به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان, ۲۵ اردیبهشت در تقویم رسمی ایران به نام شخصیتی شاخص و مورد توجه ایرانیان خورده که به گفته خودش و اذعان بسیاری از زبان شناسان و فرهیختگان ادبی زبان فارسی را زنده کرده است.

این شخصیت بزرگ و حماسه ساز یعنی حکیم ابوالقاسم فردوسی که امروز مقبره اش در طوس در حوالی مشهد مقدس از مکان‌های مورد علاقه مسافران ایرانی و غیر ایرانی چه فارسی زبان و چه غیر از آن است، قبل از آنکه شاعر باشد، دارای یک روح حماسی برای ایران و زبان فارسی بوده است.

ابوالقاسم حسن بن علی طوسی معروف به فردوسی، در سال ۳۲۹ هجری قمری، در روستای پاژ که در پانزده کیلومتری شمال شهر مشهد قرار دارد، به دنیا آمد. فردوسی، دهقان و دهقان زاده بود و در آن زمان، دهقانان، مالک روستا یا رئیس شهر بودند و فرزندان ایشان، در پرتو رفاه نسبی‌ که داشتند، با برخورداری از آموزگاران شایسته، با دانش و اخلاق و آشنا به تاریخ و فرهنگ و سنت‌های ایرانی به بار می‌آمدند. آزادگی، فضیلت اخلاقی و پاکیزگی زبان فردوسی، حاصل تربیت صحیح خانوادگی اش است.

حال همین فردوسی که پسر مالک روستا بوده و پس از پدر نیز خودش صاحب روستا شده و اموال فراوان داشت چنان در راه زنده نگه داشتن زبان فارسی از اموال و جان خودش هزینه کرد که در پیری دیگر نشانی از طبقه دهقانان نداشت. البته فردوسی برخلاف رویه‌های معمول آن زمان برای گرفتن صله از پادشاهان هم عصر خود هم چیزی نسرود و اصولاً شاعر حکومتی نبود.

 

فردوسی پدر زبان فارسی امروز

مقام معظم رهبری حضرت آیت اللّه خامنه‌ای درباره حکمت حکیم توس می‌فرماید: خوشبختانه ادبیات سَلَف ما همه اش در جهت ارزش‌های الهی و اسلامی است؛ از جمله همین شاهنامه حقیقت قضیه این است که فردوسی یک حکیم است. تعارف که نکردیم به فردوسی حکیم گفتیم. الان چند صد سال است که دارند به فردوسی حکیم می‌گویند. حکمت فردوسی چیست؟ حکمت الهی اسلامی. شما خیال نکنید که در حکمت فردوسی، یک ذره حکمت زرتشتی وجود دارد. فردوسی، خدای سخن است؛ او زبان مستحکم و استواری دارد و واقعا پدر زبان فارسی امروز است؛ او دلباخته و مجذوب مفاهیم حکمت اسلامی بود؛ شاهنامه را با این دید نگاه کنید.

شاهنامه فردوسی, بنیاد اتحاد قومی ایرانیان

 

مرحوم دکتر مجتبی مینوی ادیب و نویسنده درباره بزرگی و عظمت شاهنامه فردوسی می‌گوید: «شاهنامه، بنایی بلند و یادگاری بزرگ است از عصر پهلوانی ایرانی، از عصر جمشید و فریدون و کیخسرو و رستم گرفته تا ظهور شاهنشاهی ساسانیان و انقراض آن. در این کتاب از هر نوع فکر و موضوع، خواه پهلوانی و حماسی، خواه عاشقانه و غزلی، خواه اندرزی و تعلیمی، خواه رمزی و نغزی، خواه داستانی و اساطیری که بتوان آن را در حوزه مفهوم شعر درآورد، موجود است؛ به قول سعدی:  هر باب از این کتابِ نگارین که برکنی/ همچون بهشت گویی از آن باب خوش‌تر است.

او اهمیت شاهنامه حکیم توس را از سه نظر برمی شمارد: اول اینکه شاهنامه در قیاس با آثار ملی دیگر ملت ها، اثری سترگ، عظیم و در خور افتخار هر ایرانی است. دوم اینکه شاهنامه، تاریخ داستانی ایران و حاوی قصه‌های ملی ایرانیان است و سوم اینکه زبان فارسی، وسیله استحکام عُلقه اتحاد و ارتباط طوایف ایرانی است و شاهنامه فردوسی، چنان مایه و پایه زبان فارسی را غنی و محکم کرد که از آن پس، فراموش شدن و از بین رفتنش محال بود. از این رو، این کتابْ پایه و بنیاد اتحاد قومی ایرانیان به شمار می‌آید.

یان ریپکا، دانشمند بزرگ و ادب شناس کشور چک هم در کتاب تاریخ ادبیات ایران خود، درباره فردوسی می‌نویسد: «فردوسی در سراسر عرصه ادبیات فارسی، چون تهمتن قد برافراشته است.»

 

در جایی دیگر از این کتاب درباره شاهنامه نوشته شده است که حقیقت مسلم این است که در پهنه گیتی هیچ ملت دیگری دارای یک چنین حماسه با عظمتی نیست که تمام سنت‌های تاریخی اش را، از دوران تاریک اساطیری تا اواسط سده هفتم در برداشته باشد.

برتلس خاورشناس بزرگ روس، در مراسم هزاره فردوسی در ایران از عظمت و بزرگی فردوسی و شاهنامه او سخن گفت. او سخنان خود را با این عبارت به پایان رسانید: «مادام که در جهان مفهوم ایرانی وجود خواهد داشت، نام پرافتخار شاعر بزرگ هم که تمام عشق سوزان قلب خود را به وطن خویش وقف کرده بود، جاوید خواهد ماند. فردوسی، شاهنامه را با خون دل نوشت و به این قیمت، خریدار محبت و احترام ملت ایران به خود گردید.»

غلامحسین ابراهیمی دینانی از اهالی شعر و ادب هم با اشاره به شعری از جامی می‌گوید: جامی از فردوسی به عنوان یکی از پیامبران شعر فارسی نام برده که در مورد آن نمی‌توان هیچ تردیدی داشت؛ چرا که اگر فردوسی نبود، زبان فارسی وجود نداشت.

 

فردوسی، اما فارغ از همه این توصیف‌ها شاعر وطن پرستی بود که سال‌ها عمر خود را صرف زبان ملی خود کرد و اسطوره‌ای ساخت که تا همیشه برای ایرانیان مانا و جاودان است. شاهنامه ای که باعث افتخار در عرصه بین المللی است. به نوعی فردوسی برند بین المللی زبان و شعر فارسی است.

انتهای پیام/