به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند ،  در شرق ایران با قرار گرفتن در ناحیه‌ای با رفتار‌های گسلی مختلف شاهد بروز زلزله‌های متعدد بوده که رکورد‌های مختلفی از زلزله‌های با ریشتر بالا نیز در این منطقه به ثبت رسیده است.

وقوع چهار زلزله با بزرگی بیشتر از هفت ریشتر در ۵۰ سال اخیر و ایجاد بزرگترین شکستگی سطحی کل تاریخ ایران با طول ۱۲۵ کیلومتر (زلزله زیرکوه)، مواردی است که پتانسیل بالای لرزه‌ای این منطقه را نشان می‌دهد.

زلزله‌ها در خراسان جنوبی اغلب در عمق کم رخ داده که موجب بروز خسارات مالی و جانی بسیار شده است.

با توجه به قرارگیری مناطق پرجمعیت استان در مجاورت گسل‌های فعال و مستعد، توجه مضاعف به پدیده زلزله و به‌کارگیری تحقیقات علمی در برنامه‌های پیش رو استان و دولت همراه با مقاوم سازی ساختمان‌های آسیب‌پذیر کاملا ضروری است.  

طولانی‌ترین گسیختگی سطحی در خراسان جنوبی

هاشمی رییس مرکز لرزه نگاری کشوری مستقر در بیرجند گفت: با توجه به عمق کم زلزله‌ها در خراسان جنوبی زلزله سبب ایجاد شکستگی‌های سطحی در بسیاری از موارد شده است که از گسیختگی سطحی ثبت شده در زلزله زیرکوه به طول ۱۲۵ کیلومتر می‌توان به عنوان طولانی‌ترین گسیختگی سطحی ثبت شده در کل تاریخ ایران یاد کرد.

هاشمی گازار افزود: وقوع چهار زلزله بزرگتر از هفت در مقیاس امواج درونی در ۵۰ سال اخیر (زلزله‌های دشت بیاض (۱۳۴۷)، طبس (۱۳۵۷)، کولی قاین (۱۳۵۸) و زیرکوه (۱۳۷۶) که این تعداد در هیچ یک از استان‌های دیگر کشور مشاهده نشده است پتانسیل لرزه‌ای بالای استان خراسان جنوبی را نشان می‌دهد.

در جدول زیر زلزله‌های بزرگتر از هفت ریشتر در خراسان جنوبی آمده است:

 او با بیان اینکه لرزه در عمق کم سبب بروز خسارات شدید مالی و جانی در زلزله‌های اخیر استان شده است تصریح کرد: در زلزله‌های قوی بروز زلزله باعث شکافتگی سطح زمین شده و گسیختگی گسل در سطح قابل مشاهده است که نمونه‌ای از این گسیختگی‌ها در خراسان جنوبی مربوط به زلزله دشت بیاض و زیرکوه است.

هاشمی بیان کرد: علیرغم بروز زلزله‌های مخرب در سطح استان متاسفانه مطالعات دقیق برای شناخت لایه‌های پوسته و عمق لایه لرزه‌ زا به عمل نیامده است، ولی با توجه به تعیین محل و عمق زلزله‌ها توسط شبکه لرزه‌نگاری بیرجند، زلزله‌ها در این استان غالبا در عمق کم رخ داده‌اند.

رییس مرکز لرزه نگاری کشوری مستقر در بیرجند اظهار کرد: وقوع زلزله‌ها در عمق کم سبب ایجاد تخریب بیشتر هنگام بروز زلزله‌ها شده و در برخی مواقع که زلزله‌ها در نواحی دارای ساختمان‌های دارای بافت فرسوده و قدیمی رخ داده‌اند باعث تخریب ۱۰۰ درصد ساختمان‌ها شده که متاسفانه یک نمونه آن در سطح استان با وقوع زلزله ۷.۳ ریشتری طبس گلشن (۱۳۵۷) موجب تخریب بسیار شدید شهر طبس شد.

گسل‌ها در خراسان جنوبی فعال است

رییس مرکز لرزه نگاری بیرجند با بیان اینکه ۱۲ هزار زلزله با ایستگاه‌های موجود در ۱۲ سال گذشته خراسان جنوبی به ثبت رسیده است، عنوان کرد: این آمار حاکی از فعال بودن اکثر گسل‌های استان است.

هاشمی ادامه داد: سوابق لرزه‌خیزی شرق ایران نشان داده که رخداد زمین لرزه‌ها در بسیاری از موارد سبب فعال شدن گسل‌های همجوار شده است که با توجه به وجود راستا‌های گسلی متفاوت در مواردی این پس لرزه‌ها با مکانیسمی کاملا متفاوت از زلزله اصلی به وقوع پیوسته‌اند مانند زلزله فردوس ساعاتی پس از زلزله خضری – دشت بیاض.

رییس مرکز لرزه نگاری بیرجند گفت: مرکز استان، سه شهر و حدود ۲۰۰ روستای نزدیک به مرکز تحت تاثیر چهار سیستم گسلی فعال است که در صورت رخداد زلزله بزرگ همه آن‌ها با آسیب جدی مواجه خواهند بود.

او  افزود: برخی سوابق زلزله‌ها در این استان در هیچ یک از استان‌های دیگر کشور مشاهده نشده که بیانگر ضرورت شناسایی مناطق خطرپذیر است که شناسایی محدوده‌های خطر و رعایت حریم گسل‌ها از ضروریات است.

زمان وقوع زمین لرزه قابل پیش‌بینی نیست

خطیب عضو کمیته تخصصی علوم زمین دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی هم گفت: زمان بروز زمین لرزه قابل پیش‌بینی نیست و هرگونه ادعا در ارتباط با زمین لرزه‌های قریب الوقوع باطل است.

 او افزود: خراسان جنوبی دارای گسل‌های فعال و دارای تاریخچه لرزه‌نگاری است که این گسل‌ها در قرن اخیر لرزش‌های بالای هفت ریشتر هم داشته‌اند.

خطیب بیان کرد: گسل‌های موجود در پهنه خراسان جنوبی شناخته شده‌اند، اما هیچ دانشی برای تعیین زمان زمین لرزه وجود ندارد و امروز دانشمندان هم به دنبال این علم نیستند.

عضو کمیته تخصصی علوم زمین دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی اظهار کرد: گسل‌ها به عنوان منشا زمین لرزه برگرفته از مسیر و منطقه اثر گسل است و هیچ راهکاری برای جلوگیری از زمین لرزه وجود ندارد، اما در زمینه کاهش خسارات می‌توان برنامه‌ریزی کرد.

استاد زمین شناسی دانشکده علوم دانشگاه بیرجند تصریح کرد: برای کاهش خسارات باید پهنه‌های لرزه خیز را بشناسیم و هیچگونه ساخت و سازی را در مسیر گسل‌ها انجام ندهیم.

او عنوان کرد: با توجه به وجود گسل‌های فعال در استان هرگونه ساخت و ساز در حریم گسل‌ها هم باید با توجه با کد‌های لرزه‌ای مطابقت داشته باشد تا فرهنگ سازی این مهم خسارت کمتری را در صورت بروز زلزله به مردم استان تحمیل کند.

خطیب با بیان اینکه متاسفانه مردم آمادگی لازم را برای مقابله با زلزله احتمالی ندارند، ادامه داد: آموزش و چگونگی مقابله با زلزله بسیاری از خسارات را کاهش خواهد داد.

او گفت: زلزله مانند باران از نظر زمین شناسی نوعی رحمت است و سبب پیدا شدن مواد معدنی می‌شود که یکی از دلایل برخوردار بودن جمهوری اسلامی ایران از نعمت مواد معدنی و نفتی، قرار گرفتن در یک منطقه فعال زمین شناسی است.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/ ی