به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان،
کتاب «عدالت از نظر على علیه‌السلام» شامل دو گفتار از کتاب بیست گفتار آیت‌اللّه مرتضی مطهری در موضوع عدالت است.
گفتار اول تحت عنوان «عدالت از نظر على علیه‌السلام» در شب ۱۹ رمضان ۱۳۸۱ قمرى و گفتار دوم با عنوان «تفاوت‌هاى بجا و تفاوت‌هاى بیجا» در ۲۳ رمضان همان سال ایراد شده است.
موضوع عدل و احسان، خصوصاً موضوع عدل، گذشته از اینکه در خود قرآن کریم مکرر ذکر شده، در تاریخ اسلام و در میان مسلمین فصلى طولانى دارد (چه از نظر علمى در تاریخ علوم اسلامى و چه از نظر عملى و اجرایى در تاریخ اجتماعى و سیاسى اسلام) و، چون یکى از ارکان اسلام اصل عدل است، شایسته است که در باب آن صحبت شود؛ مخصوصاً در میان شیعیان که یکى از اصول دین را عدل مى‌دانیم.
اصول دین را پنچ چیز مى‌شماریم: توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد. عدل و امامت اختصاصاً در شیعه از اصول دین شمرده شده و گاهى این دو را به نام دو اصل مذهب مى‌نامند که البته مقصود این است که از نظر اسلام‌شناسى و دید پیشوایان این مذهب، عدل و امامت هم از اصول اسلام است. پس معلوم مى‌شود از نظر مذهب و طریق ما، اصل عدل بسیار مهم است و در ردیف مسائلى از قبیل مسائل اخلاقى نیست.
در بخشی از کتاب «عدالت از نظر على علیه‌السلام» می‌خوانیم:
مقتضاى عدالت مساوات است در شرایط حقوقى مساوى، نه در شرایط نامساوى، یعنى نباید میان شرکت کنندگان در یک مسابقه علمى یا در یک مسابقه قهرمانى در غیر آنچه مربوط به استعداد و هنر و لیاقت است فرق گذاشته شود. مثلاً یکى سفید است و یکى سیاه، یکى اشراف‌زاده است و یکى فرضاً فرزند یک فقیر، یکى توصیه و پارتى دارد و یکى ندارد، یکى با معلم یا داور قرابت و قوم و خویشى دارد و یکى ندارد؛ آنچه نباید ملاک قرار گیرد این امور است که مربوط به لیاقت و استعداد یا فعالیت و مجاهدت افراد نیست. اگر استعداد‌ها و لیاقت‌ها را نادیده بگیریم و به همه نمره و امتیاز مساوى بدهیم ظلم کرده‌ایم، و اگر هم امتیاز و تفاوت قائل بشویم، اما ملاک امتیاز و تفاوت را امورى از این قبیل قرار دهیم باز هم ظلم کرده‌ایم.
این است فرق بین تفاوت‌هاى بجا و بیجا و فرق بین تبعیض‌هاى روا و ناروا. این است معنى آن جمله که در تعریف عدالت گفته‌اند: «اَلْعَدالَۀُ اِعْطاءُ کُلِّ ذى‌حَقٍّ حَقَّهُ» عدالت این است که حق هر ذى‌حقى به خودش برسد. این است معنى کلام امیرالمؤمنین (سلام‌اللّه علیه) که فرمود: اَلْعَدْلُ یَضَعُ الاُْمورَ مَواضِعَها عدل هر چیزى را در جاى خود و محل خود قرار مى‌دهد. نفرمود عدل همه را در یک حد و یک درجه و یک صف قرار مى‌دهد. عدالت این است که در شئون اجتماعى و در راه استفاده از حقوق اجتماعى، شرایط دقیق یک مسابقه کامل نسبت به همه مزایاى اجتماعى فراهم شود و طبق یک مسابقه عمل شود. معنى مساوات و به یک چشم دیدن و همه را برابر در نظر گرفتن هم این است که هیچ ملاحظه شخصى در کار نباشد، از نظر ملاحظات شخصى همه على‌السویه باشند، از نظر ملاحظات طبقاتى همه على‌السویه باشند.
گفتنی است کتاب «عدالت از نظر على علیه‌السلام» توسط انتشارات صدرا راهی بازار کتاب شده است.
انتهای پیام/
به گزارش خبرنگار 
