شهر به شهر را برای رسیدن به مقصدمان عبور و بعد از رسیدن به شهر تبریز و یک استراحت کوتاه به سمت دریاچه ارومیه حرکت کردیم؛ دریاچه‌ای که در میان استان‌های آذربایجان شرقی و غربی قرار گرفته است.

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران و بزرگترین دریاچه آب شور در خاورمیانه و ششمین دریاچه بزرگ آب شور در دنیاست و به دلیل شوری زیاد آب هر جسمی در آن معلق خواهند ماند و به نوعی که اگر شما به عنوان یک شناگر وارد آب دریاچه شوید در آب معلق می‌مانید، اما به دلیل شوری آب؛ این دریاچه محل مناسبی برای شنا کردن نخواهد بود.

پس از گذشت ۲ ساعت رانندگی از شهر تبریز، به شهرستان خوی رسیدیم؛ به دلیل اینکه در کنار دریاچه و نزدیکی آن هیچ مغازه‌ای وجود ندارد از یک فروشگاه، موادغذایی مورد نیاز خود را که به آن احتیاج داشتیم خریدیم و به سمت دریاچه ارومیه حرکت کردیم و پس از دو ساعت، ساعت دو بامداد به دریاچه رسیدیم.

طبق برنامه قرار بود یک شب تا صبح در کنار دریاچه ارومیه بمانیم، شب بود و از دریاچه و محیط اطراف آن چیز مشخصی پیدا نبود، اما هنگامی که به دریاچه نزدیک شدیم، امواج دریاچه دیده می‌شد.

بر اثر بادی که بر سطح آب می‌وزید، امواج خیلی زیبایی بر سطح دریاچه ایجاد شده بود که در نزدیکی آن صدای امواج به راحتی شنیده می‌شد.

برای استراحت و خوابیدن چادر‌های مسافرتی مان را در کنار یک چادر مسافرتی دیگر که آنجا وجود داشت برپا کردیم.

از کسانی که قبلا به دریاچه ارومیه سفر کرده بودند شنیده بودم که طلوع و غروب خورشید در کنار دریاچه زیبایی آن را دوچندان کرده بود، بنابراین کنار آتشی که روشن کرده بودیم تا طلوع صبح نشستیم.

هوا روشن‌تر شد و تا جایی که چشم می‌توانست ببیند زیبایی بود؛ زیبایی که در کلام و نوشتار شاید نتوان حق مطلب را ادا کرد و تنها باید رفت، دید و تجربه کرد.

اما تنها چیزی که با سفر به این دریاچه می‌تواند زشت و ناپسند باشد وجود زباله‌های پلاستیکی و نایلونی است که توسط انسان‌هایی که آنجا را به عنوان تفریحگاه انتخاب کردند در اطراف دریاچه پرتاب شده است.

در نگاه اول متوجه قرمز بودن آب دریاچه ارومیه شدم و سوالی که در ذهنمان ایجاد شد این بود که چرا آب دریاچه ارومیه قرمز شده است؟ که پس از پرس و جو از اهالی روستایی در نزدیکی شهر ارومیه متوجه شدیم که هر ساله در فصل تابستان به دلیل وجود جلبک‌ها و باکتری‌هایی که با گرم شدن هوا رنگ دانه‌های قرمز از خود تولید می‌کنند رنگ آب به شکل قرمز در می‌آید.

این دریاچه بزرگترین دریاچه آب شور دنیاست و به دلیل اینکه آب آن بسیار شور است، هر گونه حیوانی در آن نمی‌تواند زندگی کند و اکنون تنها جانداری که در آن زندگی می‌کند آرتمیاست. آرتمیا جانداری سخت پوست که در آب‌های شور زندگی می‌کند و دریاچه ارومیه یکی از غنی‌ترین منبع این جاندار محسوب می‌شود و اهالی این منطقه از این جاندار ارزشمند که تغذیه میگو و ماهی‌های با ارزش است به عنوان طلای سرخ یاد می‌کنند.

طلای سرخی که در چند سال گذشته به دلیل شرایط نامناسب دریاچه از بین رفته بود و اکنون پس از گذشت چند سال مجددا در دریاچه ارومیه پدید آمده است.

دریاچه ارومیه در ۴ سال گذشته در بدترین شرایط خودش را سپری کرده بود؛ دریاچه‌ای که در سال ۹۶ نزدیک به ۹۰ درصد آن خشک شده بود و خشک شدن آن دغدغه تمامی مردمان آذربایجان شرقی و غربی شده بود.

در همین خصوص مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست طی چند سال گذشته در پی خشک سالی دریاچه ارومیه، اظهار کرد: اگر دریاچه ارومیه خشک شود دیگر شهری به عنوان تبریز نخواهیم داشت و این شهر باید جا به جا شود.

اگر دریاچه ارومیه خشک شود به دلیل شوری آب آن نمک زیاد در سطح خاک باقی خواهد ماند که تنها با یک باد و طوفان تمامی مناطق نزدیک به دریاچه با مشکل گرد و غبار رو به رو خواهند شد.

اما طی دو سال گذشته باتوجه به برکت بارش‌های باران بهاری دریاچه خشک ارومیه جانی دوباره گرفت و بر اساس مطالعات پایه منابع آب کارگروه احیای دریاچه ارومیه سطح تراز دریاچه ارومیه تا به امروز نسبت به سال گذشته ۰،۶۱ سانتی متر افزایش داشته است بخاطر همین حجم آب موجود در دریاچه نیز با افزایش ۵.۲۹ میلیارد متر مکعبی‌رو به رو بوده است.

کارشناسان محیط زیست دلایلی متعددی چون ایجاد سد، حفر چاه‌های غیرمجاز، افزایش دمای هوای جهان و ... را عامل خشک شدن دریاچه ارومیه می‌دانستند، عواملی که ممکن است باز هم سلب نابودی دریاچه شود و همانطور که می‌دانید هم اکنون نیز یک سوم آب دریاچه خشک شده است بنابراین برای نجات همیشگی این دریاچه مسئولان و سازمان‌های مربوطه باید فکری اساسی کنند.

نه تنها دریاچه ارومیه بلکه سایر دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور در حفظ چرخش محیط زیست ارزش بالایی دارند و خشک شدن آن‌ها سبب مشکلات متعددی برای مناطق نزدیک دریاچه‌ها و تالاب‌ها خواهد شد، بنابراین برای حفظ و نجات همیشگی آن‌ها باید برنامه و تدبیری اساسی اندیشید.

باران‌های اخیر و فراوان دو سال گذشته سبب احیا قسمتی از دریاچه و تالاب‌های خشک شده است؛ سالی که می‌تواند برای محیط زیست یک سالی متفاوت و برای طبیعت سالی نکو باشد.

گزارش از زینب امینیان

انتهای پیام/