سنگسر یکی از جاذبه‌های گردشگری در استان سمنان است که همه ساله گردشگران ایرانی و خارجی به آنجا سفر می کنند. در اینگونه مسافرت ها، همه‌ی ما دلمان می خواهد هدیه ای به رسم یادبود برای عزیزانمان بیاوریم و خریدن سوغات از لذت بخش‌ترین قسمت های سفر است که باید با دقت و حوصله صورت گیرد. با وجود اینکه خرید سوغاتی یادگاری می‌ماند، اما خرید سوغاتی‌های خوراکی خوشمزه و لذیذ از یادگاری، بیشتر در ذهن عزیزانمان باقی می‌ماند.

عشایر ایل سنگسر سوغاتی‌های متنوعی از انواع صنایع دستی، محصولات کشاورزی و لبنی و نان‌های محلی دارند که از محصولات لبنیشان شکلاتی درست می‌کنند که یکی از سوغاتی‌های خوراکی پرطرفدار برای گردشگران است.

این شکلات خوشمزه و خانگی یکی از بهترین تنقلات مردم سنگسر برای پذیرایی از مهمانان است که مورد توجه بسیاری از مناطق استان قرار گرفته است.

چیکو، شکلاتی از محصول لبنی عشایر سنگسر است که از ترکیب عسل، شاهدانه، کنجد و آب پنیر درست می‌شود ومعمولا باچای صرف می‌شود.

درست کردن شکلات چیکو عشق می‌خواهد چرا که این شکلات از ماده‌ای به نام لور عین تهیه می‌شود. لورعین همان آب اضافه لور (پنیر) است که آن را می‌جوشانند تا غلیظ شود و سپس آن را خشک می‌کنند و نگه می‌دارند تا هر وقت که نیاز شد از آن «چیکو» درست کنند.

برای تهیه «چیکو»، مقداری از لورعین خشک شده را در ظرفی ریخته و بر روی آن آب می‌ریزند تا خوب خیس بخورد. وقتی لورعین خوب خیس خورد شیر و آب را هر کدام به یک اندازه به علاوه شکر به ماده لورعین اضافه کرده و بر روی اجاق با حرارت پایین می‌گذارند تا کم کم به جوش آید. ضمن حرارت دادن مواد باید آن مرتبا به هم زد تا ته نگیرد.

۲ الی ۲ ساعت و نیم زمان نیاز است تا مواد حاصله به مرحله چیکو برسد نشانه آن همین است که مقداری از مواد را در ظرف آب سرد می‌ریزند که اگر ماده در آب سفت و شکننده شد مشخص می‌شود که چیکو آماده شده است.

وقتی ماده چیکو آماده شد در مرحله بعد نیاز است که آن را به قطعات کوچک و شکلات مانند درآورند.

در این مرحله به علت چسبندگی زیاد ماده چیکو ابتدا ظرف سینی را چرب کرده و سپس مواد داخل شکلات چیکو که شامل کنجد، گردوی خرد شده و شاه دانه است و برای خوشمزه‌تر و مقوی‌تر شدن شکلات چیکو به کار می‌رود را در کف سینی می‌پاشند و سپس مواد داغ چیکو را روی آن ریخته و خوب باهم مخلوط می‌کنند تا این افزودنی‌ها در تمام مواد چیکو پخش شود.

باید توجه کرد که این افزودنی‌های داخل چیکو سلیقه‌ای است و هر کس به سلیقه خود این مواد را کم و زیاد می‌کند و بعضی‌ها هم به آن پسته و بادام می‌افزایند.

بانوان عشایر سنگسری که کدبانوگری آنان زبانزد است شکلات چیکو را به سلیقه خود به اشکال مختلف درمی آوردند یکی از مهمترین اشکالی که از چیکو درست می کردند «گیژ گیژو» نوعی از وسیله بازی برای بچه ها یا همان «فرفره» بود که بدین وسیله کودکان بسیار شادمان می شدند و به بازی می پرداختند.

در ادامه برای فرم دادن شکلات، تکه‌ای از مواد حاصله از چیکو را که همچنان گرم و انعطاف پذیر است جدا کرده و برای روشن‌تر و خوش رنگ‌تر شدن به صورت مداوم با دست آن را می‌کشند و سپس به شکل لوله‌های نازک مداد مانند باطول ۵۰ تا ۷۰ سانت و قطر ۱ تا ۲ سانت در می‌آورند و می‌گذارند تا سرد شود و بعد از سرد و سفت شدن با انبر به تکه‌های کوچک شکلات تقسیم می‌کنند.

نکته‌ای که در تهیه چیکو بسیار مهم است گرم نگه داشتن مواد چیکو تا قبل از فرم دادن و شکل دادن آن است چرا که تا زمانی که مواد حاصله چیکو گرم است می‌توان با دست آن را فرم و شکل داد و به محض اینکه مواد سرد شد سفت و سخت می‌شود و دیگر قابلیت فرم دادن را ندارد بنابراین اگر در هر مرحله‌ای از کار مواد حاصله چیکو سرد شد آن را دوباره در همان ظرفی که قرار دارد روی اجاق گذاشته و گرم می‌کنند تا به همان حالت اولیه درآید.

ایل عشایر سنگسر زنان ماهر و زبردستی دارد که کدبانو‌های خبره وخوش سلیقه‌ای هستند که حتی شکلات چیکو را به سلیقه خود به اشکال مختلف درمی آوردند و یکی از مهمترین اشکالی که از این شکلات درست می‌کنند «گیژ گیژو» یا همان «فرفره» نوعی از وسیله‌های بازی برای بچه ها است.

از فواید این شکلات می‌توان گفت که چیکو سرشار از کلسیم و دارای خاصیت ملین بوده که برای معده نیز مفید است.

این طلای قهوه‌ای ناب طبیعی، علاوه بر خوشمزه بودن، از نظر اقتصادی به صرفه وبرای پذیرایی عید نیز، شکلات مناسبی است که هرساله قبل عید بانوان بسیاری را مشغول به کار می‌کند.

گزارش از زینب حیدری