به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، چند سالی است که صنعت نشر کشورمان با پدیده‌ای به نام قاچاق کتاب مواجه است. این پدیده مانند قاچاق مواد مخدر نیست که از خارج از مرز‌ها به ایران وارد شود؛ قاچاق کتاب نامی است که برای انتشار غیرقانونی کتاب به کار می‌رود و این کتاب‌ها در داخل کشور منتشر می‌شوند و هرازچندگاهی خبر‌هایی از جمع آوری کتاب‌های قاچاق منتشر می‌شود.

در گزارشی که چند روز پیش منتشر کردیم احمد دولت آبادی مدیر مسئول انتشارات نگارتابان یکی از مشکلات حوزه نشر را بساط‌های کنار خیابان دانست که کتاب‌های قاچاق را با تخفیف بالا می‌فروشند. اما آیا مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران و کتابفروشان برای جلوگیری از قاچاق کتاب اقدامی کرده است یا خیر.

برخورد با قاچاق کتاب متوقف نمی‌شود

هومان حسن پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره قاچاق کتاب گفت: برخورد با قاچاق کتاب به صورت ممتد است و طرحی نیست که دو روز انجام شود و بعد از بین برود. اقداماتی را در این زمینه در پیش گرفتیم که پلیس اماکن و دستگاه قضایی هم در این امر با ما همکاری می‌کنند. ابتدا مراحل تحقیقاتی قاچاق کتاب انجام می‌شود و بعد از آن، پلیس وارد عمل می‌شود؛ از این رو فاصله‌ای میان اعلام کشفیات مشاهده می‌شود.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان ادامه داد: برخی از موارد تخلف در دستگاه قضایی کشور در مرحله صدور رأی است. هم فضای مجازی هم شیوع بیماری کرونا باعث شد بازدارندگی اقدامات در زمینه قاچاق کتاب کم سو شود. همچنین حجم کتاب‌های گرفته شده در روزهای گذشته، قابل توجه بود و بیشتر روی قسمت‌های مهم و عمده‌ای کار شد.

حسن پور بیان کرد: وقتی ناشران متوجه می‌شوند کتابشان غیرقانونی منتشر شده است، به اتحادیه ناشران و کتابفروشان مراجعه و اعتراض می‌کنند. نامه کتبی آن‌ها به اتحادیه باعث می‌شود اتحادیه ناشران و کتابفروشان موضوع را پیگیری کند. اتحادیه هم از تمام امکانات قانونی که در اختیار دارد از جمله پلیس و دستگاه قضا برای دفاع از منافع آحاد اعضای صنفش استفاده می‌کند.

او تصریح کرد: در بحث چاپ غیرقانونی کتاب تنها منافع ناشران و کتابفروشان مطرح نیست بلکه منافع افراد بیشتری از جمله مولف و مترجم را هم دربرمی‌گیرد. تصمیم گیری درباره بازگرداندن منافع مادی ناشرانی که به دلیل چاپ غیرقانونی کتاب متضرر شدند، برعهده دستگاه قضاست. قضات محترم موارد را بررسی و براساس شکایات ناشران مطرح می‌کنند. ناشران می‌توانند حقوق مادی شان را پیگیری کنند. البته در چند مورد پیگیری ناشران برای احقاق حقوق مادی شان به نتیجه رسیده است.

بیشتر بخوانید

• کتاب‌های بدون مجوز در بساط دستفروش‌های کنار خیابان/ لزوم برخورد با تولید کننده کتاب‌های قاچاق

سوالی که درباره قاچاق کتاب مطرح می‌شود این است که چه کسانی خاطیان این امر هستند و انگیزه آن‌ها از انتشار قاچاق کتاب چیست؟ افراد سودجو کدام کتاب‌ها را برای انتشار غیرقانونی انتخاب می‌کنند؟

کامران شرفشاهی، مدیر مسئول انتشارات تجلی مهر در گفت‌وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، در پاسخ به سوالات مطرح شده گفت: قطعا یک نوع تعامل و همکاری میان برخی افراد سودجو با برخی از چاپخانه داران در زمینه انتشار کتاب‌های قاچاق وجود دارد. به خصوص در شرایط بحرانی صنعت نشر، بسیاری از چاپخانه‌های ما کتاب‌های قاچاق را منتشر می‌کنند.

او افزود: روزگاری وقتی کتابی آماده انتشار بود ناشر باید دنبال چاپخانه‌ای می‌گشت که سفارش انتشار کتاب نداشته باشد. برخی چاپخانه‌ها در چند شیفت شبانه روز کار می‌کردند. اما متاسفانه الان دوره بسیار هولناکی را سپری می‌کنیم و اوضاع به گونه‌ای است که چاپخانه داران با ناشران تماس می‌گیرند از آن‌ها درخواست می‌کنند اگر کتابی آماده چاپ دارند به آن‌ها بسپارند. این مسئله نشان دهنده دست تنگی و اوضاع بد اقتصادی چاپخانه داران است و همین نیاز می‌تواند موجب شود بسیاری از چاپخانه داران کتاب‌های قاچاق را منتشر کنند.

مدیر مسئول انتشارات تجلی مهر ادامه داد: معمولا کتاب‌هایی که به صورت غیرقانونی منتشر می‌شوند در چند گروه قرار می‌گیرند. یک گروه کتاب‌هایی است که علیرغم اینکه مجوز انتشار دارند و در بازار کتاب هم نیاز به انتشار آن احساس می‌شود ناشران بنابر دلایلی آن‌ها را منتشر نمی‌کنند. دسته دیگر کتاب‌هایی هستند که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز انتشار آن را صادر نکرده است و ممنوع هستند و نیاز هم برای این دسته از کتاب‌ها در جامعه کم نیست.

شرفشاهی بیان کرد: کتاب‌های دیگری که به صورت قاچاق منتشر می‎شوند کتاب‌هایی هستند که تاریخ انتشار آن به سال‌های پیش از انقلاب بازمی گردد. در حال حاضر پدیدآورنده آن یا در قید حیات نیست یا ناشر کتاب از گردونه صنعت نشر بیرون رفته است؛ فلذا اشخاصی با فرصت طلبی این کتاب‌ها را تجدید چاپ می‌کنند. گروه دیگر هم کتاب‌هایی هستند که ناشران فعلی آن‌ها را منتشر کردند، اما اشخاصی فرصت طلب این کتاب‌ها را به لحاظ علاقه فراوان و استقبال زیاد مردم از آن‌ها منتشر می‌کنند تا بهره حاصل از انتشار آن را به جیب خود سرازیر کنند و این پدیده به ناشر و پدیدآورنده اصلی اثر لطمه می‌زند.

او در پایان گفت: غالبا ناشران باید برای چاپ بعدی یک کتاب موافقت پدید آورنده اثر را جلب کنند و مبلغی را در قالب حق التالیف به پدیدآورنده بپردازند اما پول چاپ غیرقانونی اثر، به جیب کسانی می‌رود که هیچ نقشی در تهیه و تولید آن داشتند.

انتهای پیام/