عقرب، کوچک جثه‌ای که شیشه عمر را می‌شکند
عقرب گزیدگی اتفاقی تلخ و دردناک است که در برخی موارد شخص را به وادی مرگ می‌کشاند و جان شیرین را به غارت می‌برد.
به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، کژدم یا عقرب یا درازدم یکی از گونه‌های بندپایان رده عنکبوتیان محسوب می‌شود که ۸ پا و نیشی در نوک دم با زهر کشنده دارد. این موجود زنده با آب و هوای گرم سازگار است و شب را برای فعالیت‌های زیستی و شکار انتخاب می‌کند.
این جاندار در طول روز زیر سنگ‌ها و در حفره‌های زیرزمینی پنهان می‌شود و زمانی که احساس خطر می‌کند قادر است مادهٔ سمی خطرناکی از قسمت عقب بدنش به طرف مهاجمین بپاشد.
اما این جاندار با جثه کوچک و نامهربانش غوغا می‌کند و افراد و حیوانات را به وادی مرگ می‌کشاند، با عطونت و مهربانی بیگانه است، کمین می‌کند برای رسیدن به هدف، گویی کینه‌ای دیرینه در دل می‌پروراند که هرچه نیش می‌زند، از آن کم نمی‌شود، همین که فرصتی را بدست آورد، زهرش را خالی می‌کند تا جان بگیرد با گرفتن جان دیگران، همه آن را می‌شناسند، بیشتر افراد حتی از شنیدن نامش وحشت زده می‌شوند، هیچکس دوستش ندارد و نامش را نیکی نمی‌برد، چون جان بسیاری را به غارت برده است.
استان خوزستان بدلیل شرایط اقلیمی و آب و هوایی، محل مناسبی برای زندگی عقرب محسوب می‌شود و این موجود هم در مناطق روستایی و حاشیه‌ای شهر و مکان‌هایی که محل تخلیه نخاله‌های ساختمانی هستند جولان می‌دهد، بشر به حریم محل زندگی اش تجاوز کرده و آن هم برای دفاع از حق خود نیشش را به کار می‌گیرد تا شاید آدمی را از محل زندگی اش بیرون کند. وقتی قصد می‌کند نیش بزند کوچک و بزرگ نمی‌شناسد، هر موجودی را ببیند زهرش را می‌ریزد.
در یکی از مناطق حاشیه‌ای شهرستان رامهرمز در استان خوزستان در حال قدم زدن بودم که صدای جیغ کودکی نظرم را به خود جلب کرد، به سمت صدا حرکت کردم، حدسم درست بود، پسربچه‌ای به نام علی دچار عقرب زدگی شده بود و صدای جیغ و ناله‌های مظلومانه اش قلب هر شنونده‌ای را چنگ می‌زد. او را به بیمارستان منتقل کردند تا تحت درمان قرار بگیرد و از وقوع عوارض غیرقابل جبران ناشی از زهر عقرب جلوگیری شود.
علی کودک ۱۰ ساله در تشریح این ماجرا گفت: در حیاط خانه در حال بازی کردن بودم که متوجه شدم دستم دچار سوزش و خارش شدیدی شد، عقربی را دیدم که به سرعت از من دور شد و متوجه شدم مرا نیش زده است، با جیغ و ناله سعی کردم مادرم را از این موضوع مطلع کنم. خانه ما در حاشیه شهر ساخته شده و تعداد زیادی عقرب در اطراف ما زندگی می کنند، در حال حاضر دستم خیلی سوزش و درد دارد، تحمل درد برایم سخت است.
به سراغ پزشک متخصص اطفال در بیمارستان مادر رامهرمز رفتم تا با علل عقرب زدگی، راه‌های پیشگیری و چگونگی درمان آن آشنا شوم.
عقرب سیاه در کمین کودکان است
بهرام عزتی متخصص اطفال بیمارستان مادر و مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان رامهرمز به خبرنگار ما گفت: در زمینه عقرب زدگی یا عقرب گزیدگی با موارد پیشگیری، درمان و مراقبت‌های پس از درمان روبرو هستیم، البته عقرب زرد و سیاه، ۲ نوع از عقرب‌های موجود در محیط زیست هستند که گزش عقرب سیاه برای کودکان بسیار خطرناک و کشنده است و از همان لحظات ابتدایی که عقرب گزیدگی رخ می‌دهد، ضمن اجتناب از خوددرمانی، باید بلافاصله فرد به بیمارستان منتقل شود تا نسبت به آغاز اقدامات و مداخلات درمانی اقدام گردد.
بیشتر بخوانید
او افزود: عقرب زرد نوع دیگری از عقرب‌های خطرناک موجود در این شهرستان به شمار می‌رود و در صورت گزش فرد، سبب ایجاد عفونت‌های پوستی و همچنین منجر به لیز خون در کلیه‌ها و آسیب به این عضو می‌شود، به همین سبب تاکید بر این است که در هر شرایطی عقرب زدگی برای افراد رخ داد، بدون معطلی فرد آسیب دیده را به بیمارستان منتقل کنند تا از وقوع حوادث تلخ و عوارض جبران ناپذیر جلوگیری بعمل آید.
افراد عقرب گزیده به بیمارستان مراجعه کنند
عزتی با بیان اینکه اندامی که در معرض نیش عقرب قرار می‌گیرد متورم می‌شود، اظهار داشت: افرادی که دچار عقرب زدگی می‌شوند، براساس نظر پزشک در بیمارستان بستری شده و پس از انجام آزمایش خون و ادرار، تحت درمان و سرم تراپی قرار می‌گیرند و در صورتی که مشکل خاصی وجود نداشته باشد، از بیمارستان ترخیص خواهند شد. ضمن اینکه کودکان در رده سنی کمتر از ۳ سال باید ۲۴ الی ۴۸ ساعت در بیمارستان بستری شوند، تحت نظر قرار بگیرند و پس از انجام سرم تراپی در صورتی که پزشک متخصص تشخیص داد خطری فرد را تهدید نمی‌کند، از بیمارستان ترخیص می‌شود.
افزایش عقرب گزیدگی با گرم شدن هوا
مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان رامهرمز بیان کرد: تعداد افرادی که مورد هجوم عقرب قرار می‌گیرند بسیار زیاد است، بطوری که در فصول گرم و زمان وقوع شرجی و رطوبت، تعداد مراجعه کنندگان آسیب دیده از نیش عقرب به ۲۵ نفر در یک شبانه روز هم می‌رسد و این آمار بخصوص در شهرستان رامهرمز بسیار بالا بوده و رتبه اول عقرب زدگی در استان خوزستان را به خود اختصاص داده است، به همین خاطر به مردم توصیه می‌کنیم بلافاصله پس از عقرب گزیدگی به بیمارستان مراجعه نمایند.
عزتی در ادامه گفت: تعداد زیادی از افراد پس از این اتفاق با لیز خون و وجود خون در ادرار مراجعه کرده اند، اما با انجام اقدامات درمانی معالجه و با حال عمومی خوب از بیمارستان مرخص شده اند و عارضه ای از عقرب زدگی بجا نمانده است، اما اگر درمان را با تاخیر آغاز کنند، احتمال بروز مشکلات کلیوی و پوستی و از بین رفتن پوست در ناحیه آسیب دیده وجود دارد.
او با بیان اینکه عقرب‌های سیاه خطر مرگ را برای کودکان بدنبال دارند، اظهار کرد: در این زمینه مواردی از مراجعه با تاخیر به بیمارستان طی سال‌های قبل داشته ایم که سبب مرگ فرد شده است. البته عقرب زرد نیز جان کودکان و بزرگسالان را تهدید می‌کند و در صورتی که دچار لیز خون شوند و نیاز به انجام دیالیز یا اقدامات فوق تخصصی داشته باشند به اهواز اعزام می‌شوند، اما معمولا دچار مشکلاتی برای آنها می‌شود و در نهایت به مرگ منجر می‌گردد.
ترس از ابتلا به کرونا یکی از عوامل خودداری از مراجعه به بیمارستان
این متخصص اطفال به شرایط متفاوت امسال نسبت به سال‌های قبل اشاره کرد و بیان داشت: افراد پس از عقرب گزیدگی بخاطر ترس از ابتلا به بیماری کرونا، از مراجعه به بیمارستان و انجام اقدامات درمانی اجتناب می‌کنند، شهروندان باید بدانند که این اقدام بسیار خطرناک است، چراکه خطر عقرب زدگی کمتر از کرونا نیست و اگر درمان نشود، فرد هر لحظه به مرگ نزدیک‌تر می‌شود.
او تصریح کرد: بیمارستان مکانی آلوده نیست و خطر ابتلا به کرونا در این محل نیز بیشتر از سایر اماکن نیست، چراکه افراد در بخش‌های عفونی و اتاق‌های مخصوص بیماران عفونی بستری می‌شوند و بخش‌های مختلف بیمارستان بصورت مستمر با اشعه و مواد ضدعفونی کننده، گندزدایی و ضدعفونی می‌شوند.
بهرام عزتی با بیان اینکه عقرب زدگی و مراجعه با تاخیر به بیمارستان باعث لیز گلبول‌های قرمز خون می‌شود و می‌تواند منجر به رسوب اجزای گلبول در کلیه‌ها و در نتیجه بیماری‌های اولیه کلیوی نظیر نارسایی کلیه خواهد شد، اظهار داشت: اما پس از مراجعه و انجام سرم تراپی و تزریق سرم ضدعقرب از بروز عوارض غیرقابل جبران و حتی مرگ جلوگیری بعمل می‌آید.
چگونه از عقرب زدگی پیشگیری کنیم؟
او گفت: عقرب زدگی قابل پیشگیری است و با اقدامات ساده می‌توان از آن جلوگیری کرد، به همین دلیل به شهروندان توصیه می‌کنیم نسبت به بازسازی محل زندگی و منازل اقدام کنند، به این معنی که محیط را از خار و خاشاک و همچنین نخاله‌های ساختمانی پاک نمایند، همچنین استفاده از درزگیر برای در‌ها و پنجره‌های منزل امری الزامیست، ضمن اینکه باید پنجره‌ها را با توری پوشانده تا از نفوذ و ورود عقرب به داخل ساختمان جلوگیری شود، البته افرادی که در ساختمان‌های قدیمی و فرسوده زندگی می‌کنند باید نسبت به بهسازی و تعمیر محل سکونت اقدام کنند.
بیشتر بخوانید
عزتی بیان داشت: وضعیت عقرب زدگی در شهرستان رامهرمز با سایر مناطق استان خوزستان متفاوت است و در طول سال و بخصوص فصل تابستان شاهد افزایش تعداد عقرب گزیدگی افراد با سنین مختلف هستیم و لزوم کاهش این اتفاق خطرناک و در مواقعی کشنده، رعایت نکات مذکور است.
پس از عقرب زدگی چه اقداماتی انجام دهیم؟
شهلا بیگدلی کارشناس حشره شناسی در تشریح اقداماتی که در زمان مواجهه با فرد عقرب زده باید انجام شود، به خبرنگار ما گفت: حتی الامکان باید عضوی که دچار عقرب گزیدگی شده است بی حرکت باشد، همچنین باید عضو را با طناب یا تکه پارچه ای که به اصطلاح به آن رگ بند می‌گویند، بست، اما نباید خیلی محکم باشد و یک انگشت به راحتی از زیر آن رد شود، سپس به سرعت فرد عقرب زده را به مراکز درمانی منتقل کرد.
او افزود: برخی افراد پس از مواجهه با فرد عقرب گزیده به انجام روش‌های سنتی نظیر تیغ زدن، داغ کردن، استفاده از تریاک یا سوزاندن محل آسیب دیده اقدام می‌کنند که به هیچ وجه توصیه می‌شود، چراکه این روش‌ها می‌تواند عوارض دیگری برای شخص به دنبال داشته باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود فرد در کمترین زمان و بدون تعلل به بیمارستان منتقل گردد تا اقدامات درمانی موثر صورت گیرد.
بیگدلی به وجود گونه‌های مختلف عقرب در استان خوزستان اشاره کرد و بیان داشت: معروف‌ترین این جاندار خطرناک، عقرب سیاه بزرگ به نام آندرکتونوس کراسیکودا و عقرب زرد کوچک که به آن عقرب توسن نیز می‌گویند است که خطرناک‌ترین نوع آن گادیم یا دُم کشان است که به واسطه نیش کوچک باعث مرگ و میر بسیاری از افراد در استان می‌شود.
سوزش و خارش، بارزترین علائم عقرب زدگی
او با بیان اینکه طیف علائم عقرب زدگی بسیار وسیع بوده و ممکن است با سوزش یا خارش نمایان شود، البته تورم، کبودی، تغییرات تنفسی و اختلال در سایر اعضای بدن نیز از دیگر علائم آن محسوب می‌شوند، تصریح کرد: در صورتی که فرد بوسیله عقرب گادیم دچار گزیدگی شود، بعد از ۲ الی ۳ روز مشخص می‌شود و در این شرایط کلیه‌ها را نیز درگیر می‌کند و در برخی موارد فرد جان خود را از دست می‌دهد.
این کارشناس حشره شناسی با بیان اینکه عقرب‌ها عمدتا در مناطق روستایی، حاشیه شهر‌ها و محل دپو نخاله‌های ساختمانی و خانه‌های قدیمی زندگی می کنند، ضمن اینکه با گسترش شهرنشینی محل زیست عقرب‌ها به وسیله انسان‌ها اشغال شده و وارد حریم زندگی آنها شده ایم، گفت: به همین سبب در مناطق مذکور تعداد زیادی عقرب وجود دارد و افرادی ساکن در محل‌های مذکور در معرض خطر این جاندار بی رحم هستند، به همین دلیل افراد باید اقدامات ایمنی را در محل زندگی خود انجام دهند تا از گزند آن در امان بمانند.
ثبت سالانه ۲۰ تا ۲۵ هزار مورد عقرب زدگی در خوزستان
شهلا بیگدلی با بیان اینکه سالانه بین ۲۰ تا ۲۵ هزار مورد عقرب زدگی در شهرستان‌های مختلف استان خوزستان اتفاق می‌افتد و رتبه اول کشور را به خود اختصاص داده است، ادامه داد: شهرستان‌های رامهرمز، مسجدسلیمان، اندیکا تعداد بیشتری از عقرب زدگی را به خود اختصاص داده اند، البته شهرستان‌های ایذه، باغملک، شوش و شوشتر در مراتب بعدی به لحاظ عقرب زدگی قرار دارند.
بیشتر بخوانید
وجود بعضی از جانداران و حشرات موذی در محیط زندگی انسان‌ها امری اجتناب ناپذیر است، بطوری که در برخی مناطق جاندارانی همچون عقرب به وفور مشاهده می‌شود، اما با انجام اقدامات ساده می‌توان از جولان آن در محیط داخلی منازل پیشگیری کرد، چراکه علیرغم جثه کوچکش زهری دارد که تا عمق وجود آدمی رخنه می‌کند و سالانه تعداد زیادی را راهی بیمارستان می‌کند و حتی به کام مرگ می‌کشاند.
گزارش از ملیحه گریزی نسب
انتهای پیام/گ
