به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، طی روز‌های گذشته، امارات متحده عربی اعلام کرد ماهواره‌ای متعلق به خود به نام "امید"، از ژاپن به سمت کره مریخ پرتاب شده است. طبق اعلام مذکور، این ماهواره بایستی مسافتی در حدود ۴۹۳ میلیون کیلومتر تا مریخ را طی کرده و بر طبق محاسبات انجام شده قرار است در فوریه ۲۰۲۱ میلادی وارد مدار سیاره سرخ شود.

اما پس از این اتفاق، فضاسازی رسانه‌ای ویژه‌ای در خصوص این حرکت امارات، در برخی شبکه‌های اجتماعی آغاز شده و برخی از فارسی زبانان با چاشنی خودتحقیری ایرانیان به مقایسه برنامه فضایی امارات و ایران پرداخته و این کشور را در این زمینه، بسیار پیشرفته‌تر از جمهوری اسلامی ایران معرفی کردند.

برای ورود به این بحث، ابتدا بهتر است کمی با پروژه امید امارات آشنا شویم تا مشخص شود چقدر علم و فناوری‌های خاص همچون فضایی در این کشور پیشرفت داشته است.

پروژه ارسال یک ماهواره مجهز به سیستم‌های جستجوگر به مدار سیاره سرخ، از سال ۲۰۱۴ میلادی به طور رسمی در امارات کلید خورد و مرکز فضایی محمد بن راشد این کشور نیز به عنوان پیمانکار اصلی آن معرفی شد. از نظر مشخصات کلی باید گفت که ماهواره امید امارات در زمان پرتاب ۱۳۵۰ کیلوگرم وزن داشته که ۵۵۰ کیلو، وزن خالص خود ماهواره و باقی نیز وزن سوخت همراه آن است. در کنار سوخت، این ماهواره از صفحات خورشیدی برای تامین انرژی خود در طول عمر ۲ ساله خود بهره خواهد برد و جنس این ماهواره نیز از مواد آلومینیوم و کامپوزیتی است.

بیشتربخوانید

• دستیابی به مریخ با توقف در زهره امکان پذیر است

قطر آنتن ارتباطی آن در حدود ۱.۵ متر بوده که وظیفه ارسال سیگنال‌ها به سمت زمین را بر عهده دارد. هزینه کل این پروژه نیز از طرف امارات ۲۰۰ میلیون دلار اعلام شده است.

ماهواره امید امارات در حال ساخت در آمریکا

اما اگرچه امارات متحده عربی در چند سال اخیر سرمایه گذاری‌های سنگینی در بحث توسعه توانایی فضایی داشته، ولی ارسال یک ماهواره به مدار مریخ از جمله مسائلی است که مشخصا از توانایی این کشور خارج است و مشخصا تا مدت‌ها نیز توان رسیدن به صورت بومی به آن را ندارد؛ لذا با کمی تحقیق و جستجو در خصوص پروژه امید امارات کاملا مشخص می‌شود که مرکز فضایی محمد بن راشد و کارشناسان اماراتی در این پروژه اقدام خاصی نکرده اند بلکه دانشگاه بولدر در ایالت کلرادو، دانشگاه برکلی کالیفرنیا و دانشگاه دولتی آریزونا -همگی از آمریکا- از طراحان و مجریان این پروژه بوده اند.

نکته جالب‌تر این که این ماهواره نه در خاک امارات بلکه در محل دانشگاه بولدر و عملا توسط متخصصان آمریکایی ساخته شده و کارشناسان اماراتی بیشتر در نقش ناظر و کارآموز در محل حضور داشته اند. نکته‌ای که نشان می‌دهد عملا دانشگاه‌های مشهور آمریکایی در زمینه فضایی، تلاش کردند با متقاعد کردن شیخ نشین‌های اماراتی به سرمایه گذاری گسترده در این پروژه، یکی از طرح‌های مهم خود را کلید زده و با هزینه این کشور کوچک، برنامه‌های علمی خود را پیش ببرند و تیم‌های طراحی و فنی خود را در یک موضوع خاص محک بزنند.

جمعی از فعالان این پروژه در کنار ماهواره امید

این ماهواره سپس از آمریکا به دوبی منتقل و گفته شده برخی از آزمایش‌های نهایی قبل از پرتاب در آنجا روی این پرتابه انجام شده؛ موضوعی که بیشتر جهت دخالت دادن نام امارات در این پروژه مطرح شده است. سپس این ماهواره توسط یک هواپیمای ترابری سنگین An-۱۲۴ و در یک فضای ایزوله، به ژاپن حمل شد. شیوع ویروس کرونا برخی از برنامه‌ها در خصوص این ماهواره را با مشکل مواجه کرده و برخی از اعضای تیم مربوط به این ماهواره، زودتر به ژاپن رفته و مدت زمانی را در قرنطینه طی کردند.

انتقال ماهواره امید با هواپیمای ترابری سنگین An-۱۲۴

این ماهواره در نهایت با یک راکت مدل H-IIA ساخت شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی ژاپن به فضا پرتاب شده و مسیر طولانی خود تا سیاره سرخ را آغاز کرد. البته در کنار این تبلیغات، نام یک زن جوان اماراتی نیز به عنوان مدیر پروژه مذکور مطرح شد تا ضمن بالا بردن اعتبار این کشور، حس اعتماد به جوانان و زنان در پروژه‌های بزرگ، به مخاطب القا شود در حالی که کاملا مشخص است دانشمندان و متخصصان با تجربه آمریکایی که در این پروژه گرد هم امده بودند، صرفا به دنبال اجرای ایده‌های خود و دریافت پول هنگفت بودند و تخیلات و پیشنهادات چنین جوان کم تجربه‌ای در حوزه خاص و پیچیده‌ای همچون پرتاب ماهواره به مدار مریخ، اعتبار و شأنیتی برای این افراد با سابقه ده‌ها سال مطالعه و تحقیق، نخواهد داشت.

پرتاب امید اماراتی از ژاپن به فضا

چه کسانی تا به امروز به سیاره سرخ رسیده اند؟

نگاهی به کشور‌هایی که تا به امروز موفق شده اند فضاپیمایی را در مدار مریخ قرار داده یا روی سطح آن فرود بیایند نشان می‌دهد که این دستاورد صرفا در اختیار تعدادی از بزرگترین کشور‌ها در حوزه فضایی بوده و اصولا صحبت از دستاورد بومی امارات در این بخش بیشتر به یک شوآف رسانه‌ای و به قولی شوخی مضحک می‌ماند.

اولین بار در تاریخ ۱۵ جولای ۱۹۶۵ میلادی آمریکا موفق شد فضاپیمای Mariner ۴ را از کنار سیاره سرخ عبور دهد، اما اولین کشوری که موفق به ورود به مدار مریخ شد اتحاد جماهیر شوروی سابق بود. فضاپیمای Mariner ۹ آمریکا اولین فضاپیمایی بود که با موفقیت توانست به وارد مدار مریخ شده و به دور سیاره سرخ گردش کند. این فضاپیما در ۲۴ نوامبر ۱۹۷۱ وارد مدار مریخ شد.

فضاپیمای Mariner ۴

در ۲ دسامبر ۱۹۷۱ اتحاد شوروی با موفقیت اولین فضاپیما را بر روی مریخ فرود آورد. Mars ۳ توانست اولین تصاویر را در حالتی که بر روی مریخ فرود آمده بود به زمین ارسال کند و البته حدودا ۱۵ ثانیه بعد از ارسال سیگنال به زمین، ارتباط آن قطع شد.

فضاپیمای Mars ۳

آمریکا نیز اولین ربات متحرک را به تاریخ ۴ دسامبر ۱۹۹۶ بر روی مریخ به حرکت درآورد. در بحث حضور فیزیکی روی سطح سیاره سرخ نیز صرفا اتحاد شوروی و آمریکا تنها کشور‌های انجام دهنده این کار بودند. در حال حاضر نیز کشور‌های آمریکا، روسیه، آژانس فضایی اتحادیه اروپا و هندوستان در مدار مریخ فضاپیما‌های در حال گردش دارند که هر کدام غولی در این حوزه محسوب می‌شوند و کنار هم قرار دادن این نام‌ها با کشوری، چون امارات، فقط در حد خبر‌های تبلیغاتی و رپورتاژی رسانه‌های عربی و برخی کانال‌های فارسی زبان است.

حتی ژاپن یک بار در سال ۱۹۹۸ تلاشی برای ارسال یک فضاپیما به مدار مریخ کرد که با شکست مواجه شد. چند روز پس از پرتاب فضاپیمای اماراتی چین نیز در اقدامی مهم یک فضاپیما برای چرخش به دور مریخ و یک فضاپیمای رباتیک برای حضور بر روی سطح این کره ارسال کرد که در صورت موفقیت به نشستن و حرکت کردن چین تبدیل به سومین کشور در این زمینه در دنیا خواهد بود.

تصویری از اولین ربات متحرک که با موفقیت بر روی مریخ حرکت کرد

همان طور که مشاهده می‌کنید تمام کشور‌های حاضر در این رقابت، همه از بزرگان و کشور‌های کاملا خودکفا در کلیه مراحل توسعه توان فضایی هستند و چه در بحثی مثل طراحی و ساخت انواع ماهواره‌ها و فضاپیما‌ها و نیز حامل‌های فضایی به طور کامل بدون نیاز به خارج عمل می‌کنند.

شاید جالب باشد که بدانید همین کشور امارات که این روز‌ها خود را یک پیشرو در علوم فضایی معرفی می‌کند، چند سال قبل برای تامین نیاز ماهواره شناسایی و جاسوسی خود قراردادی را با فرانسه برای خرید دو ماهواره به امضا رساند که البته ماهواره اول اماراتی نیز به دلیل مشکل برای پرتاب کننده سال گذشته از بین رفت!

کشور‌هایی که تا به امروز وارد رقابت برای رسیدن به سیاره سرخ شده اند اکثرا در بحث‌هایی مثل ماهواره‌های جاسوسی، مخابراتی و حتی سیستم‌های مکان یاب بومی و خدمات فضایی غیر نظامی هر کدام از بزرگان جهانی بوده و آمریکا وشوروی سابق نیز در آن دوره صرفا به دلیل بحث‌های مربوط به جنگ سرد و به رخ کشیدن توانایی‌های علمی و صنعتی خود وارد این گونه رقابت‌ها می‌شدند. البته در این مسئله بحثی نیست که امارات از چند سال قبل تلاش‌های خود برای توسعه توان فضایی را آغاز کرده و هزینه‌های زیادی را نیز برای متقبل شده، اما صحبت کردن از این کشور به عنوان یک قدرت فضایی یا این که اصولا حرکت فعلی توسط متخصصان اماراتی صورت گرفته صرفا یک بازی رسانه‌ای است که در محافل تخصصی و علمی وجاهتی ندارد.

امید ایرانیان کجاست؟

البته بعد از تمامی این صحبت‌ها بد نیست نگاهی به برنامه فضایی کشور خودمان داشته باشیم. از سال ۹۲ به این طرف- منهای بحث پرتاب موفق و قابل تحسین ماهواره نور توسط نیروی هوافضای سپاه - برنامه فضایی کشورمان که در اختیار بخش دولتی قرار دارد روندی بسیار تاسف بار را نشان می‌دهد در حالی که، زمانی بسیاری از همین کشور‌های اطراف ایران از جمله امارات متحده عربی حتی شاید آژانس‌های فضایی و ادارات و تشکیلات عادی آن‌ها را نیز برپا نکرده بودند جمهوری اسلامی ایران با موفقیت و اقتدار نام خود را به عنوان یک کشور صاحب فناوری و توانایی فضایی به شکل مستقل اعلام کرد.

برای این که متوجه فاصله‌ها بین دو کشور بشوید به این اعداد دقت کنید. مرکز فضایی محمد بن راشد امارات در سال ۲۰۰۶ میلادی تاسیس شده و زمانی که تازه این مرکز در ابتدای راه بوده و سه سالگی خود را در ۲۰۰۹ میلادی جشن گرفته بود ایران اولین ماهواره خود را با پرتابگر بومی با موفقیت به مدار زمین ارسال کرد. اگر بخواهیم در حوزه پرتابگر‌ها صحبت کنیم که مشخصا امارات متحده عربی شاید تا ده‌ها سال بعد نیز اصولا حرفی برای مطرح کردن در این سطح نداشته باشد و اگر بخواهیم در خصوص ماهواره‌های با فناوری حساس صحبت کنیم به نظر همین مورد کمک‌ها در حوزه پروژه امید و البته خرید ماهواره جاسوسی برای آنانی که اهل پیگیری اخبار این حوزه هستند کافی باشد.

اما این مسئله از طرفی دیگر برای کشور ما و ملت ما باعث ناراحتی است که چطور کشور ما که در سال ۲۰۰۹ میلادی با موفقیت و با آن قدرت کار فضایی خود را آغاز کرد در حدود ۸ سال اخیر تقریبا در بخش فضایی فقظ شاهد شکست ها، کاهش بودجه ها، تغییرات سازمانی بی هدف و شوربختانه اخبار مهاجرت نخبگان به کشور‌های منطقه و غرب بوده است. امید است در دولت آینده، با تغییر رویه‌های فعلی و بی توجهی به آن‌ها که همواره دستشان جلوی بیگانگان دراز است، این برنامه مجددا به جایگاه و توانمندی سابق خود بازگردد.

منبع: مشرق

انتهای پیام/