به گزارش خبرنگار حوزه آموزش و پرورش گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، همزمان با شروع عید نوروز و فراهم شدن یک فرصت مناسب برای مطالعه، یکی از مهمترین مباحثی که برای خانواده ها، استادان و دانش آموزان، چالش برانگیز است، بحث برنامه ریزی درسی است.

برنامه ریزی درسی یعنی ما در طول روز یا هفته، طوری عمل کنیم که بتوانیم علاوه بر انجام فعالیت‌های روزمره زندگی خود، به تکالیف مدرسه و خواندن دروس مختلف و خارج از تکالیف مدرسه نیز بپردازیم. بنابراین مهمترین نکته‌ای که در برنامه ریزی درسی باید به آن توجه داشت، نظم در کار‌ها است.

اهمیت انضباط در برنامه ریزی درسی

«اریک فروم‏»، روان شناس و جامعه‏ شناس، می‏ نویسد: «اگر کاری را با انضباط انجام ندهیم، هرگز نمی‌‏توانیم به آن درجه مهارت برسیم و اگر تنها در موردی که حوصله‏ اش را داریم کاری را انجام دهیم، ممکن است تفریح و سرگرمی خوبی باشد، ولی ما را در آن کار ورزیده نمی‏ کند.»

بنابراین دریچه حرکت‏ به سمت «مهارت‏ ورزی‏» انضباط فردی و اجتماعی است. ورزیدگی در یک امر نخستین محصولش «آرامش روانی‏» است.  روان‏شناس‏‌ها معتقدند اگر انضباط بر مطالعه حکمروایی کند، سطح فعالیت ذهن و برداشت و دقت‏ بالا می‏ رود و هر چه انضباط بالاتر رود، آدمی به سطح عجیبی از وجود خویش می‏ رسد که از آن با نام «توانمندی‏های فراسو» یاد می‌شود.

طبق حیطه شناختی میگر، آدم‏‌ها هنگام درک مطالب یا مطالعه و در امر یادگیری شش سطح را می‏ گذرانند که هر سطحی در مقایسه با سطح قبلی برتر و ارزشمندتر در مقایسه با سطح بعدی مقدمه و آغاز و کمتر است. هر چه فرد به سطوح بالاتر برسد، میزان درک، فهم و برداشتش بالاتر می‏‌رود.

سطوح مختلف طبقه بندی درک مطلب

۱- «دانش‏»: ساده‏‌ترین و پایین‏‌ترین سطح شناخت است و به خاطر آوردن و بازشناسی مطالب را شامل می‏‌شود.

۲- «درک مطلب (فهمیدن): توانایی پی بردن به مفهوم یک مطلب که در این سطح فرد از سطح دانش فراتر می‏ رود و جملات را با درک خود می‏ سازد. مانند ترجمه، تفسیر و به کارگیری اطلاعات در گفتار و سخنرانی.

۳- به کار بستن (کاربرد): فرد فراگیر مطالب آموخته شده مانند عقاید کلی، روش‏ ها، قوانین، اصول و تئوری‏‌ها یا دستورالعمل و مسائل فنی و نظری را در موقعیت‏‌های جدید و ملموس به کار می‏ برد.

۴- «تجزیه و تحلیل‏»: توانایی فراگیر در سطحی بالاتر از مهارت‏‌های مربوط به فهمیدن و به کار بستن است و می‏ تواند یک مطلب را به اجزای کوچک‏تر تشکیل دهنده‏ اش تعمیم دهد و روابط بین اجزای آن را در یابد؛ یعنی می‏ تواند با تحلیل عناصر تشکیل دهنده یک مطلب به معانی و مفاهیم درونی آن پی ببرد.

۵- «ترکیب‏»: در این مرحله فراگیر می‌‏تواند عوامل موجود در مرحله قبلی (تجزیه و تحلیل) را تفکیک کند و سپس آن‏ها را برای اتخاذ معنای جدید و تازه با هم تلفیق و ترکیب کند؛ به عبارت دیگر، ترکیب مستلزم در آمیختن دوباره قسمت‏هایی از تجارت گذشته بامطالب جدید و بازسازی آن به صورت یک کار تازه وا انسجام یافته است.

۶- «ارزشیابی‏»: بالاترین و عالی‏ترین و مهم‏ترین سطح یادگیری در حیطه شناختی ارزشیابی نام دارد. در واقع انضباط فکری و یادگیری در این سطح زمانی فعلیت پیدا می‏ کند که فراگیر، تمام مراحل قبلی را طی کرده باشد. ارزشیابی زمانی است که فرد به مشروعیت داوری و تشخیص دست پیدا کند. اغلب افرادی که لابه‏ لای خطوط یک نوشته را می‏فهمند، به این سطح نزدیک می‏ شوند.

بیشتر بخوانید: ترفند‌هایی که باعث تقویت حافظه می‌شوند

یادداشت‌برداری

از فواید دیگر مطالعه منضبط، هدایت فرد به سمت‏ یادداشت‏‌برداری است. معمولاً افراد ۵۰ درصد مطالعات یا مطالب شنیداری را لحظاتی بعد از پایان مطالعه یا شنیدن فراموش می‏ کنند و ۵۰ درصد باقی‏مانده نیز مشمول گسیختگی زمان می‏‌شوند.

تحقیقات نشان می‏‌دهد انسان‏هایی که هنگام مطالعه به «نکته‏ برداری‏» عادت دارند، میزان و سطح هوشیاری مغزشان بالاتر است. یادداشت ‏برداری و گرایش به سمت‏ یادداشت نویسی آدمی را از تفرق ذهنی رها می‌‏سازد.

وقتی در یک سخنرانی چند مطلب، عنوان، آمار و ارقام یا نکات عمده را یادداشت می‏‌کنیم، نه تنها آن ‏مطالب بخشی از آرشیو ما می‏‌شود بلکه به صورتی معجزه آسا مطالب بین آن‏ها نیز در فکر ما ثبت می‏‌شود؛ یعنی سطح آگاهی عمومی ما از آن مطالب بیش‏تر خواهد شد.

انتهای پیام/