به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، ارتفاعات میمک در جنوب غربی ایلام واقع شده و دارای قله‌ها و تپه‌های متعددی است که بلندترین ارتفاع آن ۶۷۰ متر است. نزدیکترین مسیر مرز ایران تا بغداد از سمت میمک است. میمک از غرب داخل خاک عراق و جنوب دشت هلاله قرار دارد. از شمال و شرق (سمت ایران) به دشت لیگ مشرف است. دو پاسگاه نی خزر و هلاله در سمت خاک عراق در انتهای این ارتفاعات قرار دارند.

اشغال میمک
عراق که به بهانه معاهده ۱۹۷۵ ارتفاعات میمک را متعلق به خودش می‌دانست، در روز هجدهم شهریور ۱۳۵۹ با یک تیپ تقویت‌شده آن را به تصرف درآورد. یگان‌های تیپ یک در آن زمان در همه مناطق غرب گسترش داشتند، در میمک یک گردان مکانیزه از گردان ۱۹۵ تقویت شده (با یک دسته تانک، یک آتشبار ۱۵۵ میلی‌متری خودکشش) مستقر بود که مأموریت آن پشتیبانی از پاسگاه‌های ژاندارمری منطقه میمک بود.

این گروهان به شکل واحد‌های کوچک در پاسگاه‌های تلخاب، هلاله، نی‌خزر، انجیر و شور و شیرین تقسیم شده بود. صدام بعد از تصرف میمک و دشت لیگ (شمال میمک) آن را سیف سعد (شمشیر پیروزی) نامید و گفت: «پیروزی جنگ از آن کسی است که میمک را در دست داشته باشد. از نظر ما تصرف میمک به مفهوم کشته شدن رستم ایران است.»

تصرف میمک سبب اشغال یا کنترل پاسگاه‌های مرزی منطقه توسط نیرو‌های عراقی شد. یک روز بعد سرهنگ سهرابی فرمانده تیپ اسلام آباد طرح پاتکی را آماده و اجرا کرد. سرتیپ اسماعیل سهرابی در این مورد بیان می‌دارد: «پس از اشغال میمک توسط یک تیپ از لشکر ۲ سپاه دوم عراق، من به سرگرد عبیری فرمانده گردان ۲۱۷ تانک دستور دادم، گردان را با تقویت یک گروهان از گردان ۱۹۵ و یک آتشبار از گردان ۳۹۶ تبدیل به یک گروه رزمی کند و آماده حرکت به میمک شود.

این گروه رزمی را همان روز به میمک حرکت دادم و خودم هم همراه آن به منطقه میمک رفتم. پس از استقرار گروه رزمی طرح یک پاتک را آماده کردم. در روز نوزدهم شهریور یک پاتک در میمک انجام دادیم و گرچه نتوانستیم نیرو‌های عراقی را به عقب برانیم، ولی این عملیات به منزله اعلام حضور در منطقه ممانعت از حمله و پیشروی مجدد نیرو‌های عراقی و استقرار دیده‌بانان ایرانی در مناطق حساس (مثل ارتفاعات گچ و چگر) به منظور کنترل دقیق نیرو‌های عراقی بود. ضمن آن که، این پاتک‌ها شرایط مناسبی را برای عملیات پایگاه سنگی در دوم مهر فراهم آورد.»

آزادسازی میمک
حضور و استقرار نیرو‌های عراقی روی ارتفاعات میمک باعث دید و تیررس آن‌ها به مناطق اطراف و مواضع نیرو‌های ایرانی بود. به همین علت توسط فرمانده تیپ اسلام آباد تصمیم گرفته شد طرحی برای آزادسازی این ارتفاعات نوشته و اجرا شود. سرتیپ سهرابی در مورد تدابیر عملیاتی و طرح‌ریزی عملیات می‌گوید: «پس از انتقال قرارگاه تیپ به منطقه ایلام، فرصتی به تیپ دست داد و با توجه به اینکه ارتفاعات میمک در منطقه پدافندی تیپ قرار داشت، به نظرم رسید که برای آزادسازی این ارتفاعات حساس و کلیدی طرحی آماده کنیم و براساس آن عملیاتی انجام دهیم.

البته ما در منطقه پدافندی تیپ دارای دو هدف مهم و اساسی بودیم که عبارت بودند از: شهر مهران و ارتفاعات میمک که هر دو در اشغال دشمن بودند. از جنبه سیاسی و تبلیغاتی شهر مهران در رتبه ممتازی قرار داشت و آزادسازی آن نسبت به ارتفاعات میمک دستاورد‌های برجسته‌تری به همراه داشت، اما به دلایل زیر توجه من به ارتفاعات میمک متمرکز شد:

۱- مهران با توجه به استعداد و توان رزمی تیپ قابل پدافند نبود. این شهر در یک دشت و بدون عارضه قرار دارد و ما با توجه به نیروی کمتر قادر نبودیم بعد از آفند، آن را حفظ کنیم.
۲- از جنبه تدارکات با مشکلی اساسی مواجه می‌شدیم. به این علت که محور مواصلاتی و تدارکاتی مهران به جاده صالح‌آباد – مهران محدود می‌شد که این محور در منطقه سدکنجان‌چم در کنترل عراقی‌ها بود.
۳- وظیفه تیپ، پدافند از منطقه واگذاری بود. در حالی که اگر نیرو‌های محدود ما برای آزادسازی مهران به‌کار گرفته می‌شد، در سایر محور‌ها نیروی پدافندی ما تحلیل می‌رفت و احتمال نفوذ دشمن و محاصره ما وجود داشت. بخصوص از محور میمک ـ سرنی، منطقه صالح‌آباد به سهولت قابل نفوذ بود و در این صورت ما به‌طور کامل در محاصره دشمن قرار می‌گرفتیم و آنگاه نیرو‌های ما در مهران همه نابود می‌شدند.»
براساس طرح عملیاتی فرمانده تیپ یک دو گروه رزمی ۱۹۵ مکانیزه و ۲۱۷ تانک را برای تصرف میمک و گروه رزمی ۲۲۲ تانک (شامل گردان ۲۲۲ و گردان ۷ ستاد مشترک) را به‌عنوان تک پشتیبانی برای محور کنجان‌چم در نظر گرفت. برای این منظور سازماندهی رزمی، اعزام دسته‌های شناسایی، تمرینات عملی، آموزش‌های لازم، پیش‌بینی نقاط آماری و پشتیبانی و هماهنگی برای برداشتن میدان مین توسط دسته مهندسی تمرینات مربوط به تدارکات و تخلیه مجروحان و اسرا از منطقه نبرد یکی پس از دیگری انجام شد.
اجرای عملیات میمک
ساعت شش و بیست دقیقه صبح روز نوزدهم دی‌ماه ۱۳۵۹ با اعلام رمز عملیات (یا الله) عملیات به اجرا درآمد. براساس تدبیر فرمانده عملیات سرهنگ اسماعیل سهرابی، عملیات با ترتیب سه مرحله زیر اجرا شد:
۱- گروه‌های پیاده که در میان آن‌ها عشایر محلی ایل خزل تقسیم شده بودند. پس از پاکسازی میدان مین، خود را به پشت مواضع پدافندی دشمن رساندند.
۲- گروهان‌های مکانیزه گروه رزمی ۱۹۵ و گروه رزمی ۲۱۷ تانک تا جایی که در برابر دید دشمن نباشند، قبل از روشنایی هوا خود را به نزدیکی دشمن رساندند.
۳- گروه‌های پیاده از پشت و واحد‌های مکانیزه و تانک همزمان از دو جناح با اجرای آتش و حرکت به سمت سنگر‌های عراقی‌ها حرکت کردند.

دو جناح پیشروی واحد‌ها به شرح زیر بود:
۱- گروه رزمی ۱۹۵ مکانیزه در شمال میمک (در مسیر تنگ بینا ـ میمک) درجناح راست میمک.
۲- گروه رزمی ۲۱۷ تانک در جنوب میمک (جناح چپ) در مسیر سرنی – میمک
۳- تک پشتیبانی هم (به منظور فریب دشمن از شناخت محل دقیق عملیات) توسط گروه رزمی ۲۲۲ تانک و پیشروی به‌سمت سدکنجان‌چم همزمان با عملیات میمک اجرا شد.
گروه رزمی ۱۹۵ مکانیزه در شمال و گروه رزمی ۲۱۷ تانک در جنوب میمک و در محور دیگر گروه رزمی ۱۲۳ مکانیزه و گروه رزمی ۲۲۲ تانک به سمت ارتفاعات غربی سد کنجان چم پیشروی کردند. خط دفاعی مواضع دشمن در میمک تا قبل از ساعت ۸ درهم شکست و آن گاه پیشروی به سمت مواضع پدافندی نیرو‌های عراقی آغاز شد. در همان اولین ساعت عملیات، نیرو‌های تأمینی دشمن در دامنه شرقی میمک به هلاکت رسیدند یا متواری شدند. پس از آنکه خط تأمینی دشمن نابود شد، پیشروی با سرعت بیشتری به سوی مواضع اصلی عراقی‌ها آغاز شد.

نبرد نزدیک تا ساعت ۱۲ ظهر ادامه داشت و با آنکه هواپیما‌های عراقی در آسمان منطقه آشکار شدند به‌علت تراکم حمله‌های هوایی دشمن گروه رزمی ۱۹۵ مقداری عقب‌نشینی کرد، اما سرهنگ سهرابی به این گروه دستور داد مقاومت کنید و سر جایتان دفاع کنید و دیگر عقب‌تر نیایید.

بالگرد‌های کبری تیم خلبان شمشادیان نیز وارد عمل شدند. علاوه بر آن آتش گلوله‌های توپ علیه نیرو‌های دشمن شدت گرفت که نتیجه آن موفقیت کامل نیرو‌های خودی بر آزادسازی میمک بود. گردان ۲۱۷ تانک در ساعت یک به‌طور کامل به میمک رسید. اما بعدازظهر درگیری زیاد شد. با فرا رسیدن شب بیستم دی‌ماه نیرو‌های ما در بخش عمده‌ای از روی ارتفاعات میمک، تحکیم هدف کردند و آماده مقابله با پاتک‌های دشمن شدند.

دو گروه رزمی ۱۲۳ و ۱۹۵ در منطقه سد کنجان چم نیز هدف‌های خود را تصرف کردند. نیرو‌های عراقی در جنوب ارتفاعات میمک علیه گروه رزمی ۲۱۷ تانک پاتکی را انجام دادند، اما موفقیتی کسب نکردند و یگان‌های تیپ یک اهداف خود را تصرف کردند. پس از موفقیت رزمندگان ایرانی حمله‌های هوایی و توپخانه دشمن با شدت آغاز شد. از روز دوم نیز نیرو‌های عراقی اقدام به پاتک‌های متعدد کردند. این پاتک‌ها تا روز چهارم ادامه داشت. اما هیچ کدام به موفقیتی منجر نشد.

موقعیت رزمندگان ایرانی در روز پنجم پس از آزادسازی منطقه‌ای به‌وسعت ۲۰۰ کیلومتر مربع، تثبیت شد. با توجه به آنکه ارتفاعات میمک قبل از آغاز جنگ تحمیلی توسط ارتش عراق اشغال شده و تبلیغات فراوانی در رسانه‌های عراق به‌دنبال داشت، ناکامی دشمن در حفظ میمک فقط یک شکست نظامی نبود، بلکه در ابعاد سیاسی و روانی نیز با شکست مواجه شد.

از جمله عوامل موفقیت این عملیات طرح‌ریزی دقیق و حساب شده و بخصوص تدابیر عملیاتی فرمانده تیپ سرهنگ اسماعیل سهرابی بود. شجاعت و ایستادگی فرمانده یگان‌های تیپ یک، شناسایی دقیق از نیرو‌های دشمن و زمین، آموزش لازم و کافی، حضور نیرو‌های عشایر آشنا به منطقه و تمرین در زمین مشابه از دیگر عوامل موفقیت این عملیات به‌شمار می‌روند. ارتش عراق تا پایان جنگ چند بار به ارتفاعات میمک حمله کرد، اما موفقیتی به دست نیاورد. سرتیپ اسماعیل سهرابی در مورد تلفات و دستاورد‌های این عملیات بیان می‌دارد: «در نبرد میمک ۲۰۰ کیلومتر مربع از سرزمین‌های اشغالی آزاد و تلفات سنگینی به دشمن وارد شد.

چهار تیپ عراقی از دو لشکر ۷ و ۸ با کمک سایر واحد‌های دیگر در منطقه نبرد نزدیک به ۲۰ پاتک اجرا کردند که در هیچ کدام موفقیتی کسب نکردند. هزاران نفر از نیرو‌های عراقی کشته یا مجروح و بیش از ۲۰۰ نفر اسیر شدند. از نیرو‌های ما سه افسر، ۱۱ نفر درجه‌دار و ۱۵ نفر سرباز به شهادت رسیدند. ۶ افسر، ۶۴ درجه‌دار و ۸۲ نفر سرباز (در مجموع ۱۵۲ نفر) مجروح شدند. بیش از صد تانک و نفربر دشمن منهدم، دو فروند هواپیما و سه فروند بالگرد نیز سرنگون شدند.»

منبع: ایران

انتهای پیام/