به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، زمین چهار لایه اصلی دارد. درونی‌ترین لایه زمین یک هسته جامد است که از آهن تشکیل می‌شود. لایه خارجی آن نیز ترکیبی از آهن و نیکل مذاب است. این دو لایه توسط پوسته زمین احاطه شده اند، لایه خمیر مانند زمین از سنگ‌های مذاب که آتشفشان‌های زمین را تغذیه می‌کند؛ و در نهایت به لایه پایانی و بالایی زمین می‌رسیم که لیتوسفر نام داشته و از پوسته بالایی تشکیل شده است. اما سوال این است که آتشفشان چیست؟ در واقع می‌توان یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

بیشتربخوانید: تصویر خیره کننده حرکت گدازه‌ای از آتشفشان

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

در زیر پوسته زمین، به این سنگ‌های مذاب ماگما می‌گویند، اما وقتی که آتشفشان فوران کرده و این سنگ مذاب بیرون می‌آید به آن نام گدازه اطلاق می‌شود. بیش از ۱٫۵۰۰ آتشفشان روی کره زمین قرار دارند و می‌توان نمونه‌هایی را در تمامی قاره‌ها و حتی در عمق اقیانوس‌ها نیز یافت. بر اساس آمار منتشر شده توسط مرکز تحقیقات زمین شناسی ایالات متحده، سالانه بین ۵۰ تا ۶۰ آتشفشان در سراسر جهان فوران می‌کنند.

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

مکان ایجاد آتشفشان
پوسته زمین از لایه‌های تکنونیک (ساختی) تشکیل شده که در همه جهات در حال خزیدن و پیش فتن هستند و هر ساله چندین سانتیمتر حرکت می‌کنند. آتشفشان‌ها به چندین شکل ایجاد می‌شوند. معمولاً آتشفشان‌ها در مناطقی که این لایه‌ها به هم رسیده و برخورد می‌نمایند شکل می‌گیرند. در حاشیه‌های صفحات جدا شونده، جایی که این صفحات از یکدیگر فاصله گرفته و دور می‌شوند، پوسته زمین نازک‌تر بوده و امکان نفوذ ماگمایی که در سطح زیرین قرار دارد به این مناطق زیاد است. برای مثال منطقه شکاف آفریقای شرقی شاهد شکل گیری چندین آتشفشان به این شکل بوده است. این نوع از آتشفشان‌ها نوعی بلند و شیب دار از آتشفشان‌ها هستند که به آن‌ها آتشفشان‌های سپری می‌گویند. آتشفشان ارتا آله در اتیوپی و لاکی در ایسلند بهترین نمونه‌ها از آتشفشان‌های سپری هستند.

مطالب پیشنهادی
حراج باورنکردنی لباس‌های زنانه گراد شروع شد؟! (۵۰%تخفیف؟!)

خرید در تخفیف استثنایی آمازون با ایگرد

حراج بزرگ کفش و کمربند «گراد» از ۶ تا ۸ آذر! تا ۵۰%تخفیف؟!

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

در حاشیه صفحات همگرا، یک لایه تکتونیک به زیر لایه دیگر می‌رود و در شرایطی که در لایه میان پوسته و هسته فرو می‌رود ذوب می‌گردد. این سنگ ذوب شده شروع به ذوب کردن سنگ‌های بالاتر خود کرده و این سنگ‌های ذوب شده که چگالی کمتری نسبت به سنگ‌های سخت اطراف خود دارند، بالا می‌آیند. آتشفشان‌های ژاپن، بسیاری از آتشفشان‌های رشته‌ای در ایالات متحده و آتشفشان‌های سواحل غربی آمریکای جنوبی بهترین نمونه‌ها از این نوع آتشفشان‌ها هستند. بسیاری از این آتشفشان‌ها نوعی از آتشفشان با کران‌های شیبدار هستند که به آن‌ها آتشفشان استراتوکون (stratocone) می‌گویند.

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

همچنین نقاط داغی در سراسر کره زمین وجود دارد، جا‌هایی که سنگ‌های مذاب از طریق لایه‌های نازک پوسته زمین بالا می‌آیند. بسیاری از این نقاط داغ در خارج از حاشیه‌های صفحات تکنونیک قرار دارند. برای مثال، هاوایی که در مرکز لایه زمینی اطلس قرار دارد و آتشفشان‌های فعال آن با مجرایی طولانی از ماگمایی که از پوسته داخلی زمین می‌آیند تغذیه می‌شوند. آتشفشان‌های ایسلند نیز بسیار منحصربفرد هستند، زیرا از دو نوع متفاوت از شرایط تکتونیکی شکل گرفته اند: مناطق گرم و حاشیه صفحات دور شونده.

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

همه چیز به گاز باز می‌گردد.
اما سوال این است که چرا پوسته زمین در این مناطق به شکل انفجاری باز می‌شود؟

جواب گاز است. سنگ‌های مذاب که بسیار سبک‌تر و فعال‌تر از سنگ‌های اطراف خود هستند به سمت بالا آمده و همراه خود گاز‌های محلولی مانند بخار آب، دی اکسید کربن و دی اکسید سولفور دارند. گاهی اوقات ماگما به سالن‌های ماگمای موجود تزریق شده و باعث می‌شود که سنگ‌های مذاب قدیمی‌تر به سطح آمده و باعث انفجار‌های آتشفشانی شوند. اینکه گاز‌های درون ماگما تا به چه اندازه آسان و سریع بتوانند فرار کنند (و همچنین نوع مواد معدنی که ماگما از آن ساخته شده) اغلب نوع آتشفشان را تعیین می‌کند. در صورت فوران انفجاری آتشفشانی مانند کوه سنت هلنز شکل می‌گیرد و در صورت فوران در مقدار فراوان آتشفشانی مانند کیلاویا شکل خواهد گرفت.

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

اگر ماگما غلیظ و چسبناک باشد، گاز‌ها می‌توانند در درون آن گرفتار شده و شروع به تجمع فشار در زیر آتشفشان کنند. اغلب گدازه‌ای که از این آتشفشان‌ها فوران می‌کند بسیار خشن و وحشی و ترکیبی از گاز، خاکستر و سنگ است. فوران آتشفشان‌هایی اینچنینی بسیار انفجاری است. به دلیل غلظت بالا و انرژی جنبشی فراوان، گدازه‌ها در اطراف دریچه آتشفشان جمع شده و یک ساختار شبیه مخروط را شکل خواهند داد. برخی از این فوران‌ها چنان انفجاری هستند که نوک کوه آتشفشانی فرو می‌ریزد و یک دهانه آتشفشانی بسیار وسیع مانند آنچه که در یلو استون یا کارتر لیک می‌بینیم شکل می‌گیرد. برخی از آتشفشان‌ها مانند کیلاویا در هاوایی، با گدازه‌هایی کمتر چسبناک فورا نمی‌کنند. گاز براحتی می‌توان از درون این گدازه‌ها خارج شده و فوران آن‌ها کمتر انفجاری است. این گدازه‌های روان و سوپ مانند بیشتر در اطراف آتشفشان پیش رفته و و یک حالت سپر وسیع و پیشرونده را ایجاد می‌کنند.

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

آیا می‌توان فوران آتشفشانی را پیش بینی کرد؟
خب پاسخ این سوال خیر است، اما تکنولوژی پیش بینی فوران‌های آتشفشانی در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته است. اکنون دانشمندان می‌توانند به نشانه‌هایی توجه کنند که از فوران در آینده‌ای نزدیک خبر می‌دهد؛ پرتاب گاز به ارتفاع بالا، تغییرات ظاهری در زمین و افزایش فعالیت‌های لرزه‌ای یا سیسمیک- نشانه‌هایی که همگی از قریب الوقوع بودن فوران آتشفشانی خبر می‌دهند.

یک آتشفشان را دروازه یا دریچه‌ای روی سطح زمین دانست که سنگ‌های مذابی که از قشر فوقانی می‌آیند از طریق آن به سطح زمین می‌رسند.

جای شک وجود ندارد که آتشفشان‌ها می‌توانند فوران‌های مرگباری تولید کنند، اما باید توجه داشت که در نتیجه همین فعالیت‌های آتشفشانی است که زمین‌های جدید با خاک‌های بسیار غنی برای کشاورزی تولید کرده و می‌توانند نیروی گرمای درونی زمین را نیز در اختیار جوامع قرار دهند. مطالعه چرایی و چگونگی فوران‌های آتشفشانی می‌تواند به انسان‌ها کمک کند که خود را با محیط دائماً در حال تغییر خود وفق دهند.

منبع: روزیاتو

انتهای پیام/