به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در تقویم محیط زیست، ۱۷ ژوئن به مناسبت بیابان زدایی به این نام ثبت شده است؛ بیابان یکی از منابع زیست محیطی است که در هر طبیعتی وجود دارد، اما برخی از اقدامات و عوامل سبب افزایش و ایجاد بیابان‌های جدید می‌شوند که برای مقابله با آن طبیعت نیازمند راهکارایی برای کاهش بیابان است.

به نواحی خشک و کم باران بیابان گفته می‌شود، مناطقی که به دلیل تابش نور خورشید و بخار شدن بیش از حد آب پوشش گیاهی خود را از دست داده است. نسبت به وسعت کشورمان ایران وجود این مناطق خشک و بدون آب و علف کم نیستند و افزایش این مناطق در ایران می‌تواند وضعیت بحرانی را برای محیط زیست کشورمان ایجاد کند.

جالب است بدانید که دو واژه کویر و بیابان اگر چه ممکن است یک تصویر خشک و بی آب را در ذهن مان بیاورد، اما از نظر محیط زیستی کویر و بیابان بایک دیگر تفاوت دارد، بیابان منطقه‌ای خشک با آبیاری‌های کم است که آب‌های زیرزمینی بیش از ۱۰۰ متر پایین‌تر از سطح زمین قرار دارند و کویر به منطقه‌ای گفته می‌شود که دارای تابش نور مستقیم خورشید و به دلیل بخار شدن بیش از حد آب به نمک زار تبدیل شده است، اما در کویر آب‌های زیرزمینی حدود ۲۰ تا ۱۰۰ متر پایین‌تر از سطح زمین قرار دارند.

همچنین دو واژه بیابان زایی با بیابان زدایی نیز بایک دیگر کاملا متفاوت است، بیابان زایی پدیده‌ای است که توسط عواملی، چون اقدامات انسانی سبب تشدید افزایش بیابان‌ها می‌شود و به مرور زمان سبب تخریب خاک خواهد شد، بیابان زدایی نیز در مقابل بیابان زایی قرار داد و به اقداماتی گفته می‌شود که جهت افزایش پوشش گیاهی و ممانعت از تخریب خاک صورت می‌گیرد.

عوامل زیادی، چون تغییر اقلیم و فعالیت‌های انسانی، بوته کنی، چرای مفرط و خارج از فصل دام در مراتع، تبدیل مراتع به دیم زار، برداشت بی رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی، معدن کاوی و بهره برداری از معادن، جاده سازی و توسعه شهر‌ها و روستا‌ها در بیان زایی موثر هستند، افزایش این عوامل به حدی رسیده است که بیابان زایی به یک مسئله مهم و کابوس تلخی برای طبیعت تبدیل شده است. بنابرهمین در سراسر جهان اقداماتی، چون کاشت درختان و گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک، کاشت گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک، تعادل دام و مراتع برای حفاظت از پوشش گیاهی، احیای شوره زار‌ها و غیره  برای مقابله با بیان زایی صورت می‌گیرد.

بر اساس آمارجهانی منتشر شده در سال جاری تا به امروز بیش از دو میلیون، ۳۸۵ هزار هکتار جنگل وبه دلیل فرسایش خاک بیش از سه میلیون و ۲۱۲ هزار هکتار زمین زراعی در جهان از بین رفته است، همچنین بیش از ۵ میلیون و ۵۰۵ هزار هکتار بیابان زایی اتفاق افتاده است، آماری که می‌تواند برای بشر و نسل‌های آینده نگران کننده باشد.

ایران در مقایسه با سایر کشور‌ها مناطق خشک و نیمه خشک زیادی را دربرگرفته است به نوعی که می‌توان گفت حدود ۱۶۴ هزار هکتار از مساحت کشورمان را این مناطق تشکیل داده است، که چند میلیون هکتار آن در وضعیت بحرانی قرار دارد، بر اساس آماری که سال گذشته در این خصوص منتشر شده بود هر سال در حدود ۱۰۰ هزار هکتار به بیابان‌های کشور افزوده می‌شود و در سال‌های متوالی قسمت‌های از زمین غیر قابل مصرف خواهد شد.

افزایش بیابان زایی در ایران

در همین خصوص محمدرضا محبوب فر کارشناس محیط زیست در گفت و گو حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: طی سه ماه اول سال جاری، علی رغم اینکه گفته شده بود سالانه یک درصد به بیابان زایی افزوده می‌شود، اما در سه ماه اخیر سه دهم درصد به این یک درصد افزوده شده است.

او با اشاره به اینکه در آتش سوزی اخیر ۴۰ درصد از جنگل‌های غرب کشور نابود شده است، گفت: متاسفانه خطر بیابان زایی ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور را تهدید می‌کند و امروز روند بیابان زایی در کشور شدت گرفته است.

این کارشناس با بیان اینکه سال گذشته افزایش گرد و غبار قابل توجهی داشتیم، مطرح کرد: کشور ایران در زمینه فرسایش خاک رتبه اول را داشته  و روند شدت بیابان زایی نسبت به کل دنیا دو برابر شده است.

محبوب فر تصریح کرد: افزایش بیابان زایی می‌تواند پیامدهایی، چون افزایش گرد و غبار، فرسایش خاک، تغییرات جوی و کم آبی را داشته باشد.

او با بیان اینکه ۱۳۶ هزار هکتار از اراضی کشور مورد تصرف بشر قرار گرفته است، افزود: این یک روند خطرناک است با وجود اینکه در برنامه ششم توسعه در خصوص اقداماتی برای بیابان زدایی توضیحاتی داده شده، اما این برنامه اجرایی نشده است.

محبوب فر عنوان کرد: نمی‌توان گفت که محیط زیست برای مقابله با این بحران اقدامی انجام نداده است، اما اقداماتی که در این خصوص صورت گرفته مطابق برنامه ششم توسعه نبوده است.

گفتنی است که زمین و طبیعتی که اکنون در اختیار ماست تنها مختص نسل کنونی نخواهد بود بلکه باید در اختیار نسل‌های آینده قرار گیرد، بنابراین نیاز است تا بشر و سازمان‌های مربوط در این خصوص اقدامات لازم را انجام دهند تا به مرور زمان شاهد کاهش تخریب زمین‌های زراعی و سرزمین‌های خشک باشیم.

بیشتر بخوانید:

خطر تبدیل شدن جنوب شرقی تهران به کانون گرد و غبار

جهان در گیر و دار بیابان زدایی

انتهای پیام/