به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، هرودوت، در «هالیکارناس» زاده شد؛ جایی در غرب شبه‌جزیره آناتولی و ترکیه امروزی که بر کرانه‌های دریای مدیترانه قرار گرفته است و هنگام تولد وی، بخشی از یک ساتراپ (ایالت) ایرانی محسوب می‌شد. بنابراین، با وجود دارا بودن زبان و فرهنگ یونانی، هرودوت، یکی از اتباع امپراتوری بزرگ هخامنشی بود. او دلیل نگارش کتاب تاریخ خود را، مصون ماندن خاطره وقایع از آسیب زمان بیان می‌کند؛ اما درباره چرایی و چگونگی رویدادها، آن روایتی را برمی‌گزیند که باب میل خود اوست و از خیر بقیه نقل‌ها می‌گذرد. هرودوت ادعا می‌کرد که به مصر و برخی نقاط دیگر سفر کرده است و در باب تاریخ مصر، سخن کاهنان مصری، ملاک سخن اوست. با این حال، بسیاری از مورخان بعد از وی، با وجود استناد به کتاب تاریخش، هرودوت را جاعل و خیالباف می‌پندارند.

تکیه بر تاریخ شفاهی
کتاب او که «تواریخ» نامیده می‌شود، ابتدا متنی یکپارچه بود و بعد‌ها در دوره رنسانس، آن را به ۹ فصل مختلف تقسیم کردند و هر فصل را یک «میوز» نامیدند. هرودوت در نوشته خود می‌کوشید که از نقل صرف وقایع عبور کند و به تحلیل و واکاوی چرایی رویداد‌ها بپردازد؛ کاری که البته باعث می‌شود دیدگاه‌ها و امیال شخصی وی، نفوذ گسترده‌ای در روایات تاریخی پیدا کند. منبع روایی هرودوت، اسناد و مدارک نیست؛ او به طور عمده از روایات شفاهی بهره می‌برد و در واقع تاریخ او را، باید به نوعی، یک تاریخ شفاهی دانست.

روایت‌های عجیب و غریب
هرودوت برای آن‌که روایت خود را از تاریخ واقع‌بینانه نشان دهد، سعی می‌کند حتی چیز‌هایی را که تنها در وهم می‌گنجد هم، بازگو کند؛ روایت وی درباره مورچه‌هایی به اندازه سگ که شاه ایران تعدادی از آن‌ها را در اختیار داشت، نمونه‌ای از این داستان‌های وهم‌آلود است؛ هرچند که خود هرودوت تأکید می‌کند: «من اگرچه وظیفه دارم آن‌چه را شنیده‌ام بازگو کنم، ولی بی‌گمان مجبور نیستم همه آن‌ها را باور کنم [!]»

تاریخ نویسی جانبدارانه
هرودوت افزون بر نگاه نه چندان مثبت به ایرانیان، در قبال هم نژادان یونانی خود نیز، رویکردی دوگانه داشت؛ وی که اصالتاً به آتنی‌ها متمایل بود و علاقه بسیاری به «پریکلس»، سیاستمدار و جنگ‌سالار مشهور آتنی داشت، عملاً در نقل روایات تاریخی مربوط به یونان، به نقد اسپارتی‌ها، رقیب دیرینه آتنی‌ها می‌پرداخت. با آن‌که هرودوت در زمان خودش نیز مشهور بود و می‌گویند در مراسم بازی‌های المپیک باستانی به سخنرانی می‌پرداخت، اما روایت پلوتارک، مورخ دیگر یونانی که می‌گوید هرودوت در ازای نگارش کتابش به نفع آتنی‌ها، مقادیر هنگفتی طلا از آن‌ها دریافت می‌کرد، اساس و پایه گزارش‌های وی را زیر سوال می‌برد. در دوره جدید، پژوهش‌های گسترده محققانی مانند امیرمهدی بدیع، نویسنده کتاب ۱۵ جلدی یونانیان و بربر‌ها به زبان فرانسوی، پرده از دروغ‌گویی‌های پدر علم تاریخ برداشته و جاعل بودن هرودوت را بیش از پیش آشکار کرده است.

منبع: خراسان

انتهای پیام/