به گزارش خبرنگار حوزه حوادث و انتظامی گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌های اینترنتی هستند که در آن‌ها اطلاعات، مطالب و محتواهای کاربران به اشتراک گذاشته می‌شوند.

شبکه‌های اجتماعی بر پایه‌ تئوری معروف «شش درجه جدایی» به وجود آمده‌اند و جالب است پس از واقعه‌ ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ در آمریکا که نقاط ضعف دستگاه‌ها و لایه‌های امنیتی ایالات متحده را بیش از پیش آشکار کرد، ظن استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای جمع‌آوری اطلاعات و اشراف اطلاعاتی و یا حتی جاسوسی تقویت شد.

پس از وقوع این حادثه بود که شبکه‌های اجتماعی اینترنتی از رشد قابل توجهی برخوردار شدند، به نحوی که معروف‌ترین وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی مثل ارکات، لینکداین، مای‌اسپیس، فیس‌بوک و توئیتر که بیشترین کاربران شبکه‌های اجتماعی را در دنیا به خود اختصاص دادند، پس از وقوع حادثه ۱۱ سپتامبر به وجود آمدند.

ظاهراً با توجه به شکست لایه‌های اطلاعاتی و امنیتی ایالات متحده در اشراف به القاعده و عدم شناخت قبلی این سرویس‌ها از عاملان حملات انتحاری به ساختمان‌های مرکز تجارت جهانی در نیویورک و ابهامات در چگونگی و کیفیت ارتباط آنان با سران القاعده، این نیازمندی در سیستم‌های اطلاعاتی و امنیتی به وجود آمد که دامنه‌ اشراف خود را در دنیا گسترش داده و به آن عمق ببخشند، لذا از شبکه‌های اجتماعی برای اشراف، تحلیل و بررسی رابطه‌ بین افراد، گروه‌ها، دسته‌ها و مطالعه‌ کیفیت و چگونگی رابطه‌های آن‌ها برای مقاصد اطلاعاتی استفاده می‌کنند.

کارکردهای شبکه‌های اجتماعی در هر کشور و هر جامعه‌ای متناسب با فرهنگ، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی است، از طرفی هم برخی از کارکردهای شبکه‌ای در اکثر جوامع با هم مشترک هستند.

مهم‌ترین کارکرد شبکه‌های اجتماعی ایجاد گروه‌ها و دسته‌های ارتباطی پیرامون است. همچنین کارکردهای اقتصادی، مبتنی بر بازاریابی اجتماعی نیز از دیگر کارکردهای این شبکه‌هاست. کارکرد دیگری که برای این شبکه‌ها متصور است، کارکرد سیاسی است.

شبکه‌های اجتماعی و حریم خصوصی و محرمانه بودن اطلاعات شخصی، یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین مباحثی است که از ابتدای همگانی شدن اینترنت و با ظهور شبکه‌های اجتماعی وجود داشته‌ است.

تقریباً هیچ کسی پیدا نمی‌شود که بخواهد اطّلاعات شخصیِ فردی و خانوادگی خود را به راحتی در اختیار دیگران بگذارد.

بر اساس سیاست محرمانه بودن، خدمات‌دهندگان و کاربران توافق می‌کنند که چه اطلاعاتی از آن‌ها به نمایش درآید یا به هر نحو مورد استفاده قرار گیرد. اگر به هر شکل دیگری، خارج از توافق‌نامه‌ محرمانگی، اطلاعات کاربران مورد سوءاستفاده قرار گیرد، کاربران امکان اقامه‌ دعوی و طرح شکایت را علیه وب‌سایت خدمات‌دهنده خواهند داشت.

معمولا در شبکه‌های اجتماعی، جزئی‌ترین اطلاعات کاربران نیز قابل دریافت و انتشار است. علاقه‌مندی‌ها، میزان تحصیلات، ارتباطات خانوادگی، ارتباطات دوستانه، شغل، محل زندگی، محل تحصیل و محل تولد و بسیاری از جزئیات دیگر مورد سوال قرار می‌گیرد. برخی از وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی، حتی رنگ مو، رنگ چشم و اندازه‌ قد کاربر را نیز می‌پرسند.

شبکه‌های اجتماعی و کاربران ایرانی

بررسی‌ها نشان می‌دهد که حضور بسیاری از کاربران ایرانی در فضای شبکه‌های اجتماعی، با مخاطراتی در رابطه با تهدید حریم خصوصی آنان مواجه است و سهل‌انگاری این دسته از کاربران، صدمات و لطمه‌های جدی به آن‌ها وارد کرده‌ است.

مهم‌ترین چالش شبکه‌های اجتماعی اینترنتی، موضوع اعتماد به مخاطب یا کسانی است که در لیست دوستان قرار می‌گیرند. معمولاً کاربران درخواست سایر کاربران برای دوستی را به راحتی می‌پذیرند و این در حالی است که به طور معمول، در شبکه‌های اجتماعی دوست‌یابی صورت نمی‌پذیرد و تنها دوستان و آشنایان در فضای واقعی در این فضا نیز نسبت به اتصال و اشتراک‌گذاری اطلّاعات و محتوا اقدام می‌کنند.

حال برای تأمین امنیت شبکه‌های اجتماعی، در وهله اول خود کاربران باید با انجام یک‌سری اقدامات پیشگیرانه، نسبت به ایمن سازی شبکه‌های خود و داده هایشان وارد عمل شوند تا در ادامه در دام مجرمان سایبری نیفتند.

سرهنگ‌ علی محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تأمین‌ امنیت شبکه‌های اجتماعی توسط کاربران، گفت: شبکه‌های اجتماعی، ابزارهایی را در اختیار کاربران می‌گذارند که نسبت به تنظیم امنیتشان در این فضا اقدام کنند.

وی افزود: کاربران می‌توانند با انتخاب رمز عبور پیچیده و فعال کردن تأیید هویت‌ دو مرحله‌ای برای اکانت‌های خود زمینه سوءاستفاده دیگران از اطلّاعات، اکانت شبکه‌های اجتماعی و ... را کاهش دهند و با خیال راحت‌تری نسبت به اشتراک‌گذاری اطّلاعات با دوستان خود اقدام کنند.

سرهنگ رجبی با بیان اینکه کاربران مراقب جعل هویت باشند، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که کاربران را تهدید می‌کند، موضوع جعل هویت است، به خصوص در زمانی که کاربر در زمینه‌ای جزء افراد سرشناس و شناخته‌ شده باشد.

وی افزود: کاربران در صورتی که در حیطه‌ کسب و کار یا حوزه‌ اجتماعی خود، فرد سرشناسی هستند، ممکن است افراد دیگری با سوءاستفاده از محتواها و اطلاعاتی که آن‌ها به صورت عمومی به اشتراک گذاشته‌اند، با نام و هویت جعلیشان و با راه‌اندازی صفحات مشابه دست به اخاذی، کلاهبرداری و سایر اقدامات مجرمانه بزنند، از این رو هوشیاری در حفظ اطلاعات و محتواهای خصوصی کاملا اهمیت دارد.

رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا با بیان اینکه کاربران مراقب کرم‌های رایانه‌ای و تروجان‌ها باشند، تصریح کرد: برخی از خدمات شبکه‌های اجتماعی مانند اپلیکیشن‌ها در دل خود، کرم‌های رایانه‌ای و تروجان‌ها را انتشار می‌دهند، بنابراین در فضای شبکه‌های اجتماعی، به هر خدمتی که از سوی کاربران دیگر به شما پیشنهاد می‌شود، اعتماد نکنید.

وی با اشاره به این موضوع که افراد در فضای مجازی به هر ناشناسی اعتماد نکنند، افزود: فضای شبکه‌های اجتماعی مملو از کاربرانی است که با هویت‌های جعلی و برای مقاصد خاص مانند کلاهبرداری، اشاعه‌ فحشاء و سایر اقدامات غیرقانونی و مجرمانه نسبت به ارتباط‌گیری با کاربران اقدام می‌کنند و از این رو از پذیرفتن افرادی که با هویت، تصاویر و طرح مطالب اغواکننده سعی در ارتباط‌گیری و افزودن شما به لیست دوستان یا علاقمندان صفحه‌ خود را دارند، اجتناب کنید.

سرهنگ رجبی تصریح کرد: تمامی شبکه‌های اجتماعی، ابزارهایی را در اختیار کاربران می‌گذارند که نسبت به تنظیم حوزه‌ حریم خصوصیشان اقدام کنند. آن‌ها با استفاده از این ابزارها می‌توانند با خیال راحت‌تر نسبت به اشتراک‌گذاری اطلاعات با دوستان اقدام و از طرفی دسترسی دیگران را محدود کنند.

بیشتر بخوانید

• هشدار پلیس درخصوص بایدها و نبایدهای امنیتی استفاده از شبکه‌های اجتماعی
• اختلال خواب تهدیدی جدی برای کاربران فضای مجازی/ شب زنده داری بلای جان جوانان شده است

انتهای پیام/