، اصل حکم شرعی که در اینجا جاری می‌شود، تعظیم شعائر است.
تعظیم شعائر به چه کیفیتی باید برقرار شود؟
در جواب باید گفت ما به صورت مستند موارد خاصی را از اهل بیت عصمت و طهارت (ع) در مورد عزاداری داریم؛ منتها نباید گفت که روش عزاداری باید به گونه‌ای خاص باشد. در نتیجه هر نوع عزاداری که این واجب را احیا کند مادامی که مستلزم مفسده نیست به گردن مکلف این است که به آن عمل کنند.
تعظیم شعائر در بیشتر اوقات واجب است و برخی از روش‌هاش که بین مردم وجود دارد مستلزم یکسری مفاسد است که در اینجا باید از روش‌های دیگر استفاده کرد. پس ما نسبت به عزاداری حق نداریم مسئله را منتفی کنیم.
آیا عزاداری اباعبدالله (ع) جزو شرع است؟
ما چند اصطلاح داریم شریعت، مذهب و دین؛ هر کدام از این‌ها دارای یک بار معنایی است. منتها از نظر محتوا یک مطلب بیشتر نیست و آن انجام فرامین الهی است. در نتیجه باید گفت تعظیم شعائر احیاء معارف اسلامی شرعا واجب است.
اما روش احیای آن به عهده خود مکلفین است. به عنوان مثال وضو برای نماز واجب است، اما اینکه چگونه وضو بگیرد که آب کمتری مصرف شود به یک معنا جزو شریعت نیست و به معنای دیگر جزوه شریعت است؛ یعنی تا زمانی که شارع مکلف را امر نکرده و به عهده خود او گذاشته جزو شریعت نیست، اما از آن جهت که شارع از ما خواسته است به عقل رجوع کنیم با این توصیف جزوه شریعت حساب می‌شود.
شرع به چه معنا است؟
شرع به معنی آنچه خداوند متعال براى بندگان خود وضع و تشریع کرده است. همچنین شارع به معنای وضع و تشریع کننده شریعت، خدای متعال و به معنای تبیین و تفسیر کننده آن، پیامبر و اهل بیت (ع) است.
آیا رعایت پروتکل‌های بهداشتی واجب است؟
در این ایام با برخی موضوعات روبه رو هستیم که حرام است؛ مانند کسانی که بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی مراسمی را برقرار کنند و یا قوانین وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران را کوچک بشمارند و به این کوچک شمردن رنگ و لعاب دینی بدهند. این افراد توهین، تخفیف و تحقیر در دین را فراهم کرده‌اند.
در مقابل کسانی که منتظر بهانه بودند که عزای امام حسین (ع) را کوچک کنند این افراد نیز مرتکب گناهی بزرگ می‌شوند؛ زیرا تعظیم شعائر جزو اموری است که اگر کسی بخواهد آن را کوچک بشمارد ممکن است تمام اعمال او حبط شود.
آیا کلاس خیاطی و برش زدن در ماه محرم گناه است؟
خیر؛ تا زمانی که مستلزم توهین و بی احترامی به عزاداری اباعبدالله (ع) نشود، اشکالی ندارد. در اینجا ملاکی که می‌توان آن را معیار قرار داد این است که فرض کنید یکی از عزیزانتان به رحمت خدا رفته چه کار‌هایی در آن مدت انجام می‌دهید تا به متوفی هتک حرمت نشود همان کار‌ها را برای عزاداری اباعبدالله (ع) انجام دهید.
اگر شخصی برای ماه محرم نذری دارد با وجود این محدودیت‌ها چه باید بکند؟
اولاً افرادی که نظر شرعی کرده‌اند صیغه نذر را به جا آورده اند، باید به نذر خود عمل کند. ولی اگر صیغه نذر گفته نشده و یا شک دارد صیغه را جاری کرده است تکلیفی بر ذمه آن‌ها نیست؛ البته از بابت عظیم شاعر تکلیف به گردن او هنوز هست.
ولی اگر کسی نذر کرد که در آن صیغه نذر با همان گفتار فارسی یا عربی گفته شد، در این صورت اگر واقعاً امکان رعایت توصیه‌های بهداشتی مانع از انجام نذر او می‌شود، چون قدرت بر انجام آن ندارد از گردن او ساقط خواهد شد، ولی در صورتی که می‌تواند با رعایت دستور‌های بهداشتی آن نذر را انجام دهد حتماً باید به وظیفه خود عمل کند.
بیشتر بخوانید
«احکام عزاداری ماه محرم» از نظر آیت الله خامنه‌ای
استفاده از طبل و سنج و شیپور و همچنین زنجیرهایى که داراى تیغ هستند در مجالس و دسته هاى عزادارى چه حکمى دارد؟
اگر استفاده از زنجیرهاى مزبور موجب وهن مذهب در برابر مردم شود و یا باعث ضرر بدنى قابل توجهى گردد، جایز نیست ولى استفاده از شیپور و طبل و سنج به نحو متعارف اشکال ندارد.
در بعضى از مساجد در ایام عزادارى از عَلَم هاى متعددى استفاده می شود؟
اگر قرار دادن آن‌ها در مسجد با شئونات عرفى مسجد منافات داشته باشد و یا براى نمازگزاران مزاحمت ایجاد کند، اشکال دارد.
اگر شخصى عَلَمى را براى عزادارى سیدالشهدا «ع» نذر کرده باشد، آیا جایز است مسئولین حسینیه از قبول آن خوددارى کنند؟
این نذر، متولّى حسینیه و هیئت امناء آن را ملزم به قبول عَلَم نمی کند.
استفاده از عَلَم در مراسم عزادارى سیدالشهدا «ع» با قرار دادن آن در مجلس عزا یا حمل آن در دسته عزادارى چه حکمى دارد؟
فى نفسه اشکال ندارد ولى نباید این امور جزء دین شمرده شوند.
«احکام عزاداری ماه محرم» در ایام کرونا از نظر آیت الله مکارم شیرازی
آیا ستاد ملی مبارزه با کرونا بخاطر عدم مراعات موارد بهداشتی اعلام شده از جانب چند هیئت محدود، می‌تواند اقدام به تعطیلی همه هیئات و مراسم‌های مذهبی کند؟
چنانچه بتواند آن هیئت‌ها را وادار به رعایت موازین بهداشتی کند حق ندارد هیچ هیئتی را تعطیل کند.
در صورت امکان برگزاری مراسم‌های عزاداری حسینی در محیط‌های باز (غیر سرپوشیده)، آیا می‌توان از برگزاری مراسم‌های همراه با مراعات موارد بهداشتی اعلام شده در مکان‌های سرپوشیده جلوگیری کرد؟
در صورتی که رعایت شود، نباید تعطیل شود
آیا شخصی که در حال حاضر کرونا دارد یا مشکوک به کرونا است جایز است در مراسم عزاداری شرکت کند؟
جایز نیست.
آیا عمل به دستورات ابلاغی (مثل ماسک زدن، رعایت فاصله‌های اجتماعی و...) ستاد مبارزه با کرونا در مجالس امام حسین علیه‌السلام واجب است؟
آری، همه جا لازم است.
کسی که نذر به اطعام عزاداران در محل عزاداری نموده است، با توجه به ممنوعیت اطعام در محل عزاداری، می‌تواند غذا‌ها را به صورت بسته بندی شده پخش کنند؟
مانعی ندارد
«احکام عزاداری ماه محرم» در ایام کرونا از نظر آیت الله سیستانی
۱ـ افزایش قابل توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت ابا عبد الله (علیه السلام) از طریق شبکه‌های تلویزیونی و فضا‌های اینترنتی؛ برای این منظور شایسته است که مراکز و مؤسسات دینی و فرهنگی، با خطیبان برجسته و مدّاحان توانا هماهنگی به عمل آورند، و نیز مؤمنان را تشویق کنند تا در خانه‌های خود و جا‌هایی مانند آن، به برنامه‌های سخنرانی و مداحی گوش فرا داده و از آن‌ها استفاده کنند.
۲ـ برگزاری مجالس خانگی در ساعت‌های معینی از شب یا روز؛ به گونه‌ای که تنها افراد خانواده و کسانی که با ایشان رفت‌وآمد دارند در آن حضور یابند و به برخی از برنامه‌های عزاداری، هر چند مجالسی که به صورت مستقیم از شبکه‌های ماهواره‌ای یا در فضا‌های اینترنتی پخش می‌شود، گوش بسپارند.
اما در مجالس عمومی، باید همه ضوابط بهداشتی با دقت تمام رعایت گردد؛ بدین معنا که فاصله اجتماعی بین حاضران منظور شود و ماسک‌های بهداشتی و دیگر لوازم بازدارنده از گسترش ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.
در این مورد همچنین لازم است به تعداد مجاز حاضران برابر با ضوابطی که مقامات ذی‌ربط تعیین می‌کنند، اکتفا شود، که البته این موضوع با توجه به برگزاری مراسم در فضا‌های سرپوشیده یا باز، و بسته به میزان گسترش ویروس در شهر‌های مختلف، تفاوت دارد.
۳ـ پخش و توزیع پردامنه نماد‌های عاشورایی، و برافراشتن پرچم‌ها و قطعات سیاه رنگ در میدان‌ها و خیابان‌ها و کوچه‌ها و دیگر فضا‌های عمومی، با رعایت عدم تعرض به حرمت اموال و املاک خصوصی و مانند آن، و تبعیت از قوانین جاری در کشور. البته مناسب است که در این نمادها، بخش‌هایی از سخنان حضرت امام حسین (علیه السلام) در نهضت بزرگ اصلاح‌طلبانه آن حضرت و شاهکار‌های اشعار و متون گفته‌شده پیرامون فاجعه کربلا آورده شود.
در زمینه خوراکی‌های مرسوم به این مناسبت، ضرورت دارد که شرایط بهداشتی لازم در تولید و توزیع آن‌ها مد نظر قرار گیرد؛ هر چند رعایت این مسائل موجب گردد که برای جلوگیری از شلوغی در زمان توزیع، تنها به تهیه غذای خشک و رساندن آن به خانه‌های مؤمنان بسنده شود.
انتهای پیام/
