به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، ۲۰ بهمن ماه خبرگزاری رسمی امارات (وام) اعلام کرد که نیرو‌های اماراتی در یمن  به امارات بازگشتند. ۲ روز قبل از اعلام بازگشت نیرو‌های اماراتی از سوی مسئولان این کشور، نیرو‌های موسوم به " کمربند امنیتی " وابسته به شورای انتقالی جنوب که از سوی امارات حمایت می‌شوند، مانع ورود نیرو‌های وابسته به دولت مستعفی و فراری منصور هادی به شهر عدن شدند و مقام‌های دولت هادی، امارات را متهم کردند که با حمایت از تجزیه‌طلبان جنوبی توافق ریاض را به شکست کشانده است.

عقب‌نشینی نیرو‌های امارات از یمن بسیار مهم است. چرا که از ائتلافی که عربستان در سال ۲۰۱۵ متشکل از ۱۲ کشور تشکیل داده بود، تنها امارات مانده بود و طبیعی است که خروج امارات از یمن در نگاه نخست یک پیروزی بزرگ برای انصارالله است. اما این مسئله به این سادگی قابل تحلیل وتفسیر نیست و در صداقت امارات  و اهداف این کشور باید تردید کرد. در این مطلب این مسئله را واکاوای خواهیم کرد.

عقب نشینی تدریجی امارات از جنگ یمن

در ۹ فوریه ٢٠٢٠ امارات از آغاز بازگشت نیروهایش از یمن خبر داد. رسانه‌های اماراتی نیز اقدام به پخش برنامه‌های شاد با هدف جشن گرفتن این اقدام کردند. محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی و حاکم واقعی امارات در توییتی خبر بازگشت سربازان امارات از یمن را اعلام کرد و از تمایل کشورش برای پذیرایی از سربازانی که در یمن بودند، خبر داد. محمد بن راشد، امیر دبی نیز از این تصمیم استقبال کرد.

البته این نخستین بار نیست که امارات خبر از خروج نیروهایش از یمن را می‌دهد. در اکتبر سال ٢٠١٩ رسانه‌ها اعلام کردند که امارات و سودان تعداد زیادی از تانک‌ها و ماشین‌های جنگی خود را از یمن خارج کردند. در ژوئیه ٢٠١٩ امارات قصد خود را برای کاهش و بازاستقرار نیروهایش در یمن را اعلام کرد. امارات این اقدام را با هدف تغییر استراتژی از استراتژی "اول قدرت نظامی" به استراتژی "اول صلح" انجام داد.

تعداد نیرو‌های اماراتی در یمن

از زمان آغاز جنگ یمن در ٢٣ مارس ٢٠١٥ تعداد نیرو‌های امارتی در این جنگ حدود ٥٠٠٠ سرباز تخمین زده شده است که در پایگاه‌های نظامی، مراکز فرماندهی و آموزش، در چند منطقه ساحلی واقع در خلیج عدن و دریای سرخ مستقر بوده اند. علاوه بر این پایگاه صرواح در استان شمالی مارب نیز مرکز حضور نیرو‌های اماراتی بوده است.

پایگاه‌های نظامی امارات در یمن عبارتند از: البریقه (عدن الصغری) که مرکز اصلی نیرو‌های اماراتی در یمن به شمار می‌رود، الریان (فرودگاه الریان در المکلا) در استان حضرموت (ساحلی)، بلحاف در استان شبوه، بندر المخا در استان تعز و الخوخه در استان الحدیده. گروه‌های محدودی از نیرو‌های اماراتی نیز در مناطق مختلفی از عدن، لحج، شبوه، حضرموت، المهره و مناطق ساحل غربی یمن مستقر هستند.

سربازان اماراتی در هیچ جنگی به صورت مستقیم شرکت نکردند. تعدادی از سربازانی که از ارتش امارات در یمن کشته شدند یا زخمی شدند دور از مناطق جنگی به سر می‎‌بردند و در عملیات جنگی کشته نشدند.   همانند آنچه که در مارب اتفاق افتاد و بیش از ٥٠ سرباز اماراتی در ٤ سپتامبر ٢٠١٥ در بمباران موشکی هدف قرار داده شدند. پایگاه این سربازان ده‌ها کیلومتر از مناطق جنگی به دور بود. در واقع امارات در یمن از طریق مزدور‌هایی که استخدام کرده به جنگ پرداخته است و سربازان خود را از مناطق جنگی دور نگه می‌دارد تا آسیب نبیند.

مزدوران یمنی امارات چه کسانی هستند؟

نقش نیرو‌های امارات در یمن  در هدایت و کنترل تشکیلات و گروه‌های مسلحی است که تشکیل داده اند، زیرا این نیرو‌ها (سربازان امارات) ستون اساسی استراتژی امنیتی امارات در یمن هستند. ابوظبی تشکیلات امنیتی جنوب را تاسیس کرده که در استان‌های عدن، لحج، أبین و الضالع مستقر هستند که این تشکیلات مراکز قانونی را در شهر‌های جنوب تحت سیطره خود در آوردند در حالی که تعدادی از نیرو‌های امنیتی مانند تیپ ٢٠ در حمله به ساحل غربی یمن مشارکت کردند.

امارات در یمن چندین نیرو ایجاد کرده است:

نیرو‌های کمربند امنیتی: این نیرو‌ها در استان‌های جنوبی شامل عدن، لحج، أبین و الضالع مستقر هستند و شماری از آن‌ها در صفوف نیرو‌های مهاجم در ساحل غربی حضور دارند و تیپ ۲۰ و تیپ سوم حمایت و پشتیبانی نمونه آنهاست.
نیرو‌های ویژه: نیرو‌های ویژه یا نخبه یک تشکیلات نظامی کاملا جنوبی است که بخشی از آن‌ها در استان ساحلی «حضرموت» هستند و به نام «النخبة الحضرمیة» معرفی می‌شوند. بخشی از آن‌ها در استان شبوه هستند و «النخبة الشبوانیة» خوانده می‌شوند. تلاش‌ها برای تشکیل نیرو‌های نخبه در استان‌های المهره و جزیره سقطری هم ناکام ماند.

نیرو‌های مشترک: نیرو‌های مشترک از یگان‌هایی مستقل تشکیل شده و در اصل شبه نظامیانی از شمال و جنوب یمن هستند که در گروه‌هایی با نام‌های «ألویة العمالقة»، «ألویة المقاومة التهامیة» و «ألویة حراس الجمهوریة» حضور دارند. آن‌ها در ساحل غربی دریای سرخ در منطقه‌ای که از تنگه باب المندب تا فرودگاه الحدیده کشیده شده است مستقر هستند و به دنبال اینکه فرماندهی امارات که کار نظارت بر آن‌ها را تا اواخر هفته اول ژوئیه برعهده داشت، این منطقه را ترک کرد آن‌ها تحت فرماندهی یکپارچه یمنی و نظارت یک کمیته سعودی قرار گرفتند.

نیرو‌های دیگری هم هستند که نام خود را «کتائب أبی العباس» گذاشتند و منسوب به بنیانگذار و فرمانده خود «ابی العباس» با نام اصلی «عادل عبده فارع» هستند و تا اواخر آوریل ۲۰۱۹ بر مناطقی از شهر تعز مسلط بودند و به موازات حکومت منصور هادی نقش‌های حکومتی را به موازات حکومت منصور هادی ایفا می‌کردند. سپس از لحاظ مالی و اداری به تیپ ۳۵ زرهی پیوستند و مجددا در منطقه الکدحه در شمال غرب شهر تعز مستقر شدند آن هم پس از درگیری‌های شدیدی که در آوریل ۲۰۱۹ با نیرو‌های دولت مستعفی منصور هادی داشتند.

به صورت کلی مزدوران یمنی امارات در ساحل غربی در دریای سرخ در منطقه‌ای که از تنگه باب المندب تا فرودگاه الحدیده ادامه دارد مستقر هستند.

مزدوران خارجی امارات در یمن

نقش نیرو‌های سودانی در نبرد‌های ساحل غربی یمن که امارات آنها را برای نبرد استخدام کرده بود مشخص شد. «محمد حمدان دقلو» معروف به «حمیدتی» نائب رئیس شورای نظامی حاکم بر سودان، شمار نظامیان سودانی حاضر در جنگ یمن را بالغ بر ۳۰ هزار سرباز خوانده که اغلب آن‌ها از نیرو‌های واکنش سریع سودان هستند که دولت قبلی سودان یعنی دولت عمر البشیر از آن‌ها در جنگ داخلی دارفور استفاده می‌کرد.  امارات  علاوه بر نیرو‌های سودانی، از کشور‌های دیگری نیز مزدورانی را استخدام کرده است.

طبق گزارش تایمز انگلیس در سال ٢٠١٧ امارات از قبایلی در آفریقا، چاد و نیجر سربازگیری کرده است. امارات همچنین از سال ٢٠١٤ از مزدوران کلمبیایی نیز استفاده کرده است. رسانه‌ها تعداد مزدوران کلمبیایی را ٨٠٠ نفر اعلام کرده‌اند که در خطوط مقدم جنگ یمن مستقر شده اند که ١٠٠ نفر از این مزدوران در بندر عدن مستقر شده اند. امارات از این مزدوارن برای ترور‌ها و حذف برخی مخالفان خود در یمن نیز استفاده می‌کند.

خسارت‌های مادی و جانی نیرو‌های اماراتی در یمن

هرچند امارات در ۵۹ ماه گذشته در صحنه میدانی جنگ یمن نسبت به عربستان خسارات کمتری دیده، اما باز این کشور موفق به دستیابی به اهداف خود نشده و خسارات‌های زیاد متحمل شده است. اوج شکست امارات در بندر الحدیده بوده که در نهایت منجر به عقب نشینی امارات از این منطقه شد. امارات در طی پنج سال گذشته که در جنگ یمن مشارکت داشته است، خسارت‌های سنگینی را در عرصه‌های مختلف متحمل شده است.

گزارش‌ها حاکی از هزینه ۱.۳ میلیارد دلاری ماهانه امارات در جنگ یمن است (۱۶ میلیارد دلار در سال). جالب توجه آن است که امارات از زمان آغاز جنگ تا به امروز، با هزینه یاد شده اقدام به ایجاد تشکیلات نظامی متعدد در جنوب یمن علیه عبد ربه منصور هادی (رئیس جمهور مستعفی یمن که مورد حمایت عربستان است) کرده است، یعنی ابوظبی عملا بر خلاف اهداف اعلام شده ائتلاف تحت رهبری عربستان علیه یمن رفتار کرده است. در همین راستا، امارات به حمایت از گروه‌های نظامی مخالف با دولت منصور هادی، نظیر شورای انتقالی جنوب اقدام کرده است که جدایی جنوب یمن را خواستار هستند.

امارات همچنین ۶۴ هزار مزدور خارجی را علاوه بر گروه‌های نظامی یمنی که تحت امر دارد به استخدام خود در آورده است که همه اینها بار مالی سنگینی را بر دوش این کشور نهاده است. علاوه بر این امارات از سال ۲۰۱۵ میلادی تا ژوئن ۲۰۱۸ میلادی نزدیک به ۱۱۱ تن از نظامیان خود را در جنگ‌های فرامرزی و غالبا در یمن از دست داده است. بزرگترین ضربه به امارات کشته شدن ۵۰ سرباز اماراتی در یک حمله در استان مأرب بوده است. افزایش تلفات در میان نیرو‌های اماراتی و کشته و مجروح شدن تعدادی از اعضای خاندان حاکم و خانواده‌های بزرگ برای نخستین بار در تاریخ این کشور رخ داده است.   روزنامه نیویورک تایمز اخیرا در مورد دلایل خروج امارات از یمن نوشت،  امارات پس از آنکه فهمید جنگ فرسایشی در یمن این کشور را به سوی فاجعه انسانی پیش می‌برد به سرعت نیرو‌های خود از این کشور خارج کرد.

فرار امارات از جنگ یمن

حمله انصارالله و هم پیمانان آن به آرامکو، امارات را به سمت اتخاذ این تصمیم، در مورد خروج نیروهایش از یمن، سوق داد. همچنین رهبری امارات اطمینان یافت که ائتلاف سعودی اماراتی هرگز برنده جنگ در یمن نخواهد بود و این جنگ، تنها باعث به فرسایش رفتن توان مالی و انسانی امارات و در مقابل، افزایش قدرت انصارالله می‌شود. بدین معنا، همانطور که انصارالله می‌تواند ریاض، أبها، بقیق، جیزان و نجران را با موشک‌های دقیق خود بمباران کنند، امکان هدف گرفتن دبی و ابوظبی و در ادامه، نابود کردن اقتصاد امارات را نیز دارند.

گزارش صندوق بین المللی پول، مبنی بر اینکه دولت‌های عربی حاشیه خلیج فارس تا ۱۵ سال دیگر در نتیجه کاهش میزان نفت و رکود در بازار‌های جهانی، به دلیل نفت صخره‌ای، ورشکست می‌شوند، به منزله هشداری برای دولت‌های حاشیه خلیج فارس بود، که براساس آن، مرحله آسایش و رفاه آن ها، به سرعت رو به اتمام است و شکی نیست که این دولت‌ها باید به دنبال جایگزینی برای درآمد‌های نفتی خود باشند؛ بنابراین امارات هم به دلیل تلفات بالای نظامی، هم به دلیل هزینه‌های بالای جنگ و هم به دلیل عدم موفقیت در مقابل انصارالله تصمیم گرفته تا از جنگ یمن خارج شده   وسربازان خود را از این کشور خارج کند.

امارات همچنان در یمن می‌جنگد

هرچند امارات اعلام کرده که نیرو‌های خود را از جنگ یمن خارج کرده است، اما این تنها یک فریب بیش نیست. امارات سربازان خود را به دلیل در امان‌ماندن از حملات تلافی‌جویانه انصارالله خارج کرده، اما از طریق ۲۰ هزار مزدور خود همچنان در یمن فعال است. عادل المسنی محقق یمنی در حوزه روابط بین الملل تاکید کرده که این برای نخستین بار نیست که امارات خروج نیروهایش از یمن را اعلام می‌کند. وی تاکید کرده که امارات کشوری است که نمی‌توان به سخنان و رفتار‌های آن‌ها اعتماد کرد و دروغ‌های امارات بی پایان است. وی تاکید کرده که امارات جاه طلب بوده و میلیون‌ها دلار برای تشکیل تیپ‌های امنیتی با این هدف هزینه کرده است.

ناصر الماوری تحلیلگر یمنی نیز معتقد است که عقب‌نشینی امارات به پایان جنگ منتهی نخواهد شد، بلکه مداخله امارات در یمن به روش دیگر تنها منجر به وخیم شدن شرایط جنگ یمن منتهی خواهد شد. در واقع خروج امارات و عقب نشینی این کشور از یمن به دلیل گرایش ابوظبی برای ایجاد صلح در یمن نیست بلکه این مسئله به دلیل نقشه امارات برای فرو بردن بیشتر یمن در جنگ و درگیری است؛ بنابراین به نظر نمی‌رسد که امارت در اعلام عقب نشینی از یمن صادق باشد بلکه به  دنبال این است تا همچنان بازیگر اصلی در یمن بماند و روش خود  را تغییر دهد.

حتی اگر این فرض را بپذیریم که امارات در خارج کردن نیرو‌های خود صادق است باز این کشور از طریق ۲۰۰ هزار شبه نظامی که در جنوب یمن آموزش داده باز در خاک یمن به عنوان بازیگر اصلی در برابر انقلابیون باقی خواهد ماند.

نتیجه

امارات در یمن به دنبال این است تا طرح تجزیه و چند پاره‌کردن یمن را پیش ببرد. بدیهی است این کشور در این راستا چندان نیازی به حضور سربازان خود در یمن ندارد و از طریق ۲۰۰ هزار شبه نظامی که آموزش داده، می‌تواند حتی با وجود خروج از یمن به ایفای نقش بپردازد.

نیرو‌های امارات در یک سال گذشته در یمن بار‌ها از سوی انصارالله مورد حملات موشکی قرار گرفته اند. امارات هر زمان که تهدید حملات موشکی را جدی دیده در مقاطعی اعلام کرده که به دنبال خروج از یمن است، اما هر بار بر خلاف وعده‌های داده شده همچنان به تقویت مزدوران محلی در جنوب یمن مبادرت کرده است. به نظر می‌رسد اکنون نیز که دولت امارات از خروج نظامیانش از یمن سخن می‌گوید تاکتیکی بیش نیست و همچنان این کشور در جنوب یمن به مداخله و تجهیز و سازماندهی ارتشی از شبه نظامیان وابسته به شورای انتقالی جنوب ادامه می‌دهد.

جنوب یمن برای امارات بسیار مهم است. هدف اصلی امارات تقویت جنبش‌های جدایی طلب در جنوب یمن و تسلط بر تمام بنادر یمن بوده است. همانطور که روزنامه گاردین تاکید کرده، امارات تنها عضو ائتلاف عربی است که استراتژی واضح و مشخصی در یمن دارد. بر این اساس لازم بود تا از شهر جنوبی عدن محافظت شود، برای سیطره بر جزیره حیاتی سقطری در خلیج عدن تلاش شود و با نیرو‌های جدایی طلب جنوب با هدف تجزیه یمن اتحاد شود و همانند دهه ۹۰ میلادی یمن جنوبی و شمالی ایجاد شود که یمن جنوبی دولت تحت امر امارات خواهد بود.

طبق گزارش گاردین، امارات پایگاه‌ها و اردوگاه‌های نظامی را در جنوب یمن ساخته  و در اصل یک دولت موازی در جنوب یمن ایجاد کرده که دارای سرویس‌های امنیتی خاص خود بوده و به دولت یمن پاسخگو نیست؛ بنابراین اعلام عقب نشینی امارات از یمن تنها به معنای تغییر دادن روش و شکل مداخله است و امارات به هیچ عنوان از یمن بیرون نخواهد رفت و دولتی که در جنوب یمن ایجاد کرده همچنان اهداف ابوظبی را دنبال خواهد کرد.

نویسنده: محمدرضا مرادی

انتهای پیام/