به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان ، ۵ دی ماه ۸۲ بم در سایه خواب صبحگاهی اش بود، هنوز بم را با ارگ جهانی اش می‌شناختند و توریست‌های خارجی مرتبا در مسیر کوچه پس کوچه‌های تاریخی ارگ بم به دنبال تاریخ ۲۵۰۰ ساله گم شده‌ای بودند که در خشت خشت ارگ دیده می‌شد.

هوا گرگ ومیش بود که زمین با تمام قدرتش لرزید ولرزید ودر ۱۲ ثانیه تمام خوشی‌هایی که زیر سایه خنکای زمستانی نخل‌های بم بود پرکشید، هزاران خانواده از هم پاشید و غم میهمان دائمی خانه‌های مردم زیادی در این شهر مهربان و میهمان نواز شد.

قدرت تکانه‌ها به حدی بود که تا مرکز استان را لرزاند و بیش از چند میلیون کرمانی را نگران و انگشت به دهان کرد، سرمای زمستانی دی ماه و سوزی که در هوا بود باعث نشد تا مردم با ماشین‌های شخصی بعد از اعلام کانون زلزله که شهر تاریخی بم را نشان می‌داد راهی جاده نشوند.

تازه هوا روشن شده بود که به همراه یکی از دوستانم که خواهرش دانشجوی بم بود نگران پا به بیمارستان باهنر گذاشتیم، چهره‌های خاک آلود مجروحان حادثه همراه با خونابه‌هایی که با خاک در هم آمیخته و چهره‌های وحشت زده و نا آرامی خلق کرده بود.

کمی بعد صدای وحشت این زلزله بزرگ کل ایران را گرفت و از داوطلبان هلال احمر تا کارکنان نهاد‌های امنیتی و امدادی و نظامی همگی راهی بم شدند.

جراحت‌های روحی و روانی درمان ناپذیر بر غم مرگ عزیزان تلنبار شد و بم را به شهری بحرانی تبدیل کرد.

زلزله ۵ دی ماه ۸۲ یکی از بزرگ‌ترین زلزله‌های قرن اخیر و  از مخرب‌ترین زلزله‌های ایران بود، قدرت تکانه‌های زلزله ۶.۶ ریشتر بود که در دقایق اولیه موسسه لرزه نگاری کشور آن را کمتر از این رقم ثبت کرده بود و برای اولین بار تا چند ساعت بعد از زلزله مکان دقیق و کانون زلزله مشخص نبود و بعضا تصور می‌کردند زلزله دورتر از شهر بم رخ داده است در حالی که این زلزله مهیب درست زیرپای شهر بم وبا عمق تنها ۷.۵ کیلومتری از سطح زمین رخ داد که همین عمق کم علت تخریب بالا در این زلزله گزارش شد.

اولین ساعات بعد از خبر زلزله از تمام استان نیروی انتظامی، هلال احمر، مردم عادی و حتی کشاورزان خود را به بم رساندند و ترافیک در جاده‌های منتهی به بم به حدی زیاد بود که منجر به تصادفات و نیز قفل شدن جاده برای ساعت‌های طولانی شد.

جنازه های زیادی از زیرآوار خانه هایی که روزی محل شادی و هورای بچه ها بود بیرون کشیده می شد، اشک در چشم امدادگران و مردمی که برای کمک آمده بودند حتی یک لحظه خشک نمی شد. 

غم بسیار سنگین بود مرگ هزاران نفر از مردم یک شهر که صدای جیغ و شادی و نشاط  شان در جشن خرماپزان و جشن های ارگ جدید زبانزد همه استان بود به حدی متاثر کننده بود که خیلی ها ترجیح دادند تنها یک روز کمک کنند و جای خود را به افراد قوی تر بدهند.

سال‌ها گذشت و مردم بم هیچ گاه تاریخ ۵ دی ماه را فراموش نکردند چرا که بم در ۵ دی ماه تمام شد و دوباره ساخته شد.

و حال در سال ۱۳۹۸ درست ۱۶ سال بعد از وقوع آن زلزله دلخراش به شهر بم می‌رویم تا بدانیم زندگی در بم به چه شکلی در جریان است.

کوچه سازی و معابر بعضا دارای اشکال عجیبی و غریبی است بعضا به نظرمی رسد ساختمان‌هایی سد راه زیبایی شهر هستند در برخی محلات، اما نظم بهتری وجود دارد، اما هنوز در حاشیه شهر تل‌هایی از خاک ونخاله‌های ساختمانی و بقایای آوار‌های زلزله دیده می‌شود.

با هادی شهسوارپور فرماندار جوان بم تماس می‌گیرم تا درباره بم آن هم ۱۶ سال بعد از زلزله حرف بزنم.

علت آمار غیررسمی کشته شدگان زلزله چه بود؟

اولین چیزی که از وی می‌پرسم علت آمارضد ونقیض کشته شدگان زلزله سال ۸۲ است او با اشاره به اینکه شدت زلزله به حدی بود که آمار ضد و نقیض را باعث شد اظهار داشت: آمار رسمی که امروز از کشته شدگان زلزله داریم ۳۲ هزار کشته شده از زلزله سال ۸۲ است که به دلیل اینکه روز اول و دوم برخی آواربرداری‌های عجولانه انجام و بعضا  در بین کشته شدگان افاغنه‌ ای بودند که در حاشیه شهر در برخی خانه‌های مخروبه ساکن بوده و یا کشته شدگان در روستا‌های اطراف بودند که جز آماربم محاسبه شدند .

او با اشاره به آمار غیررسمی که منتشر شد افزود: آمار غیررسمی کشته شدگان زلزله را تا ۴۲ هزار نفر ثبت کرد.

شهسوارپور با اشاره به نبود برنامه ریزی در روز‌های اولیه زلزله به دلیل شدت تخریب و آمار بالای تلفات، اظهارکرد: کنار تپه کنار ارگ و نیز بهشت زهرا مکان‌هایی برای تخلیه آوار در نظر گرفته شده بود، اما بدلیل نبود برنامه ریزی این امربه شکل صحیح و سامان دهی شده انجام نشد و اثرات آن تا امروز پا برجاست.

بم به اعتبارات عمران شهری نیاز جدی دارد

او تاکید کرد: تلاش می‌کنیم با محوریت شهرداری بم و با اعتبارات حوادث غیرمترقبه کمک‌هایی برای اصلاح موضوع نخاله‌های ناشی از آوار‌های زلزله در اطراف شهر بم، انجام شود.

شهسوارپور جمعیت امروز شهر بم را ۱۳۵ هزارنفر و بروات را ۲۵ هزار نفر ذکر کرد و افزود: قبل از زلزله شهر بم ۹۰ هزار نفر جمعیت داشت.

از وی درباره رشد جمعیت در سال‌های بعد از زلزله سوال می‌کنم، شهسوارپور گفت: ۱۵ سال بعد از زلزله بم را اگر به سه دوره ۵ ساله تقسیم کنیم در ۵ سال اول رشد قابل توجه ۱۰ درصدی در ۵ سال دوم رشد ۷ درصدی و در ۵ سال سوم رشد ۵ و نیم درصدی در جمعیت را شاهد بودیم که رشد قابل توجهی است.

فرماندار بم گفت: یکی از اشکالاتی که در جریان بازسازی برای بم رخ داد تمام شدن زود هنگام بازسازی ها بودو  این مسئله باعث بروز مشکلی بنام نبود زیباسازی شهری در بم شد.

او افزود: سال ۸۶ پایان بازسازی در حالی اعلام شد که عمران شهری به هیچ وجه انجام نشد و همین مسئله تا امروز باقی مانده است.

شهرداری محرومی که توسعه یافته شد!

او از بی توجهی به مسئله زیرساخت‌های شهری می‌گوید و اظهارکرد: تصور می‌شد شهرداری بم را بعد از این حادثه به عنوان شهرداری ویژه با بودجه خاص برای عمران شهری در نظر بگیرند، اما در اقدامی عجیب در تقسیم بندی شهرداری‌های استان شهرداری بم جز مناطق توسعه یافته دسته بندی شد.

۱۲ ثانیه تا تخریب کامل بزرگ ترین بنای خشتی جهان

شاید اگر کسی صبح زلزله ۵ دی ماه را یادش بیاید تصویر تلی از خاک روی ارگ را هیچ گاه فراموش نکند که چگونه در ۱۲ ثانیه ابهت تاریخی این بنای خشتی جهانی فروریخت.

در تمام سال‌های بعد از زلزله اقدامات زیادی برای نجات این بنای تاریخی انجام شد و مدیران زیادی آمدند تاپروژه نجات بخشی ارگ بم را اجرا کنند.

موحدی که سابقا ۱۲ سال معاون میراث فرهنگی استان کرمان بود به عنوان سرپرست پروژه جهانی ارگ بم درباره ارگ بم و اقداماتی که روی این بنای تاریخی انجام شد با ما سخن گفت.

او اظهارداشت: در یک سال و نیم که مسئولیتی در این پروژه بزرگ داشتم تلاش کردیم اقدامات مدیران قبلی این پروژه را دنبال وارگ بم را به روز‌های خوب برسانیم.

تجهیزات ژاپن، برج سازی ایتالیایی ها در ارگ تاریخی بم

او با اشاره به اینکه بعد از زلزله بلافاصله کمیته‌ای از سوی برخی کشور‌های اروپایی برپا و این اثر تاریخی را به عنوان میراث در معرض خطر به ثبت جهانی رساندند افزود: این اقدام کمک بزرگی برای مرمت و بازسازی ارگ تاریخی بم کرد.

او به دیگر اقدامات انجام شده در روز‌های بعد از زلزله برای ارگ تاریخی بم اشاره می‌کند و بیان داشت: با پرونده سازی و تعریف پلان مدیریتی در چارچوب ضوابط تعریف شده آواربرداری و مرمت ارگ بم آغاز شد.

موحدی از فعالیت ۱۷ کارگاه مرمت درحال حاضر در ارگ بم خبر می‌دهد و گفت: استحکام بخشی و اندود‌های حفاظتی و مقاوم سازی از دیگر کار‌های انجام شده روی حصار‌ها و برج‌ها و ساختمان‌های واقع در ارگ بود.

شهرت بیشتر ارگ بم بعد از زلزله

او به نکته جالبی اشاره می‌کند: ارگ تاریخی بم بعد از زلزله شهرت بیشتری پیدا کرد، قبل از زلزله بنای ارگ در بخش‌های زیادی مخروبه شده بود و با وقوع زلزله برخی ستون‌ها زیرآوار زلزله سالم ماندند.

از موحدی درباره کیفیت مرمت ارگ بم می پرسم که می گوید بهتر از قبل است، با الیاف کشی واستفاده از خاک مرغوب بنای ارگ بم را با کیفیت خوبی مرمت کرده ایم و در حال حاضر یخدان کنار ارگ بم را مرمت می‌کنیم که امیدوارم برای کنگره معماری که سال آینده در بم برگزار می‌شود، آماده شود.

شهر بم هنوز نخل‌های استوارش را درخود حفظ کرده، شاید یکی از عناصرشهری که در زلزله آسیب ندید و امید مردم برای ادامه زندگی شد همین نخل‌های استوار و خرما‌های شیرینی بود که بعد از زلزله به مردم بم روحیه داد و باعث شد آن‌ها روح مقاومت را در خود تقویت کرده وبه زندگی خود ادامه داده و جمعیت شهر روز به روز بیشتر و با مهربانی بیش از حد خود در تمام سال‌های بعد از زلزله همدرد مردم دیگر استان‌ها در روز‌های سخت زلزله شدند.

خرماهای شیرین یادگار نخل های استوار بم درمذاق ایرانیان

در زلزله آذربایجان و لرستان و سیل گلستان و دیگر بحران‌های کشوری طعم شیرین خرما‌های مضافتی مردم بم کام خستگان را شیرین کرد و به آن‌ها روحیه داد تا به زندگی خود ادامه دهند.

امروز بم چشم به راه توجه ویژه مسئولین است، بم هنوز از زیر بار زلزله قامتی خمیده دارد و نیاز به یادآوری برخی تعهدات زمان زلزله دارد تا این شهر باستانی و تاریخی بار دیگر نفس بکشد.

گزارش از مرضیه السادات حسینی راد

انتهای پیام/ح