به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، در حقیقت در دنیای امروز، مسکن از محل سُکن و آرامش گذشته خارج شده و الگوی خاصی پیدا کرده است؛ در مدل آپارتمانی، هرکس واحد مجزایی دارد و معاشرت‌های قدیمی و روابط ارحام، کم فروغ شده و روابط اقشار، انضباط درستی ندارد و خانه تنها محلی برای خواب طراحی شده است.

در سبک قدیم، اما خانواده‌ها بزرگ و عشیره‌ای بودند و یک پدر با فرزندانش در یک خانه زندگی می‌کردند و فرهنگ معاشرت خاصی در آنجا حاکم بود و اخلاق خاصی بین ارحام شکل می‌گرفت.

به طوری که درِ خانه‌های قدیمی که هنوز هم در بعضی شهر‌ها وجود دارد، غیر از اینکه دارای بخش‌های اندرونی و بیرونی بودند، درب آن‌ها دوکوبه، یکی مخصوص آقایان و دیگری مخصوص بانوان داشت که معلوم می‌شد آن کسی که درب خانه را می‌زند زن است یا مرد و چه کسی باید پشت در به استقبال برود، یعنی نوعی انضباط و دقت در مواجهه اقشار وجود داشت و ارزش و اخلاقی خاصی رعایت می‌شد.

معماری درون گرا و برون گرا

در گذشته سبک معماری نیز با نگاهی به درون منزل و روابط انسان‌ها و به قولی درون گرا ترسیم می‌شد، به طوری که در معماری درون‌گرا رابطه اقشار محدود می‌شد و مراعات روابط عفیفانه بین زن و مرد آسان بود و اگر کسی می‌خواست در چنین خانه‌ای عفیف نباشد، باید خیلی زحمت می‌کشید و آبروی خود را به خطر می‌انداخت و بی‌عفتی می‌کرد.

اما در معماری جدید و برون‌گرا که ساختمان (open) بنا می‌کنند، پنجره‌ها به گونه‌ای است که از بیرون به داخل خانه اشراف وجود دارد؛ در داخل خانه هم آشپزخانه باز است و در سالن پذیرایی این خانه محرم و نامحرم رفت و آمد می‌کنند؛ در این حال، بستر بی‌عفتی فراهم می‌شود؛ یعنی رعایت حجاب و عفت برای بانوی خانه که می‌خواهد پذیرایی کند، دشوار می‌شود۱

در سبک معماری برونگرا علاوه بر کمرنگ شدن فضای عفیفانه منزل، از بین رفتن بسیاری از ارزش‌های انسانی را می‌توان مشاهده کرد که یکی دیگر از آن‌ها بهداشت است.

به طوری که در معماری امروز، ماشین لباس شویی در آشپزخانه قرار دارد بنابراین کثیف‌ترین لباس‌ها وارد فضای پاکیزه آشپزخانه می‌شوند که نیازمند بهداشت بالایی است. ما در هیچ نقطه از جهان چنین چیزی را شاهد نیستیم این امر معنای جدید و محصول چند دهه اخیر است و حذف شدن فضایی به نام رخت‌شورخانه که از قدیم هم در فرهنگ ما بوده، علت این اتفاق است.

این مسئله را در معماری امکانی مثل مساجد نیز می‌توان دید. در نماز خواندن، وضو شرط اولیه و پاکیزگی اصل است، اما در مساجد امروزی، وضوخانه و سرویس بهداشتی ادغام شده‌اند! یعنی وضو که امری مطهر است در فضایی به غایت غیر بهداشتی باید انجام شود. پیش از این در حوض‌خانه و وضوخانه، آیاتی نوشته می‌شد و اساسا این فضا مقدس بود، اما معماری امروز بدون توجه به این مسائل به راه خود ادامه می‌دهد.

اما علت این نوع ازسبک و طراحی را با پاسخ به این سوال می‌توان دریافت که ما امروزه برای چه کسی معماری و شهرسازی می‌کنیم؟

سوالی که از هر شهرساز و معماری بپرسید پاسخش به شما یک کلمه است؛ انسان.

اما وقتی پرسیده شود کدام انسان، پاسخ متفاوت خواهد بود و در نتیجه، خروجی معماری و شهرسازی نیز یکسان نخواهد بود. انسانی که فقط جسم است و غایت حیاتش نهایت لذت از مواهب مادی است یا انسانی که علاوه بر بعد جسمانی، دارای روح است و غایت حیاتش رسیدن به مقام عبودیت و عبد شدن است و بهره‌مندی از همه لذت‌ها و مادیات در این راستا برای او تعریف می‌شود.

پس معماری و شهرسازی اسلامی و قرآنی قبل از اینکه به خود کالبد و نوع طراحی و… بپردازد به این سوال می‌پردازد که معماری و طراحی شهر و روستا برای چه انسانی با چه ویژگی‌هایی قرار است صورت گیرد؟

اما معمار تراز کسی است که ساحت‌های وجود انسان در قرآن را بشناسد و طراحی‌اش برای چنین انسانی باشد.۳بنابراین می‌توان علت این نوع از معماری را در خدمتِ به انسانِ صرف مادیگرا و از بین بردن حیا و نوعی توحش و بی قانونی برای خدمت به انسان لذت جوی امروز دانست.

منبع: با حجاب

انتهای پیام/