به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، می گویند جنگل های آمازون ریه های جهان اند. این منطقه با وسعت میلیارد هکتاری خود مملو از درختانی است که نور خورشید را به انرژی شیمیایی تبدیل می کنند (فتوسنتز یا فروغ آمایی) و در دفع آلودگی های جهان نقشی اساسی دارند. این مکان در جنوب آمریکا است. در جنوب ایران و کلانشهر اهواز نیز چنین منطقه مشابهی با وسعت چند هکتاری به نام صفیره وجود دارد.

اما این محل برخلاف آمازون سرشار از زباله های متنوع شهروندان اهوازی است و اتفاقا مستعد برای به وقوع پیوستن واکنش های شیمیایی و سوختن پسماندها. اما این واکنش ها در صفیره ریه های آدمی را از کار می اندازد. پسماندها در این منطقه به مثابه هیولایی هستند که هر لحظه امکان دارد، آدمی را در خود ببلعد و کوه های زباله مانند لشکرهای آماده هستند تا با یک دستور حمله ور شوند.

مقدار تولید زباله در شهر اهواز بالا است و یکی از دلایل آن نیز اسراف مواد خوراکی و مصرف گرایی حاکم بر جامعه ما است. معلوم نیست تا چه زمانی ولع بریز و بپاش از سرزمین ما رخت بر می بندد اما ظاهرا تا زمانی که مصرف گرایی در کشور ما ریشه دوانده و الگو مصرف درستی برای شهروندان تعریف نشده است، مشکلات زباله نیز همچنان پابرجا خواهند ماند. اگر برای مسئله پسماند چاره ای اندیشیده نشود اهواز با یک چالش محیط زیستی روبرو خواهد شد و اگر مهار نشود بحران سلامت را رقم خواهد زد.

گورستان های زباله هم فرصت های اقتصادی و تجاری هستند و هم تهدید های محیط زیستی، علی رغم آنکه منطقه صفیره به منظور ایجاد فرصت بنا شد تا با استفاده از فناوری روز دنیا و بکارگیری روش های جدید موجب ایجاد اشتغال شود، اما بیخیالی و جدی نگرفتن مسئله از سوی متولیان موضوع را بد و بدتر کرد هر چند پس از روی کار آمدن مدیریت جدید سازمان پسماند به اذعان مسئولان این مرکز اقدامات خوبی انجام شده است، اما گویا همچنان مشکلاتی نیز وجود دارد.

سوء مدیریت ۷۰ درصد از صفیره را اشغال کرد

محمد مالی معاون سازمان پسماند استان خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، گفت: از سال ۶۷ تا ۹۳ زباله اهواز در منطقه برومی تخلیه می‌شد، مکانی با وسعت ۵۵۰ هکتار که طی ۲۶ سال، ۵ و نیم ملیون تن زباله به صورت غیر مهندسی و غیر بهداشتی دپو شد. اما پس از سال ۱۳۹۳ شهرداری کلانهشر اهواز به منظور صیانت از سلامت و بهداشت عمومی مکانی را در منطقه صفیره با وسعت ۱۲۵ هکتار محصور کرد.

او با اشاره به بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در شهر اهواز افزود:  با نظر کارشناسان، شهرداری از روش «فوکوئوکا» یک تجربه بومی ژاپنی برای دفن زباله استفاده کرد. این رویکرد دفن پسماند در ارتفاع است. سلول یا لندفیل احداث شده، زیر آن لوله گذاری می‌شود و تا شیرآبه آن در حوضچه خالی می‌شود سپس زباله‌ها به صورت پلکانی بالا می‌آیند.

مالی ارتفاع این سلول را در حال حاضر ۲۱ تا ۲۳ متر عنوان کرد و بیان داشت: سال گذشته نیز به همین دلیل دیوار‌های لندفیل بلند‌تر شد تا روند کار را ادامه دهیم. تقریبا در سال‌های ۹۴، ۹۵ و ۹۶ به دلیل سو مدیریت در منطقه صفیره در حدود ۷۰ هکتار از سطح این محدوده ۱۲۵ هکتاری زباله‌ها به صورت سنتی دفن شدند. (روش سنتی یعنی دفن زباله سپس نشستن لایه خاک روی آن است.)

معاون سازمان پسماند استان خوزستان اظهار کرد: دفن مهندسی زباله‌ها نیز در یک سلول با کف شیب بندی شده و لوله گذاری انجام می‌شود تا هنگام فشرده سازی پسماند‌ها شیرآبه از کف آن خارج و گاز متان از طریق لوله‌های عمودی در هوا پخش شود. که پس از سال ۹۷ و روی کار آمدن مدیریت جدید دفن‌ها به سمت سلول جدید هدایت شدند.

اقدامات سازمان پسماند در صفیره چیست؟

محمد رضا قنواتی مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، با بیان اینکه مساحت منطقه صفیره ۱۱۵ هکتار ثبت شده است، گفت: پس از دریافت حکم مدیریت پسماند در سال ۹۷ تقریبا همه ۱۱۵ هکتار صفیره پر شده بود و دلیل آن نیز بی نظمی در دفن زباله‌ها بوده است. برای تثبیت این مکان زباله‌ها را به صورت لایه لایه دفن می‌کنیم به این صورت که با بولدوزر زباله را فشرده کرده سپس برای قابل تردد شدن این مکان (زیرا پس از کوبیدن، زباله‌ها حالت لجن زار به خود می‌گیرند) و جلوگیری از آتش سوزی خاک پوشش روی آن ریخته می‌شود.

او با ذکر این نکته که در حقیقت هنر ما استفاده از روش دفن در ارتفاع به صورت لایه لایه یا همان «فوکوئوکا» روی دفن سنتی است افزود: اطراف صفیره دیوار کشی شده و زمستان‌ها پس از بارش باران امکان تردد در آن وجود نداشت، که به طول ۸۰۰ متر را آسفالت کردیم تا رفت و آمد در منطقه راحت‌تر شود.

قنواتی بیان کرد: زباله پس از حمل به صفیره باید در محلی تخلیه شود سپس به کارخانه پردازش فرستاده شود، اما خودرو‌ها مرتبا در سالن دریافت با مشکل مواجه می‌شدند که در آن سالن به مساحت ۲ هزار متر مربع و ارتفاع ۲ متر عملیات خاکبرداری و خاکریزی انجام شد سپس به ارتفاع ۳۰ سانت بتن روی آن ریخته شد و حالا برای تردد «تانک» نیز دغدغه‌ای وجود ندارد.

ساماندهی زباله گرد‌ها

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز از مجهز شدن کلیه دستگاه‌های حمل زباله شهرداری به دستگاه‌های مکان یاب خبر داد و تصریح کرد: حوزه پسماند و زباله گردی در کلانشهر اهواز چالش است. در شهر اصفهان پس از ۲۰ سال فعالیت در این حوزه هنوز نتوانسته تا مسائل را سازماندهی کند در حالی که «کار ما هنوز شروع نشده از آن ایراد می‌گیرند.»

محمد رضا قنواتی در ادامه اذعان داشت: بیش از یکهزار و ۲۴۰ مورد زباله گرد را شناسایی و شناسنامه دار کرده ایم و ۷۰۰ مورد آن نیز «پلاک شدند»، اما پس از شیوع کرونا عملا رها گشتند هر چند امیدواریم تا ۲ ماه آینده کار را دوباره آغاز کنیم. روش فعالیت نیز در فاز نخست به این شکل است که این افراد از ساعت ۱۹ تا ۲۳ شب فعالیت را انجام می‌دهند و از سال بعد نیز برای مردم فرهنگ سازی شود که ساعت ۲۱ زباله خشک و ساعت ۲۳ پسماند‌ تر را بیرون بگذارند.

خریداری ۵۰ دستگاه بازیافت زباله

این مقام مسئول از توافق با کمیته امداد برای خریداری ۵۰ دستگاه به منظور بازیافت زباله اطلاع داد و در خصوص چگونگی عملکرد آن گفت: معمولا بطری نوشابه یا آب درون دستگاه قرار می‌گیرد و در ازای آن پول یا کارت شارژ می‌دهند. هر چند قرار بود اسفند ماه پارسال اولین سری خریداری شده وارد شود، اما بنا بر دلایلی هنوز وارد شهر اهواز نشده، ولی احتمالا ۵ مورد آن بزودی در سطح شهر جایگذاری خواهند شد.

قنواتی بیان داشت: روزانه ۵۸ هزار تن زباله در ایران تولید می‌شود و تنها ۱۰ درصد آن دفن بهداشتی شده و بقیه به صورت سنتی دفن می‌شوند که از این مقدار ۲۵ درصد آن پردازش می‌شود و اهواز جز ۲۵ درصد است. فعالیت کارخانه پردازش زباله نیز برای مدتی پس از شیوع ویروس کرونا متوقف شده بود که حالا دوباره از سر گرفته شده است.

نسخه پیچی یکساله برای زباله های اهواز/اعتبار نیاز است

مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری اهواز از نسخه پیچی یکساله برای زباله‌های اهواز گفت و اظهار داشت: این طرح ۲ سال پیش ۲۸ میلیارد تومان اعتبار نیاز داشت و برای استانداری نیز نامه فرستاده شد، اما پول مورد نیاز تامین نشد، حالا نیز همان نسخه ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه نیاز دارد. ۲ ماه پیش نیز برای معاونت استانداری نامه نوشتم و در آن ذکر شد پول مورد نیاز پرداخت شود تا از دفن زباله و به خطر انداختن محیط زیست جلوگیری شود (در این طرح قرار بود زباله‌تر کمپوست شده زباله خشک بازیافت شود و یا با استفاده از پسماند‌ها سوخت مورد نیاز کارخانه‌های سیمان تامین شود و از دفن 90 درصد زباله جلوگیری شود) همه می‌خواهند ما مسائل را حل کنیم در حالی که جادوگر نیستیم با یک حرکت مشکلات را برطرف کنیم و به اعتبار نیاز است.

نگرانی فعالان محیط زیست

شبنم قنواتی فعال محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، با بیان اینکه وضعیت بهداشت در منطقه صفیره افتضاح است و بوی تعفن غیر قابل تحمل گفت: این برای بانوان شاغل در کارخانه‌های پردازش این مکان مشکلات سلامتی ایجاد می‌کند ضمن آنکه شیرآبه‌های زباله به آب‌های زیر زمینی نفوذ کرده و موجب آلودگی آب می‌شود. مسئله دیگر صفیره را می‌توان تغذیه حیوانات از زباله‌ها و به خطر افتادن حیوات وحش، تولید گاز متان که خاصیت اشتعال زایی بالایی دارد و همچنین ایجاد بوی بد بر اثر سوختن پسماند‌ها دانست.

او افزود: آتش سوزی‌هایی که در صفیره انجام می شود ناشی از دفن غیر اصولی زباله در این سایت است که این آتش سوزی‌ها سبب بروز مشکلات متعدد آلودگی هوایی برای روستا‌های مجاور و رانندگان عبوری در جاده‌های مجاور می‌گردد.

روش‌های تفکیک زباله در خانه

قنواتی اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های فعالان محیط زیست جداسازی زباله های‌تر و خشک به دست خانواده‌ها و یا اصطلاحا تفکیک در مبدا است. ما باید در خانه جداسازی را انجام دهیم تا دستکم کار در کارخانه‌های پردازش راحت‌تر شود. زباله های‌تر را اگر چاله ندارند که کنده و در آن چال کنند تا شیرآبه درون زمین برود، در جایی مناسب گذاشته تا خشک شوند و آن حجم عظیم از آسیب‌های محیط زیستی جلوگیری کنیم.

این فعال محیط زیست اهوازی با ذکر این نکته که زباله در بسیاری از کشور‌ها فرصت هستند اذعان داشت: شهرداری اهواز برای مدتی طرحی را اجرا کرد و خانه به خانه شهروندان اهوازی رفته و تفکیک زباله را به آنان آموزش داد سپس در برابر گرفتن زباله‌های جدا شده، کیسه زباله و اقلام تشویقی می‌دادند، اما این پروژه حالا رها شده است، در حالی که در برخی شهر‌ها در حال اجرا است و برای مردم نیز فرهنگ سازی شده است.

شبنم قنواتی با اشاره به افزایش سه چرخه‌های جمع آوری زباله در سطح شهر اهواز آن را نشانه بارز واژه «طلا کثیف» و وجود پول خوب در این زمینه دانست.

این گوی و این میدان

شاید مسئله نبود اعتبار عادت بسیاری از مسئولان شده باشد تا آن را دلیل کم کاری خود عنوان کنند. هر چند مشکلات اعتباری با توجه به شرایط تحریم در کشور ما شاید بیهوده گویی نباشد، اما آنچه مشخص است؛ اگر برای مشکلات محیط زیست و زباله‌های شهر اهواز چاره‌ای اندیشیده نشود در آینده باید هزینه‌های به مراتب سرسام آور تری را پرداخت کنیم.

زباله را طلای کثیف و فرصت می‌خوانند تا با استفاده از آن خاک و سوخت تولید و اشتغال ایجاد کرد. شاید بزرگی معضلات منطقه صفیره برای اهواز دستکمی از جایگاه آمازون برای جهان نداشته باشد، حالا این گوی و این میدان، شهروندان اهوازی در مصرف و فرآوری زباله سنگ تمام گذاشتند، اکنون نوبت مسئولان است تا بهترین استفاده را از این حجم پسماند نمایند.

گزارش از ساسان ناصری زاده

انتهای پیام/ن