آزمون‌های آنلاین چه مشکلاتی را برای دانشجویان ایجاد کرده است؟
لغو محدودیت‌های چند ماه اخیر و پایین آمدن موضعی آمار ابتلا و مرگ و میر‌ها بسیاری را دلخوش به بازگشت به روز‌های گذشته کرده‌بود، اما با شیب افزایشی بیماری کرونا یکی از چالش‌های مهم در نظام آموزشی ایران سر باز کرده است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، تا همین چند ماه پیش ترکیب «آموزش آنلاین» ترکیبی فانتزی و حتی کمی هم لاکچری محسوب می‌شد، کمتر کسی اعتقاد به آن داشت و برای همین هم زیرساخت مناسبی برایش پیش‌بینی نشده بود،، اما حالا آن مفهوم فانتزی شده‌است یک راهکار؛ تنها راهکار. راهی که نظام آموزشی ایران حالا چاره‌ای جز اجرایش ندارد تا سال آموزشی را به سلامت پشت سر بگذارد.
لغو محدودیت‌های چند ماه اخیر و پایین آمدن موضعی آمار ابتلا و مرگ و میر‌ها بسیاری را دلخوش به بازگشت به روز‌های گذشته کرده‌بود، اما با شیب افزایشی بیماری کرونا یکی از چالش‌های مهم در نظام آموزشی ایران سر باز کرده است. در ظاهر که نباید مشکل چندانی با این شیوه آموزشی داشته‌باشیم، اما خیلی زود چالش‌های این روش به چشم آمدند. از سهولت در تقلب در امتحانات گرفته تا نبود زیرساخت‌های شبکه اینترنت و نداشتن نرم‌افزاری ثابت برای اجرای درست این روش. دیروز منصور غلامی، وزیر علوم هم آب پاکی را روی دست خوش‌باوران بازگشت به دانشگاه ریخت و اعلام کرد: «مبنای سال تحصیلی آینده آموزش مجازی است.» بنابر این به‌نظر می‌رسد دانشجویان بهتر است خود را با این شرایط سازگار کنند.
بیشتر بخوانید
روایت متفاوت دانشجویان
روایت دانشجویان و اساتید، اما روایت پر‌مشقتی است. شاید در نگاه اول، رفتن به کلاس درس استاد و نشستن پای آن نه تنها تفاوتی با حضور مجازی در کلاس‌ها نداشته‌باشد بلکه سهل‌تر و البته کم هزینه‌تر هم جلوه کند، اما در تداوم این کار است که می‌توان به مشکلات بسیار آن پی برد؛ مشکلاتی که حجم قابل‌توجهی از آن مربوط است به نبود زیرساخت‌های لازم برای انجام بهینه این روش.
مشکل ثابت در تمام گلایه‌های دانشجویان در امتحانات مجازی هم مربوط است به کیفیت پایین اینترنت در ایران. قطعی مدام اینترنت در یک کلاس آموزشی و بدتر از آن در یک آزمون مجازی و خروج همواره دانشجویان از سایت‌های اعلام شده بخش قابل‌توجهی از گلایه دانشجویان در این روش را تشکیل می‌دهد. شیوا غیور، دانشجوی گرافیک است و معتقد است حضور در این فضای آموزشی همانقدر که برای دانشجویان عجیب است برای اساتید و نظام آموزشی هم تازه است.
همین است که انتظار هر دو قشر از این فضا همانی است که پیش از این بود. او هم معتقد است کیفیت پایین اینترنت باعث بسیاری از سوء‌تفاهم‌ها و مشکلات در آزمون‌های مجازی است. آن‌طور که او به‌جام‌جم می‌گوید، یکی از این مشکلات خروج هر‌باره شرکت‌کنندگان از سایت اعلام شده برای آزمون مجازی است؛ به‌طوری که پیش از انجام آزمون به همه دانشجویان اعلام شده‌است که خروج از سایت به مفهوم تقلب است و وقتی به واسطه قطعی اینترنت از این سایت خارج بشویم یعنی آزمون را از دست داده‌ایم.
مصداق این مشکل هم در یکی از آزمون‌های مجازی شیوا غیور اتفاق افتاده‌است و آن‌طور که او می‌گوید، در یک کلاس ۲۱ نفره، هفت نفر به دلیل آزمون مجازی، آن ترم را از دست دادند. البته که این شیوه اتفاقات عجیب هم کم ندارد. به عنوان مثال یکی از دانشجویان مکانیک دانشگاه اصفهان می‌گوید، درکلاس‌های مجازی کیفیت ویدئو‌ها خیلی پایین بود و صدای خانواده استاد هم به‌وضوح شنیده می‌شد و این نگرانی‌هایمان از امتحانات را بالاتر برد!
یکی دیگر از دانشجویان ادبیات این دانشگاه هم معتقد است این شیوه از اساس با فرهنگ تحصیلی ایرانی‌ها فرق دارد و دانشجویان را تنبل می‌کند. او می‌گوید: عده‌ای تقلب می‌کردند و این باعث می‌شود دانشجویان حتی با پاس‌کردن درس چیزی یاد نگرفته‌باشند، از طرفی سامانه هم زیاد دچار مشکل بود و مدام قطع و وصل می‌شد.
بی‌عدالتی و سختی در آزمون‌های مجازی
گلایه‌های دانشجویان در رابطه با همه مصائب آزمون‌های مجازی محدود به سرویس‌های ارائه شده و زیرساخت‌های شبکه‌ای نیست؛ هر چند به‌نظر می‌رسد به دلیل عدم حضور در کلاس‌ها برخی از این مشکلات کمتر باشد، اما وقتی پای حرف برخی دانشجویان بنشینید متوجه عیان شدن این چالش‌ها می‌شویم. پوریا علیزاده، دانشجوی مدیریت دانشگاه تهران است و از تبعیض در آزمون‌های مجازی می‌گوید: او تفاوت سوال‌های ارائه شده به دانشجویان را مصداق این تبعیض می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: برای برخی دانشجویان در آزمون‌های ارائه شده تنها پنج سوال ارائه شده در حالی که برای برخی دیگر این تعداد به ۱۲ سوال می‌رسد!
او، اما در کنار این مشکلات به نکته مهمی اشاره می‌کند. به این که همانقدر که دانشجویان در این راه تجربه‌ای ندارند نظام آموزشی ایران هم بی‌تجربه است. مصداق گفته‌هایش مثالی است از یکی از اساتید دانشگاه تهران. او می‌گوید روش این استاد در آموزش مجازی تفاوت کرده و به نوعی سهل شده است. پوریا علیزاده می‌گوید: «یکی از اساتید در کلاس‌های آموزشی تنها چند دقیقه حضور پیدا کرده و در آن یک کتاب معرفی می‌کند. بعد زمانی معین می‌کند تا کتاب را بخوانیم و تمریناتش را حل کنیم!» در‌حالی که او از تغییر روش آموزش اساتید در این فضا گلایه دارد شیوا غیور معتقد است باید اساتید در این روش تغییراتی را ایجاد کنند.
او می‌گوید: «شرایط آموزش آنلاین کار را برای هر دو دسته دانشجو و استاد سخت‌تر کرده‌است. تغییر فضای آموزشی از حضوری به مجازی حتما باید به تغییرات مهمی در شیوه آموزش بینجامد. اما استادان هیچ تغییری در روند آموزش نداده‌اند و حتی انتظار از دانشجویان بیشتر شده‌است».
آزمون‌های مجازی حالا تنها راه مطمئن در زندگی همراه با کروناست. اما برخی از مباحث آموزشی نه از پشت صفحه نمایش رایانه که باید به شکل حضوری آموزش داده شود. یکی از دانشجویان دانشگاه آزاد اصفهان که از شرایط آموزش مجازی هم بسیار گله‌مند است از برگزاری ترم آینده به صورت مجازی ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید: برای ما که درس‌های عملی و آزمایشگاهی داریم، شرایط سخت است. لطفا به مسؤولان بگویید که دروس کارگاهی و آزمایشگاهی را نمی‌توان مجازی یاد گرفت.
اجبار عجیب به استفاده از سایت آزمون
اصرار بسیاری از دانشگاه‌ها به حضور دانشجویان در سایت‌های آزمون از یک طرف و مشکلات زیرساختی این سایت‌ها و البته کندی اینترنت از سوی دیگر بخش مهمی از این گلایه‌ها را تشکیل می‌دهد. شهاب قنادزاده، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه کاشان است.
او به اصرار عجیب مسؤولان دانشگاه در استفاده از سایت اعلام‌شده برای بارگذاری پاسخ آزمون‌ها اشاره دارد. او می‌گوید: بار‌ها و بار‌ها به مسؤولان دانشگاه اعلام کردیم که سایت اعلام شده برای پاسخگویی امتحانات مناسب نیست و برای بارگذاری پاسخ‌ها مدت زمان بسیاری را از دست می‌دهیم. جالب این که تقریبا همه دانشجویان با تشکیل گروهی در پیام‌رسان واتس‌اپ اقدام به ارسال پاسخ‌ها برای اساتید می‌کردند.
حرف‌های این دانشجو گلایه آشنایی است، چرا که در بحبوحه سال تحصیلی هم وقتی وزارت آموزش و پرورش نصب نرم‌افزار «شاد» را برای حضور در کلاس‌های مجازی اجباری کرده بود بسیاری به دلیل مشکلات مشابه قید استفاده از این نرم‌افزار را زدند و به پیام‌رسان واتس‌اپ پناه بردند.
آرامش هنگام آزمون
همه‌اش هم گلایه نیست. این روش برای برخی دانشجویان دردسر کمتری داشته و البته باعث کاهش اضطراب آن‌ها شده‌است. ویژگی‌ای که به گفته اغلب آن‌ها با سختی سوالات جبران شده است. شیما دهقان، دانشجوی حقوق یکی از آنهاست. او می‌گوید: همیشه یکی از چالش‌های مهم در آزمون‌های حضوری دانشگاه نگرانی و استرس بسیار هنگام انجام آزمون بوده است در حالی که حالا نه تنها این اضطراب را نداشته که وقت بیشتری هم برای به پایان رساندن آزمون داشته‌است. او می‌گوید، نمی‌توانم بگویم تجربه بد یا تجربه خوبی بود؛ اما قطعا می‌توانم بگویم تجربه عجیبی بود. هر چند از زیر نگاه‌های غضب‌آلود مراقبان و برخی مسؤولان دانشگاه در امان بودیم و مهم‌تر این‌که آزمون را در محیط امن و ساکت خانه انجام دادیم، اما سوالات به قدری سخت و متفاوت بود که اگر قرار به انتخاب باشد، ترجیح ما حضور در دانشگاه و انجام آزمون حضوری است تا مجازی!
بهتر می‌شویم
شوق منصور غلامی از سربلندی دانشگاه‌ها در آموزش مجازی، حتما باید مستنداتی هم داشته باشد. وزیر علوم هم آگاه به این مشکلات است؛ چرا که اعلام کرده ستاد وزارت علوم زیرساخت‌های لازم برای فعالیت دانشگاهیان در دوران شیوع کرونا را فراهم می‌کند.
او گفته «در سال تحصیلی آینده شرایط بهتر می‌شود و مبنای ما بر ارائه آموزش مجازی دروس دانشگاهی است، البته حضور دانشجویان برخی مقاطع در فواصل مختلف زمانی هم می‌تواند مناسب باشد.» از سوی دیگر به دلیل ماهیت الکترونیکی بودن فرآیند‌های آزمون ترم جاری، احتمال بروز مشکل در حین برگزاری آزمون وجود دارد و دانشگاه‌ها هم آن‌طور که بعضی‌هایشان اعلام کرده‌اند در این‌باره چاره‌ای اندیشیده اند. اغلب دانشگاه‌ها در این باره اعلام کرده‌اند در صورت بروز مشکلاتی در حین برگزاری آزمون مجازی از جمله قطعی اینترنت، عدم دسترسی و...، امکان برگزاری مجدد آزمون مجازی یا آزمون حضوری برای دانشجویان وجود دارد.
تهدیدی که فرصت شد
حرف‌های منصور غلامی، وزیر علوم مصداق واقعی جمله معروف «تبدیل تهدید به فرصت است.» او می‌گوید: «ما باید از این فرصت به دست آمده نهایت استفاده را ببریم و فعالیت‌های این دوران را به احسن تبدیل کنیم. البته این نه تنها در بخش آموزش، بلکه در بخش‌های پژوهش و فعالیت‌های فرهنگی نیز باید برنامه‌ریزی‌های مناسبی انجام گیرد.»
او از مراکز علمی و دانشگاهی خواسته تجربیاتشان را در این راه با وزارتخانه به اشتراک بگذارند تا به راهکار موثری دست پیدا کنیم. در همین نشست، اما بسیاری از مسؤولان این مراکز درخواست‌هایشان را اعلام کردند. هوشنگ طالبی، رئیس دانشگاه اصفهان خواستار افزایش اختیارات دانشگاه‌ها شده‌است.
او گفته «سازمان برنامه و بودجه برای تامین بودجه ویژه برای دانشگاه‌ها به منظور تهیه زیرساخت‌ها، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از جهت افزایش پهنای باند، بسیج و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به لحاظ تامین وسایل بهداشتی با دانشگاه‌ها همکاری کنند.» میررضا مجیدی، رئیس دانشگاه تبریز هم خواستار اینترنت رایگان برای دانشگاه‌ها شده و گفته «فراهم کردن اینترنت رایگان، افزایش پهنای باند و تقویت زیرساخت‌ها از بستر‌های مهم در ارائه خدمات آموزش غیرحضوری است.»
یک فرمول برای همه دانشگاه‌ها
نشستن پای حرف‌های مسؤولان دانشگاه هم وجه دیگری از این چالش پیش رو را به چشم می‌آورد؛ چرا که از سوی دانشگاه‌ها هم مشکلات بسیاری در این راه وجود دارد. احمد رضی، رئیس دانشگاه گیلان می‌خواهد شروع ترم جدید این دانشگاه را بر پایه آموزش مجازی استاندارد طراحی و برنامه‌ریزی کند و حتی بخشی از کلاس‌های عملی را به شکل مجازی کند و استادان را برای این امر آموزش دهد. او استفاده از شبکه علمی کشور و افزایش محتوای این شبکه و ارائه اینترنت رایگان، تقویت مراکز مشاوره و درمان و تخصیص بودجه را از کار‌های کلیدی در امر آموزش مجازی برای ترم آینده می‌داند.
این خوشبینی به آینده دانشگاه گیلان در نگاه رئیس این دانشگاه در حالی است که منصور زرا نژاد، رئیس دانشگاه علوم فنون دریایی خرمشهر معتقد است «تصمیم‌گیری‌ها برای دانشگاه‌ها نباید کلی باشد» به باور او هر دانشگاه در هر استانی شرایط متفاوتی دارد و هر تصمیمی باید بر اساس شرایط آن استان اتخاذ شود. تفاوت وضعیت دانشگاه‌ها از جایی مهم است که بدانیم بسیاری از دانشجویان در شهر‌های مختلف از امکانات ثابتی برخوردار نیستند. یکی از دانشجویان اهل چهارمحال و بختیاری می‌گوید برخی مناطق این استان اصلا تحت پوشش اینترنت نیستند که بخواهند به فکر خوبی و بدی‌های آموزش آنلاین باشند!
شوق وزیر از آزمون آموزش مجازی
روایت منصور غلامی از آنچه به آموزش مجازی در جریان است، روایت متناقضی است با آنچه در میان دانشجویان رواج دارد. وزیر علوم معتقد است دانشگاه‌ها در دوران شیوع ویروس کرونا با توجه به عدم آمادگی قبلی، عملکرد بسیار درخشانی به‌ویژه در بخش آموزش مجازی داشتند، اما آنچه دانشجویان روایت می‌کنند مشکلات بزرگی است که اگر حتی کار آن‌ها را راه انداخته حداقل «درخشان» نبوده‌است.
عملکرد مثبت دانشگاه‌ها در این راه از چشم وزیر علوم آنقدر بوده که حتی منصور غلامی تصمیم گرفته‌است مبنای سال تحصیلی آینده را بر این روش استوار کند. او از دانشگاه‌های ایران خواسته تجربیات خودشان را از این روش عنوان کنند تا بتوانیم در دوره جدید با مشکلات کمتری این راه را ادامه دهیم؛ راهی که او از آن با عنوان «عادت‌های جدید در زندگی جامعه دانشگاهی» یاد کرده‌است.
منبع: روزنامه جام جم
انتهای پیام/
