به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، بیش از ۵ سال از تجاوز هوایی ائتلاف به سرکردگی عربستان موسوم به عملیات «توفان قاطعیت»، که آغازگر جنگ یمن بود، می‌گذرد. این تجاوز عربی-غربی که مارس سال ۲۰۲۰ وارد ششمین سال خود شده، بدون آنکه دستاوردی در راستای اهداف تعیین شده برای عربستان به بار آورده باشد، سعودی‌ها را در منجلابی قرار داده که نه در میدان نبرد استراتژیک و نه در عرصه دیپلماتیک راهی برای خلاصی از آن نمی‌یابند.

ائتلاف متجاوز سعودی با همکاری کشور‌های غربی و در راس آن‌ها آمریکا و با همراهی کشور‌های عرب حاشیه خلیج فارس در ۲۶ مارس ۲۰۱۵ جنگ خونبار یمن را کلید زد. بازگرداندن عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور متواری یمن و متحد سعودی‌ها و تضعیف جنبش‌های مردمی همانند انصارالله از جمله اهدافی بود که عربستان را به باتلاق جنگ یمن کشاند، اما از این اهداف چیزی جز یک سراب باقی نمانده است. فروپاشی ائتلاف متجاوز سعودی و شکاف اختلافات عمیق میان ریاض و هم پیمان اصلی آن در این جنگ یعنی ابوظبی حکایت از شکست مفتضحانه آن‌ها در مقابل جنبش‌های مردمی یمن دارد. درگیری شدید میان نیرو‌های متجاوز سعودی و اماراتی گواه بارز شکست ائتلاف سعودی است.

پایگاه خبری «مدیا لاین» در نوشتاری به قلم «تارا کافلر» تقلا‌های عربستان برای یافتن راهی برای خروج آبرومندانه از جنگ یمن را مورد تحلیل قرار داد و نوشت عربستان مصمم است تا بدون اعتراف به شکست، به نیم دهه جنگ در یمن پایان دهد. اما گزینه‌های پیش روی ریاض برای فرار از این رسوایی محدود و البته هزینه بر هستند.

توافق با انصارالله یا تجزیه یمن: راهبرد دست نیافتنی سعودی‌ها

کافلر در ابتدای تحلیل خود با استناد به مقاله عبدالغنی الریانی، تحلیلگر مرکز مطالعات استراتژیک صنعا یاد آور می‌شود بهترین گزینه پیش روی سعودی‌ها برای خروج از یمن، توافق با نیرو‌های انصارالله و دیگران بازیگران دخیل در جنگ است. این تحلیلگر توافق با نیرو‌های انصارالله را مستلزم توقف نزاع خارجی با هدف حفظ آبروی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، می‌داند و این درست در شرایطی است که به باور بسیاری از صاحب نظران سیاسی تمامی راهبرد‌های پیشنهادی برای خروج واقعی عربستان از یمن دشوار ارزیابی می‌شود.

برغم آنکه سعودی‌ها از ورود به روند حل و فصل مناقشه با انصارالله امتناع می‌کنند، فرماندهی عملیات مشترک سعودی در اوایل ماه آوریل آتش بس دو هفته‌ای را اعلام کرد، آتش بسی که حتی خود به آن پایبند نبودند. از سوی دیگر نیرو‌های انصارالله خواهان توافقی هستند که در آن شکست سعودی‌ها در جنگ یمن به رسمیت شناخته شود.

مدیا لاین در ادامه به نقل از آندریاس کریگ، استاد کالج کینگز دانشگاه لندن می‌نویسد: در برهه زمانی کنونی عربستان سعودی می‌خواهد به هر قیمتی از جنگ یمن خارج شود، بویژه آنکه هزینه این جنگ هم از ابعاد جانی و مالی در سایه بحران اقتصادی ناشی از سقوط بهای جهانی نفت و نیز همه گیری مرگبار ویروس کووید-۱۹ دیگر قابل تاب آوردن نیست.

بنا به گفته این استاد دانشگاه لندن، ولیعهد عربستان بر این باور بود که با مداخله سریع در جنگ یمن می‌تواند انصارالله را به سرعت شکست داده و این مداخله جویی نظامی بیشتر از چند هفته به طول نخواهد انجامید، اما شکست محاسباتی ریاض در این خصوص، گزینه‌های خوبی را برای خروج بدون شکست از یمن برای آن‌ها باقی نگذاشته است.

این پایگاه آمریکایی در ادامه تحلیل خود بار دیگر به مقاله نویسنده مرکز مطالعات راهبردی صنعا رجوع می‌کند و می‌نویسد: تحرکات عربستان و مقالات منتشره در رسانه‌های این کشور، که بیانگر تفکرات دولت ریاض است، تنها دو راه برای خروج آبرومندانه از یمن پیش پای سعودی‌ها می‌گذارد، هرچند هر دو راهکار تبعات مخاطره انگیزی برای آینده یمن به بار خواهند آورد. توافق با جنبش انصارالله و یا تجزیه یمن به کشور‌های کوچک گزینه‌های پیشنهادی الریانی برای خروج بدون آبرویزی عربستان هستند.

با این حال این تحلیلگر عرب دستیابی به توافق با انصارالله را بهترین گزینه موجود برای سعودی‌ها می‌داند. الریانی معتقد است بهترین راهکار اطمینان از نجات یمن و جلوگیری از نقض وحدت ملی و تمامیت ارضی آن است، زیرا حفظ مرز‌های شناخته شده این کشور راه حل مشکلات فعلی بوده و امکان پشتیبانی از اختیارات یمن و تامین امنیت آن را میسر می‌سازد. این تحلیلگر با یادآوری اینکه ریاض روزانه ۵۳.۳ میلیون دلار را برای جنگ در یمن هزینه می‌کند، می‌نویسد توافق سعودی‌ها با انصارالله می‌تواند روند قاچاق سلاح و فعالیت‌های غیرقانونی را در مرز‌های مشترک با عربستان کاهش دهد و این همان مسئله ای است که تبعات هزینه‌ای کمتری نسبت به حفظ وضع موجود برای سعودی‌ها دارد.

چرا عربستان نمی‌تواند از گرداب یمن نجات یابد؟

در ادامه این مقاله بر پایان دادن به تعهدات به دولت یمن در کنار توافق با انصارالله به عنوان تنها راهکار مناسب برای سعودی‌ها برای برون رفت از بحران یمن تاکید می‌شود.

این تحلیلگر عرب می‌گوید عربستان معتقد است که اگر قادر به شکست انصارالله نباشد، بقای آن‌ها در قدرت، به منزله شکست ریاض تلقی می‌شود، در عوض اگر یمن در حالت جنگ رها شود، این جنگ هیچ پیروزی نخواهد داشت و در نتیجه تنها از این طریق است که می‌تواند از پوشیدن ردای بازنده سرباز بزند.

مدیا لاین در تحلیل خود آورده است: از سوی دیگر ولیعهد عربستان امیدوار است که با دستیابی به چنین توافقی، به جایگاه متزلزل خود استحکام بخشد و بدون اعتراف به شکست هم به دیگر خواست‌های سیاسی خود برسد و هم بی دردسر ردای پادشاهی عربستان را بر تن کند.

حسین ابیش، تحلیلگر موسسه کشور‌های حوزه خلیج فارس در واشنگتن معتقد است ریاض برای تامین امنیت مرز‌های خود به توافق با انصارالله محتاج است، اما موضوع مهمتر جلوگیری از هدف قرار گرفتن بیشتر خاک عربستان از سوی موشک‌های انصارالله است. این تحلیلگر مسائل کشور‌های عرب تاکید دارد که عربستان دیگر تمایلی به ماندن در مناقشه یمن ندارد، با این حال شرایط را برای خروج ریاض از این جنگ را نامناسب ارزیابی می‌کند.

این تحلیلگر نیز با تاکید بر شکست عربستان در مقابل انصارالله یمن می‌گوید ریاض می‌تواند این بار بدون توسل به زور، برای حصول اهدافی دیگر جنگ در یمن را ادامه دهد. سعودی‌ها متوجه شدند در بکارگیری استراتژی «چماق و هویچ» در یمن شکست خورده اند و اکنون بهتر است از راهبرد تهدید و نظامی گری نافرجام خود دست بکشند. این تحلیگر تنها راه سعودی‌ها برای رهایی از رسوایی جنگ یمن را توسل به ترکیبی از قدرت نرم و سرمایه گذاری برای تحکیم قدرت خود در جهت حصول مقاصد دانست.

یزید صیغ از مرکز مطالعات خاورمیانه در بیروت نیز بر این باور است اگرچه تامین مالی احزاب و گروه‌های یمنی از سوی عربستان داستان تازه‌ای نیست، به اعتقاد او تامین مالی این گروه‌ها از سوی عربستان، پس از امضای توافق با انصارالله می‌تواند ریاض را در پیگیری اهداف پنهان خود در یمن یاری کند. این تحلیلگر لبنانی با تاکید بر اینکه عربستان با تمام وجود خواهان خروج از جنگ یمن است، می‌گوید عربستان به دلایل سیاسی قادر به انعقاد توافق با انصارالله نخواهد بود.

صیغ می‌گوید عربستان از سال ۲۰۱۵ به دلایل متعددی وارد این درگیری شد. یکی از آن‌ها اینکه جنگ یمن و نتیجه آن با محمد بن سلمان پیوند خورده است و او بدون دستیابی به منفعتی حاضر به خروج از این معرکه نیست، حتی اگر این جاه طلبی‌های نابخردانه به قیمت زیان جانی و مالی برای پادشاهی عربستان و بی ثباتی و تهدید از سوی یمن تمام شود. با این حال از منظر سیاسی دستیابی به توافق با انصارالله دشوار می‌نماید.

مدیا لاین به نقل از جرالد فارستین، سفیر سابق آمریکا در یمن و تحلیلگر مسائل خاورمیانه می‌نویسد اهداف عربستان در هر توافقی با انصارالله در تطابق کامل با اهداف آمریکا در یمن است. یکی از اهداف سعودی‌ها در این جنگ این بود که یمن متعهد به همکاری با همسایگان خود و غرب شود و این درست همراستا با منافع آمریکاست. به باور فارستین، اگر عربستان نتواند اهداف خود را همانطور که تاکنون نتوانسته، محقق کند بدان معناست که یمن به کانون بی ثباتی در منطقه تبدیل می‌شود، مبارزه با تروریسم تضعیف شده و تجارت بین المللی از طریق کریدور‌های آزاد در باب المندب مورد تهدید قرار می‌گیرد.

بنا به گفته این مقام آمریکایی خروج عربستان از یمن بدون دستیابی به مقاصدش شکست آن  را در این ماجراجویی نظامی عمیق‌تر خواهد کرد. عربستان جنگ در یمن را تهدیدی برای امنیت خود تلقی می‌کند و بدون تامین امنیت مرز‌های جنوبی قادر به خروج از این معرکه خود ساخته نخواهد بود.

انتهای پیام/