به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، ویروس کرونا شما را تا چه مقدار بیمار خواهد کرد؟. جواب این سوال ممکن است در ژنهای شما نهفته باشد.
ویروس همه گیر کرونا به شکل عجیبی انتخاب کننده است، فقط برخی از مبتلایان دچار علائم شدید بیماری میشوند. اگرچه بیشتر بیماران با علائم حاد سالمند هستند و یا مشکلات عارضهای مانند بیماریهای قلبی دارند.
اما برخی از کسانی که در اثر این بیماری کشته شدهاند؛ سالم و حتی نسبتاً جوان بودند. پژوهشگران اکنون در تلاشند تا از طریق جستجو و بررسی ژنوم بیماران که کلید حل این معماست، تغییراتی در DNA افراد بدهند. این یافتهها میتواند برای شناسایی افرادی که در معرض جدی خطر بیماری هستند، مورد استفاده قرار بگیرد، همچنین ممکن است پزشکان را به جستجوی روش درمانی جدیدی وادار کند.
وقتی این صحبت مطرح میشود که چگونه عفونتهای ویروسی با بدن ما ارتباط برقرار میکنند، این ژنها هستند که مهم هستند.
اکنون دانشمندان برای حل رمز و راز در بحبوحه شیوع گسترده کووید ۱۹ به DNA روی میآورند. در این باره سوالاتی مطرح است از جمله این که چرا برخی افراد جوان و سالم به شدت بیمار میشوند، در حالی که برخی دیگر فقط علائم خفیف دارند یا اصلاً علائمی ندارند؟.
برای پاسخ به این سوال مجموعه از مطالعات و تحقیقات با هدف به دست آوردن اطلاعات ژنتیکی هزاران نفر از مردم برای یافتن نتایجی مهم انجام شده است. به دست آوردن پاسخ حاصل از نتایج دادهها بسیار زمانگیر است و باید همه چیز از جمله در هم تنیدگی ژنها، شرایط بدن فرد میزبان ویروس و محیط را مورد بررسی قرار داد.
اما دانشمندان امیدوارند که اکتشافات جدید بتواند به آنها در شناسایی افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا ویروس هستند، کمک کند و بتوانند مسیر پیشرفت بیماری در بدن را بهتر کنترل و به طور موثرتری، بیماران را درمان کنند.
این پروژهها شامل مطالعات در حال انجام بر روی DNA هزاران نفر از آزمایش شوندگان است که برخی از آنها در حال حاضر آلوده ویروس کرونا هستند و در حال جمع آوری نمونههای جدید DNA از بیماران کووید ۱۹ در کشورهایی مانند ایتالیا هستند.
هدف این پژوهش بررسی و سپس مقایسهی DNA افرادی است که جدیداً به بیماری کووید ۱۹ مبتلا شدهاند، اما بیماری زمینهای مانند دیابت، بیماری قلبی یا ریوی دارند، این افراد با افرادی که به صورت خفیف این بیماریهای زمینهای را دارند یا فاقد بیماری هستند، مقایسه میشوند.
آندره گانا، متخصص ژنتیک، از مؤسسه پزشکی مولکولی فنلاند (FIMM)، گفت: ما در نتایج بالینی و در تمام کشورها تفاوتهای زیادی داریم و اینکه نوع ژنتیک افراد در این بیماری تا چه حد موثر است؛ سوالی است که همچنان حل نشده باقی مانده است.
به گفته برخی محققان؛ پیش بینی این که چه نتیجهای از این بررسی بر روی ژنها حاصل خواهد شد، بسیار دشوار است. اما برخی احتمالات و مشاهدات نسبتا واضح وجود دارد، مانند کدگذاری ژن برای آنزیمِ پروتئینِ سطحِ سلول آنژیوتانسین مبدل نوع ۲ (ACE۲)، که ویروس کرونا از آن برای ورود به سلولهای مجاری تنفسی استفاده میکند.
این مطالب بخشی از گفتههای فیلیپ مورفی، ایمونولوژیست موسسه ملی آلرژی و بیماریهای عفونی است که در آزمایشگاه او جهشی در یک پروتئین سطح سلول انسانی شناسایی شد.
گانا تلاش فراوانی را برای جمع آوری دادههای ژنتیکی بیماران کووید ۱۹ از سراسر جهان انجام میدهد، به گفته او این ایده تقریباً به طور خودجوش پیش آمد، حدود ۲ هفته قبل وقتی همه بر سر رایانههای خود نشسته بودند؛ این بحران را مشاهده میکردند.
او و مدیر FIMM مارک دالی به سرعت وب سایتی را برای پروژه خود بهوجود آوردند و مطالعات همکاران خود را نیز بررسی کردند که در یک بانک زیستی بزرگ، با تحقیق بر روی هزاران داوطلب، به دنبال پیوند بین DNA و سلامتی افراد بودند.
حداقل ۱۲ بانک زیستی که عمدتاً در اروپا و ایالات متحده بودند، نسبت به همکاری با آنها در نتایج بدست آمده از پژوهش بر روی افراد مبتلا به کووید ۱۹ ابراز علاقه کرده اند.
در این میان نام فینگن (Finngen) نیز به چشم میخورد. پروژه فینگن در سال ۲۰۱۷ با هدف جمع آوری نمونههای بیولوژیکی از ۵۰۰ هزار شرکت کننده در فنلاند طی شش سال با هدف بهبود سلامت از طریق تحقیقات ژنتیکی آغاز شد، این تعداد در حدود ۱۰ ٪ از جمعیت فنلاند است.
یکی از بزرگترین بانکهای زیستی جهان با در دست داشتن DNA حدودا ۵۰۰ هزار شرکت کننده، در نظر دارد دادههای مبتلایان کووید ۱۹ را نیز به مجموعه دادههای خود اضافه کند.
شرکت ایسلندی دیکد ژنتیک که به بسیاری از مردم این کشور برای آزمایش ابتلا به ویروس کرونا کمک میکرد هم اجازه دولت کشورش را برای اضافه کردن این دادهها و هرگونه علائم بعدی کووید ۱۹ به پایگاه دادههای خود که شامل ژنومها و سلامتی است، دریافت کرده است.
کری استفانسون مدیر عامل این شرکت گفت: دادههای موجود در شرکت ما ۳۴۶ هزار مورد و در حدود نیمی از جمعیت ایسلند است.
محققان دیگری که با آندره گانا همکاری میکنند، برای انجام این پژوهشهای ژنتیکی، بیماران کووید ۱۹ را مستقیماً در بیمارستانها پذیرش کنند. الساندرا رنیری، متخصص ژنتیک در ایتالیا، از دانشگاه سینا انتظار دارد که حداقل ۱۱ بیمارستان در این کشور با گروه او برای جمعآوری نمونههای دی انای از بیمارانی که مایل هستند موافقت کنند.
رنیری ادامه داد: من فکر میکنم که اختلافات ژنتیکی فرد میزبان ویروس کرونا، یک عامل اصلی برای ابتلا به علائم شدید تنگی نفس در مبتلایان به این ویروس است.
پژوهشگر بیماریهای کودکان، ژان لورن کازانووا متخصص شناسایی ژنهای نادر است. او معتقد است این ژنها میتواند جوانان سالم را مستعد ابتلا به برخی علائم جدی کرونا کند.
این پژوهشگر اکنون مشغول جمعآوری مجموعهای از متخصصان اطفال در سراسر جهان است تا به دنبال جوانهای نسبتاً معدودی باشند که مبتلا به کووید ۱۹ هستند و امراض بیماری بر روی آنها به حدی شدید است که باید در بخش مراقبتهای ویژه بستری شوند.
او افزود: ما فقط بیمارانی را مورد آزمایش و تحقیق قرار دادیم که کمتر از ۵۰ سال سن دارند و قبلاً سالم بودهاند. معتقدیم بیماری کووید ۱۹ و عوارض شدیدی که در پی آن برای مبتلایان رخ داده احتمالاً مبنای ژنتیکی دارند.
همچنین پروفسور "اس. اس. واسان" (S.S. Vasan)، یکی از پژوهشگران این پروژه گفت: ۱۸۱ توالی ژنوم کروناویروس، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت تا تاثیر نحوه تغییر ویروس بر رفتار و پیامدهای این ویروس را بتوان درک کرد.
او ادامه داد: ما در حال حاضر انتظار نداریم که این روش، ابداع و تکامل واکسنهای کووید- ۱۹ و همچنین تشخیص و درمان آن را تحت تاثیر قرار دهد، اما میدانیم که این روش میتواند اطلاعات مهمی را برای بررسی پیشرفت پژوهشهای پیشبالینی و بالینی در اختیار ما قرار دهد.
این پژوهشگر میگوید: برای این که از عهده انجام دادن این کار برآییم، از جامعه بین المللی پژوهش درخواست میکنیم تا علاوه بر جزئیات مربوط به شدت و پیامدهای ابتلا به کروناویروس، دادههای مربوط به توالی ژنتیکی آن را با ما در میان بگذارند.
علاوه بر انواع ژنتیکی گیرنده ACE۲، دانشمندان میخواهند ببینند که آیا تفاوت در آنتی ژن لکوسیت انسان بر شدت بیماری تاثیر میگذارد یا خیر. برخی دیگر از پژوهشگران میخواهند گزارش گروهی از محققان چینی را بررسی کنند، این محققان اعتقاد دارند که ممکن است افراد دارای گروه خونی O از ویروس کرونا در امان باشند.
مانوئل ریواس، متخصص ژنتیک انسانی دانشگاه استنفورد، که با گانا همکاری دارد، گفت: ما در تلاشیم تا دریابیم که آیا این یافتهها صحیح هستند یا قابل اعتماد نیستند.
گسترش روز افزون ویروس کرونا به زودی تعداد بیماران کووید ۱۹ که تحت آزمایشهای ژنتیکی میگیرند را افزایش میدهد و این میتواند یافته و نتایج تحقیقات را سرعت ببخشد.
این متخصص ژنتیک، انتظار دارد که اولین ژنهای مستعد ابتلا به بیماری که قابل تشخیص هستند را در عرض دو ماه پیدا کنند.
بیشتر بخوانید:
پیشگیری از ابتلای کودکان به کرونا با چند روش ساده
از تفاوت کرونا، آنفلوانزا و آلرژی چه میدانید؟
بهترین راه برای کشتن ویروس کرونا چیست؟
فردی که سرفه میکند الزاما کرونا ندارد
انتهای پیام/