سوره‌ای که برای دلداری رسول خدا (ص) نازل شد + صوت و تفسیر آیات

به گزارش خبرنگار  حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. به دلیل آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

سوره ضحی

نام این سوره برگرفته از آیه اول است که با سوگند به هنگام بالا آمدن روز آغاز می‌شود. برای چند روز وحی از پیامبر اکرم (ص) قطع شد و مخالفان اسلام ایشان را  سرزنش کردند که خدا تو را رها کرده است. پس از مدتی، آیات سوره «ضحی» نازل شد و خداوند حضرت رسول را دلداری داد.

شاید دلیل قطع وحی آن بود که خداوند به مردم بفهماند، هرچه هست از اوست و پیامبر در الفاظ وحی و زمان نزول آن و مقدار آن از خود اختیاری ندارد. نشانه آنکه خدا پیامبرش را رها نکرده این است که در این سوره کوچک سیزده بار شخص پیامبر مورد خطاب قرار گرفته است.

فایل صوتی تلاوت سوره ضحی با صدای ابوبکر شاطری

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان

وَالضُّحَى ﴿۱﴾
سوگند به روشنایى روز (۱)

وَاللَّیْلِ إِذَا سَجَى ﴿۲﴾
سوگند به شب، چون آرام گیرد (۲)

مَا وَدَّعَکَ رَبُّکَ وَمَا قَلَى ﴿۳﴾
[که]پروردگارت تو را وانگذاشته و دشمن نداشته است (۳)

وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولَى ﴿۴﴾
و قطعا آخرت براى تو از دنیا نیکوتر خواهد بود (۴)

وَلَسَوْفَ یُعْطِیکَ رَبُّکَ فَتَرْضَى ﴿۵﴾
و به زودى پروردگارت تو را عطا خواهد داد تا خرسند گردى (۵)

مراد از «آخرت» در آیه «وَ لَلْآخِرَهُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْأُولی» یا روز قیامت است و یا عاقبت کار پیامبر در همین دنیا . قبل از تولد پیامبر (ص)  پدرش عبداللّه از دنیا رفت. او در کودکی مادرش را هم از دست داد و هشت ساله بود که جدش عبدالمطلب از دنیا رفت و از این رو از درد یتیمان خبر داشت.

پیام آیات ۱ تا ۵ سوره «ضحی»

۱- روشنی روز و تاریکی و آرامش شب دو نعمت بزرگ الهی است که مورد سوگند خداوند قرار گرفته است.
۲- با قاطعیّت، زبان بدگویان را قطع و دل پاکان را به دست آورید.
۳- به قضاوت‌ها و پیش داوری‌ها و تحلیل‌های نادرست، صریحاً جواب بدهید.
۴- مربّی نباید کسی را که تحت تربیت اوست، رها کند.
۵-قطع موقت لطف را نشانه غفلت و قهر الهی ندانید.

أَلَمْ یَجِدْکَ یَتِیمًا فَآوَى ﴿۶﴾
مگر نه اینکه تو را یتیم یافت؛ پس پناه داد (۶)

وَوَجَدَکَ ضَالًّا فَهَدَى ﴿۷﴾
و تو را سرگشته یافت؛ پس هدایت کرد (۷)

وَوَجَدَکَ عَائِلًا فَأَغْنَى ﴿۸﴾
و تو را تنگدست‏ یافت و بى ‏نیاز گردانید (۸)

فَأَمَّا الْیَتِیمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿۹﴾
و اما [تو نیز به پاس نعمت ما]یتیم را میازار (۹)

وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ ﴿۱۰﴾
و گدا را مران (۱۰)

وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ ﴿۱۱﴾
و از نعمت پروردگار خویش [با مردم] سخن گوى (۱۱)

پیام آیات ۶ تا ۱۱ سوره «ضحی»

۱- خداوند پیامبرش را از هرگونه قهر و غضب در دنیا و آخرت بیمه کرده است.
۲- نعمت‌های آخرت، زوال و رنج و نقص نعمت‌های دنیوی را ندارد.
۳- در برابر قطع موقت وحی، خداوند وعده چشمگیر به پیامبرش می‌دهد.
۴- مالکیّت تمام دنیا هم مردان خدا را راضی نمی‌کند، پس تحقق وعده خداوند در جهان دیگری است.
۵-جلب رضای پیامبر، مورد توجه خداست.
۶- رهبر باید درد آشنا باشد تا درد دیگران را لمس کند.
۷- یتیمی، مانع رسیدن به کمال نیست.
۸-منت گذاری انسان بر انسان زشت است، ولی منت خدا بر انسان یک ارزش است.
۹- یاد نعمت‌های الهی، روحیه تشکر از خدا و خدمت به دیگران را در انسان زنده می‌کند.
۱۰- در هنگام قدرت، از زمان ضعف خود یاد کنید.
۱۱- الطاف الهی با واسطه است.
۱۲- پناه دادن به یتیم و غنی کردن فقیر، کاری الهی است.
۱۳- اگر گذشته تلخ خود یاد کنید، محرومان را منع و طرد نمی‌کنید.
۱۴- رسیدگی به یتیم، به دلیل شرایط سنی و روحی او در اولویّت است.
۱۵- نعمت‌ها را از خدا بدانید و به آن مغرور نشوید.
۱۶- بازگو کردن نعمت یک نوع شکرگزاری است.
۱۷- لطف گذشته خداوند، عامل امید به آینده است. (خدایی که در گذشته، یتیمی و فقیری و تحیر پیامبر را برطرف کرد، آینده و آخرت او را بهتر قرار می‌دهد.)
۱۸- خدا زیاد می‌بخشد، ولی کم می‌خواهد، فقیر را غنی می‌کند، ولی از ما نمی‌خواهد فقیر را غنی کنیم، فقط می‌فرماید:فقیر را طرد نکنید. او یتیم را مأوی می‌دهد، ولی از ما در این حد می‌خواهد که بر یتیم سلطه نیفکنیم.
۱۹- خداوند، سؤال نکرده عطا می‌کند، پس ما لااقل بعد از سؤال و درخواست، به دیگران کمک کنیم.
۲۰- نعمت‌ها را محصولِ علم و تخصص و زرنگی خود ندانید، بلکه لطف او بدانید.
۲۱- یاد نعمت‌ها انسان را از یأس و خودباختگی نجات داده و مقاومت او را دربرابر حوادث زیاد می‌کند.
۲۲- مهمتر از غذا و لباس برای یتیمان، محبت است.
۲۳- اگر بیماری و فقر و سختی برای انسان رخ دهد، یاد سایر نعمت‌ها برای او مرهم است.
۲۴- نعمت‌های الهی باید در مسیر رشد و تربیت انسان باشد نه غفلت او.

انتهای پیام/