به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، مدت‌هاست در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهر تاریخی بیشاپور و ۸ کیلومتری شهر قائمیه کازرون، نقش‌برجسته منحصربه فردی در دامان کوه و در مسیر کوهنوردان به حال خود رها شده است. نقش‌برجسته‌ای متعلق به دوره ساسانی که یازدهم دی ۱۳۸۰ با شماره ۴۵۳۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، اما هنوز نه حریم مشخصی دارد و نه براساس استاندارد‌های محافظتی آثار ارزشمند تاریخی مورد حفاظت قرار می‌گیرد؛ نتیجه این اتفاق چالش‌هایی است که در گذر زمان برای این اثر تاریخی به وجود آمده و زخم‌های متعددی که بر پیکر این نقش‌برجسته خورده، آن‌قدر که «تنگ قندیل» بماند و یک نگرانی بزرگ از سرنوشتش در دل میراث دوستان کشورمان.

نقش‌برجسته تنگ قندیل که روی قطعه سنگی عظیم به طول ۲۷۵ و ارتفاع ۲۲۰ سانتی‌متر حجاری‌شده در دامنه کوه و مجاورت تنگه‌ای در نزدیکی روستای قندیل کازرون قرار دارد و به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، در مسیر جاده شاهی عصر باستان قرار گرفته‌است؛ مسیری که حالا در گذر زمان رنگ فراموشی گرفته، آنقدر که یکی از شاهکار‌های به جا مانده از آن به حال خود رها شود؛ اثری تاریخی که بسیاری آن را از معدود حجاری‌های روایت‌کننده صحنه‌ای خانوادگی در عصر باستان می‌دانند چراکه نقش‌برجسته
تنگ قندیل، صحنه ازدواج شاپور اول ساسانی با ملکه آذر آناهیتاست؛ در این نقش‌برجسته علاوه بر تصویر شاپوراول و ملکه او، شخص د یگری نیز د ید ه می‌شود که گمان می‌رود از موبد ان باشد.

با این حال باستان‌شناسان زیادی بر این باورند که نقش قند یل چه د ر فرم و تراش و چه د ر محتوا، از جمله نفیس‌ترین و با ارزش‌ترین نقوش تاریخی تمد ن ایران محسوب می‌شود، چرا که علاوه بر روایت تاریخی که توسط این نقش‌برجسته بازگو می‌شود، آن را می‌توان د ر رد یف انگشت شمار نقوش باستانی ایرانی قرار د اد که تصویری از یک زن ایرانی با پوششی مخصوص در خود دارد.

اقدامات ضروری؛ به زودی!

تنگ قندیل ارزشمند تاریخی ما، اما مدت‌هاست حال و روز خوشی ندارد و با مصائب زیادی دست و پنجه نرم می‌کند؛ از نزدیکی‌اش به محل عبور سیلاب‌های فصلی در منطقه گرفته تا تخریب‌های تعمدی که در اوایل دهه ۹۰ در آن به‌وجود آمد؛ به این عوامل، فرسایش ناشی از شرایط جوی از باد و باران و آفتاب سوزان را هم اگر اضافه کنیم، به حال و روز امروز تنگ قندیل می‌رسیم؛ اثری رها شده در دامنه کوه، بدون هیچ نوع سایه‌بان و محافظ و نرده و حصار!

دلیل ما برای گفتگو با رئیس اداره میراث فرهنگی کازرون همین حال‌وروز نزار این اثر تاریخی است که دست برقضا نشان ثبت ملی هم بر سینه دارد؛ محمد جواد جوکاری در این باره می‌گوید: «به زودی اطراف سنگ نگاره تنگ قند یل، فنس‌کشی خواهد شد.»

جوکاری ادامه می‌دهد: «اسفند امسال در بازدیدی میدانی به همراه فرماندار کوهچنار از منطقه، وضعیت نقش‌برجسته تنگ قندیل را از نزدیک دیدیم و قرار شد در مرحله اول بحث حفاظتی این نقش‌برجسته مورد توجه قرار بگیرد و با تعیین محدوده معین، فنس‌کشی انجام شود و در مرحله دوم بعد از تعیین حریم، تمهیدات لازم برای ترمیم نقاط آسیب دیده و شکاف قدیمی‌ای که در قسمت بالایی اثر به خاطر عوامل جوی و گذر زمان به‌وجود آمده و باعث نفوذ آب به این اثر شده، اندیشیده شود.»

کمبود اعتبار
جوکاری البته به کمبود اعتبار برای حفاظت هم اشاره کرده و می‌گوید: «بحث حفاظت از این اثر از قبل هم درحال پیگیری بوده، اما به خاطر کمبود اعتبار و تعداد زیاد آثار تاریخی شهرستان کازرون با توجه به این‌که بیش از ۲۵۳ اثر تاریخی در این شهرستان داریم، این کار زمان برده‌است.»

از بازدید اسفند ماه مسؤولان میراث کازرون، حالا بیش از یک ماه می‌گذرد و هنوز تنگ قندیل درهمان وضعیت قبلی قرار دارد و کلنگ فنس‌کشی و انجام تدابیر حفاظتی‌اش هنوز به زمین نخورده؛ دلیل این اتفاق هم به گفته رئیس میراث کازرون، کروناست؛ همین ویروسی که خیلی از کار‌ها را تعطیل کرده و اینجا هم در بحث حفاظت از تنگ قندیل، اما و اگر آورده و جوکاری با اشاره به آن می‌گوید: «بعد از بازدید انجام‌شده قرارشد اداره کل‌میراث استان، فنس‌های لازم را برای حفاظت از بنا تامین کند و بعد با همیاری دهیاری، این فنس‌ها نصب شود؛ اما متاسفانه به خاطر شیوع کرونا بسیاری از ماموریت‌های اداری کنسل شد و شرایط فعلا به گونه‌ای است که نمی‌شود کاری انجام داد.»

نتیجه این بازدید، البته به جز سازوکار‌های حفاظتی این اثر تاریخی، ایجاد یک مسیر دسترسی مناسب به این اثر تاریخی هم بوده‌است؛ قولی که فرماندار کوهچنار به رئیس سازمان میراث کازرون داده تا با هموار شدن جاده و انجام زیرسازی‌های موردنیاز، دسترسی به این اثر تاریخی آسان‌تر شده و به دنبال آن با بالارفتن بازدید گردشگران، این اثر بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.

امکان انتقال اثر وجود ندارد

برای حفظ و ماندگاری نقش‌برجسته تنگ قندیل، درحالی‌که برخی کارشناسان آثار تاریخی روی انتقال این نقش‌برجسته به مکانی دیگر به عنوان یکی از راه‌های حفاظتی دست می‌گذارند، هستند گروهی که معتقدند انتقال این اثر تاریخی به یک مکان دیگر، آن را از هویت اصلی‌اش دور می‌کند! موضوعی که رئیس اداره میراث کازرون درباره‌اش می‌گوید: بحث انتقال این نقش‌برجسته اصلا قابل مطرح شدن نیست چراکه طبق قانون‌های مصوب حفاظت از آثار تاریخی، تا چند کیلومتری این آثار نباید دخالتی در محیط اعم از ساخت و ساز و ... صورت بگیرد، علاوه بر این‌که یکی از دلایل ماندگاری این اثر تا عصر کنونی، تلاش‌های مردم بومی منطقه و ساکنان روستای قندیل از گذشته‌های دور تا امروز برای حفظ این اثر بوده‌است و نمی‌توان این اثر را از منطقه جدا کرد.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/