افسردگی، تاوان پناهندگی از واقعیت به مجازی

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ، هرگاه واژه پناهندگی را می‌شنیدیم ناخوآگاه به کوچ افراد از مکانی به مکان دیگر در جغرافیای هستی فکر می‌کردیم. اما گذر زمان و رسیدن به قرن ۲۱ این قاعده را دگرگون کرد. حال مردم از دنیای واقعی به عالم مجازی کوچ می‌کنند و آمار پناهندگی روحی باور نکردنی ست. فقط این سوال ذهن را درگیر می‌کند که این حجم از کوچ‌های غیر اجباری برای چیست؟

کمی تامل در دلایل پناهندگی جغرافیایی شاید بتواند ما را در رساندن به جواب یاری کند. پناهندگی از زمانی در دنیا شروع شد که مردم در وطن و آشیانه خود تحت تاثیرات فشار‌های بیرونی مانند جنگ، فقر، بیماری بودند و در کشور خود احساس ناامنی کرده و جان و مال خود را در خطر دیدند.

بیش‌ترین موارد پناهندگی جغرافیایی در حال حاضر با توجه به شرایط موجود در بعضی نقاط جهان پناهجویان جنگ زده هستند. افرادی که بواسطه جنگ و گروه‌های تروریستی در کشورشان از کشور امن خارجی پناهنده می‌شوند تا آسایش و امنیت را به زندگی خود برگردانند.

گاهی این پناهندگی‌ها به دلیل مشکلات و تبعیض‌های نژادپرستانه وگاهی نیز دلایل اقتصادی و اجتماعی دارد. اینکه شخص به دلیل زندگی سخت، برای داشتن معیشت مطلوب و ساخت آینده بهتر به یک کشور خارجی پناهنده می‌شود.

کوچ یا همان پناهندگی اگرچه در برخی موارد ضروری نیست، اما ما شاهد پناهندگی‌های سرنوشت سازی نیز در تاریخ بوده ایم یکی از آن‌ها پناهندگی در تاریخ اسلام قبل از هجرت پیامبر اسلام بود، زمانی که گروهی از مسلمانان به جهت آزار و اذیت مشرکین قریش، مکه را به قصد سرزمین نجاشی ترک کردند و در آن جا پناهنده می‌شوند.

با بررسی دلایل پناهندگی‌های جغرافیایی به یک نتیجه گیری کلی رسیدیم. اینکه هر کوچ یا پناهندگی‌ای برای بهتر شدن زندگی و رسیدن به آسایش نسبی است.

پناهندگی مجازی راهی برای رهایی از دغدغه‌ها

 روزگاری انسان‌ها بخاطر ترس از جان خود به کوه‌ها و غار‌ها پناه می‌بردند، اما امروزه مردم از دنیای واقعی خود به عالم مجازی کوچ می‌کنند تا دقایقی را به دور از دغدغه‌ها و افکار روزمره خود باشند. این پناهندگی نیز از ابتدا قرار بود برای دقایقی باشد و کوتاه مدت، اما گذر زمان دقایق را به ساعت و ساعت را به روز و روز را به یک پروسه طولانی کشاند.

این پناهندگی علاوه بر اینکه بر زندگی واقعی افراد تاثیر گذاشته آن‌ها را ترغیب به ساخت شخصیتی جدید از خود کرده است. پناه بردن افراد از دنیای واقعی به عالم مجاز در طولانی مدت باعث شد آن‌ها از درونیات واقعی خود دور شده و یک خود غیر واقعی در فضای مجازی از خود ارائه دهند.

این خود غیر واقعی گاهی با نام‌های غیر واقعی همراه می‌شود، گاهی با تصاویر غیر واقعی و یا ارائه اطلاعات شخصی غیر واقعی.

بررسی دلایل کلی پناهندگی مجازی این واقعیت را آشکار می‌کند که انسان‌ها وقتی از زندگی خصوصی و شخصی خود ناراضی هستند سعی می‌کنند در فضای مجازی شخصیت سازی واهی انجام داده و سرگرم جذب انسان‌های دیگر، جلب توجه و تایید آن‌ها شوند.

اصغری کارشناس روانشناسی در این باره می‌گوید: فضای مجازی دیگر امروزه به عنوان ابزار ارتباطی تلقی نمی‌شود چرا که بستری را فراهم کرده که انسان‌ها علاوه بر خود واقعی خود مجازی برای خود ساختند و برای ارضای نیاز‌های روانی خود و ایجاد حس پیشرفت و غرور از آن استفاده می‌کنند.

او افزود: اگر معیار قضاوت و سنجش در محیط حقیقی رفتار و عمل باشد که ملموس هستند در فضای مجازی بیشتر افراد و مخاطبین خود را محبوس در حباب ساختگی می‌کنند که شاید فاصله میان آن‌ها از زمین تا آسمان باشد.

اصغری با اشاره به بحران‌های پیش رو برای این افراد گفت: حفظ ارتباط با دیگران در عین تنهایی که محدود به یک گوشی موبایل و یک نرم افزار می‌شود چالشی است که مخاطبین فضای مجازی را برای فرار از محرک‌های تنش آور زندگی واقعی سوق می‌دهد.

او افزود: حباب حاصله از شخصیت‌های مجازی با وجود یک سد محکم بنام قطع اینترنت می‌تواند بحران‌های روانی جبران ناپذیری را حاصل شود.

تجربیات اثبات شده در رابطه با برخی انسان‌ها که اینگونه دچار بحران شده اند نشان می‌دهد در مواردی نیز این افراد دچار خودباختگی روانی شده و حتی به مرز آزار رساندن به خود و خودکشی می‌رسند.

حال با قیاس پناهندگی جغرافیایی و پناهندگی روحی می‌توان به دو نتیجه متضاد رسید.  برخلاف پناهندگی جغرافیایی که عموما باعث تحول بهتر در زندگی بشر می‌شود و تلاش برای بهتر شدن را در انسان افزایش می‌بخشد پناهندگی روحی به عالم مجازی فرد را در زندگی واقعی دچار بی ثباتی و در نتیجه سرخوردگی می‌کند.

 بابایی کارشناس خانواده در این باره می‌گوید: پناه بردن به فضای مجازی بر اثر اضطراب‌های اجتماعی می‌تواند آثار مخربی بر فرد و جامعه بگذارد. جو حاکم بر فضای مجازی که در آن انواع ارتباطات فردی و گروهی وجود دارد می‌تواند مورد سواستفاده و عقده گشایی‌های فردی شود.

او با اشاره به خطرناک بودن بعضی از واکنش‌های موثر از فضای مجازی افزود: گاهی افراد برای جلب توجه دست به اقداماتی می‌زنند که اثرات جبران ناپذیری نظیر هماهنگی برای خودکشی‌های همزمان، ایجاد دار و دسته‌های فساد و ناهنجاری‌های اجتماعی در فضای مجازی که می‌تواند آن را به فضای حقیقی بکشاند دارد.

بابایی در ادامه گفت: ورود به حریم شخصی افراد و ایجاد مزاحمت‌های خانوادگی و تخریب کانون گرم خانواده از دیگر آثار غرق شدگی در فضای مجازی است.

ورود به عصر فضای مجازی گرچه در ابتدا برای برقراری ارتباط گسترده‌تر و بهتر شدن زندگی مردم در روابط اجتماعی بود، اما در برخی موارد شاهد انحراف از مسیر صحیح، استفاده نادرست از آن با ساخت محتوای سخیف و ناهنجار هستیم که این در طولانی مدت به افراد و در نتیجه فرهنگ جامعه آسیب جبران ناپذیری وارد می‌کند.

گزارش از سارا فرهمندراد

انتهای پیام/ م