به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، جهان جای بزرگی است، فکر این‌که درست زمانی که شما روی مبل خانه‌تان لم داده‌اید و دارید چای‌تان را می‌خورید و یک موجود بیگانه از مسافتی دور در تلاش است برای شما پیغامی بفرستد با این که جذاب است ترسناک هم هست. ما هیچ از او نمی‌دانیم و روح‌مان هم بی‌خبر است که او وجود دارد، در حالی که او دارد تلاش می‎کند ما را از وجود خودش با خبر کند. جهان جای بزرگی است و ترسناک‌تر از این‌که پر از بیگانه باشد، این است که ما در این عالم بزرگ، تنهای تنها باشیم. ۶۰-۵۰ سالی است که فهمیده‎ایم دنیا بزرگ‎تر از آن چیزی است که تصور می‎کردیم و تقریبا ۳۰-۲۰ سالی است که می‎دانیم کهکشان‌های زیادی به جز کهکشان‎ ما در عالم وجود دارد، هر چند وقت یک بار می‌شنویم سیاره جدیدی پیدا شده است که شباهت زیادی به زمین ما دارد.

با همه این‎ها عجیب نیست که بیش از پیش احساس کنیم تنها نیستیم. مدت‎هاست ستاره‎شناس‎ها دنبال بیگانه ‏هایی هستند که هنوز نمی‏دانیم دوست‎اند یا دشمن؟ پروژه‌های زیادی برای یافتن حیات در نقاط مختلف کیهان در حال انجام است که تقریبا همه‌شان بر اساس ارسال پیام‌های رادیویی به فضا کار می‎کنند، چون راه دیگری برای ارتباط با بقیه اهالی عالم نداریم. مسافت‎ها نجومی هستند و ما هنوز ابزار درست و حسابی را که بتواند سرعتی نزدیک به نور داشته باشد در اختیار نداریم. تلاش‏‌هایی که تا الان نافرجام مانده و نتیجه به خصوصی نداشته، باعث شده است «جاناتان کارول نلن‌بک»، یکی از اخترفیزیکدان‎های معاصر چنین بگوید که: «اگر هنگام حل مسئله سفر میان ستاره‌ای حرکت ستاره‌ها را به حساب نمی‌آورید، اساسا یکی از دو راه‌حل برای شما باقی می‌ماند یا هیچ‌کس سیاره خود را ترک نمی‌کند یا ما تنها تمدن پیشرفته در کهکشان هستیم.» در این پرونده درباره راه‎های ارتباطی‎مان با بیگانه‎ها حرف می‎زنیم و نگاهی داریم به پیچیدگی‎های برقراری این رابطه به بهانه ادامه‌دار بودن یک پروژه بین المللی به نام Breakthrough Message به معنای پیام موفقیت‌آمیز که برای جست‌و‌جوی زندگی هوشمند در ورای زمین است.

با چه زبانی برای بیگانه ‏های فضایی، پیام می‎فرستیم؟
شاید این سوال برای‌تان پیش آمده است که اگر بخواهیم پیامی برای فضایی‌ها بفرستیم، باید به چه زبانی باشد؟ می‎توانیم انتظار داشته باشیم یکی از زبان‎های رایج سیاره ما را بلد باشند یا باید به دنبال زبانی جهانی‎تر و قابل فهم‎تر باشیم؟ «کارل ساگان» اخترشناس بزرگ آمریکایی معتقد بود که باید از ریاضی به عنوان زبان مشترک ما و ساکنان احتمالی فضا استفاده کرد. پس از آن، ایده‎های مختلفی مطرح شد. مدتی بعد، «لانسلات توماس هاگبن» یک دانشمند انگلیسی بود که اولین بار به فکر ابداع زبانی جدید به نام «استراگلوسا» برای ارتباط با فضا افتاد. ا ین زبان ارتباطی، با سیگنال‌های رادیویی ارسال می‌شود و پالس‌های کوتاه و بلند به‌ترتیب بیانگر اعداد و نماد‌های ریاضی هستندتا اگر روزی یک بیگانه به اطلاعات ارسالی ما دست یافت، بتواند درک درستی از ما و سیاره‎مان داشته باشد.

همه پیام‌هایی که بی‌پاسخ مانده!
اولین باری که انسان تلاش کرد با فضا ارتباط برقرار کند، ۱۹ نوامبر سال ۱۹۶۲ بود. این پیام به شکل یک کد مورس بود. این نوع کد، روشی برای انتقال پیام و اطلاعات است که در آن از یک رشته نشانه‌های بلند و کوتاهِ استاندارد به نام خط و نقطه استفاده می‌شود و مثل الفبا، شکلی قراردادی برای حروف و اعداد دارد. این پیام از رادار سیاره‌ایِ یوروپاتورای به سیاره ناهید فرستاده شد. اما کدی که فرستاده شد چه بود؟ MIR که کلمه‌ای روسی و به معنای فضا و جهان است. چند روز پس از اولین پیام دو کد دیگر LENIN و SSSR (اولی نام رهبر روسیه و دومی مخفف اتحاد جماهیر شوروی) در ۲۴ نوامبر فرستاده شد. پس از آن در سال ۱۹۹۹ تیمی به رهبری «الکساندر زایسف» که عضو موسسه جست‌وجوی هوش فرازمینی (SETI) بود، تماس کیهانی یک را از تلسکوپ رادیویی در کریمه (روسیه) به چهار ستاره نزدیک فرستاد. او سیستم خود را مخابره پیام به هوش فرازمینی یا به اختصار (METI) نامید. در پروژه ستی بشر به این نتیجه رسید که باید روی زمین بماند، اما گوشش به هستی و دنیای فراتر از زمین باشد. بنابراین، اگر زندگی هوشمند در سیارات دیگری غیر از زمین وجود داشته باشد ناگزیر باید درک مناسبی از امواج رادیویی و طیف الکترومغناطیسی موجود باشد. پیام‌های دیگری نیز که به ستی ارتباط نداشته‌اند، نیز همچون پیام سلام از زمین (Hello From Earth) در سال ۲۰۰۹ ارسال شده است. در پاسخ به این پیام‌ها جوابی دریافت نکرده‌ایم در حدی که برخی نام سکوت بزرگ را به کیهان داده‌اند. یکی از مهم‎ترین روش‌ها برای ارسال پیام به فضا امواج رادیویی است، پژوهشگران در سال ۱۹۷۴ با همین روش، پیامی را از تلسکوپ رادیویی «آرسیبو» از پورتوریکو به فضا فرستادند. این پیام شامل تصاویری از انسان‌ها، فرمول‌هایی برای عناصر و ترکیبات سازنده دی‌ان‌ای و تصاویری از منظومه شمسی بود که طبیعتا به آن‌ها هم پاسخی داده نشده است.

یک سوء تفاهم، عامل آغاز پروژه جست‌وجوی هوش فرازمینی
«فرانک دریک» جوان تحصیل کرده علاقه‎مند به نجوم بود که در یکی از روز‌های نوامبر سال ۱۹۶۰ به عنوان متصدی بشقاب‌های ۲۶ متری رصدخانه ملی اخترشناسی رادیویی آمریکا انتخاب شد. این بشقاب غول‌پیکر یکی از ابزار‌هایی بود که با آن می‎شد سیگنال‎های رادیویی را که از ستاره‎های مختلف در فضا می‎آمد ردیابی کرد. یکی از روز‌های کاری، «فرانک» رادیو تلسکوپ را به سمت ستاره‎ای در صورت فلکی نهنگ موسوم به Tau Ceti چرخاند که ۱۱ سال نوری (سال نوری مسافتی است که نور در یک سال طی می‌کند) با زمین فاصله دارد. او می‎دانست ستاره‎ای که زیر نظر گرفته، یک سیاره به دور خودش دارد و ممکن است روی آن کره حیاتی وجود داشته باشد. برای همین داشت با خودش خیال‎پردازی می‎کرد که شاید خبری بشود و سیگنال به خصوصی دریافت کند. بشقاب رادیویی به دستگاهی متصل بود که با یک قلم و جوهر، سیگنال‎های به دست آمده را روی کاغذ‌های طویلی رسم می‎کرد. فرانک منتظر ماند، اما خبری نشد. به نظر می‎رسید این ستاره و سیاره راز و رمزی نداشتند پس رفت سراغ گزینه بعدی‎اش که Epsilon Eridani نام داشت. ناگهان صدا‌های بلند از بلندگو‌ها پخش شد و قلم دستگاه به شدت شروع کرد به بالا و پایین رفتن. فرانک شوکه شد و از روی صندلی‎اش به زمین افتاد، اما آیا خبری آن‌جا بود؟ این سیگنال‎ها می‎خواستند چیزی به ما بگویند؟ مدت زیادی حیرت زده بود تا این که فکر کرد کمی بشقاب را حرکت بدهد و دوباره به جای قبل بازگرداند، اما این بار هیچ سیگنالی نبود. فرانک فکر می‎کرد خیالاتی شده است، ولی سیگنال‎ها روی کاغذ ثبت شده بودند! آیا این واقعا می‌توانست پیغام زودگذری از سوی فرازمینی‌ها باشد؟ اگر قرار بود این طور باشد دریک خیلی خوش شانس ‎بود که در روز‌های اولی که این شغل را به دست آورده است چنین تجربه عجیبی داشته باشد، اما خیلی زود فهمید همه چیز فقط سوء تفاهم بوده و آن سیگنال توسط یک تاسیسات ارتشی سری تولید شده بوده و روی دستگاه ردیاب آن‎ها تاثیر گذاشته است. فرانک مرد خوش شانسی نبود که نامش برای کشف اولین سیگنال‎های یک تمدن فضایی در تاریخ ثبت بشود، اما اتفاقی که برایش افتاد، الهام بخش خیلی‏‌ها شد. بعد از آن، اخترشناس‏‌ها بیش از پیش ستاره‎ها و سیاره‎ها را زیر نظر گرفتند و سیگنال‏‌هایی را که از آن ‏ها می‏رسید ردیابی می‌کردند، اما تا کنون چیز قابل توجهی نیافتند. حالا هم که همه این تلاش‏‌ها مقدمه شروع یک پروژه بزرگ شده، پروژه‌ای به نام «ستی» (SETI) که مخفف عبارتی به معنای موسسه جست‌وجوی هوش فرازمینی است. در این موسسه گروهی از دانشمند‌ها دور هم جمع شدند تا با فناوری‎های روز و دانش اخترفیزیک بتوانند تمام سیگنال‏‌های مختلفی را که به زمین می‏رسد بررسی کنند.

ارسال پیام، خطرناک نیست؟!
این‌که فکر کنید دانشمندان نشسته‎اند و فکر می‎کنند که خب، حالا چه پیام جدیدی برای دیگر ساکنان فضا بفرستیم؟ درست نیست. بعضی از دانشمندان با اصل ماجرا مخالف هستند. آن‎ها می‎گویند چرا فکر می‎کنید اگر کسی به جز ما انسان‎‌ها در کیهان وجود داشته باشد، دوست ماست و نه دشمنی خطرناک؟ شاید داریم خودمان با دست خودمان سیاره‎مان را به خطر می‎اندازیم. در عوض بعضی هم معقتد هستند جای نگرانی نیست. «ست‌شوستاک» ستاره‎شناس موسسه ستی می‌گوید: «اگر فکر می‎کردیم در خطر قرار داریم درباره مخابره پیام‌های رادیویی محتاط‌‎تر عمل می‌کردیم. ما نمی‌توانیم وانمود کنیم در صورت وجود خطر سطح فعالیت کنونی ما بی‎خطر است بلکه کاملا در معرض خطر هستیم.»

اگر موجودات فضایی وجود دارند، کجا هستند؟
«انریکو فرمی» فیزیکدان در سال ۱۹۵۰ سوال مهمی مطرح کرد اگر به جز ما موجودات دیگری در فضا وجود دارند، پس کجا هستند؟ او بر اساس شواهد رصدی احتمال حیات در جهان این‌طور استدلال می‌کند که: «میلیارد‌ها ستاره شبیه به خورشید در کهکشان وجود دارند که بسیاری از آن‌ها میلیارد‌ها سال از زمین پیرتر هستند.» با این احتمال، برخی از این ستاره‎ها سیاراتی مثل زمین خواهند داشت و اگر زمین را یک نمونه در نظر بگیریم، برخی از سیارات ممکن است زندگی هوشمند در خود داشته باشندو شاید بیگانگان فرازمینی باید تا الان زمین را ملاقات کرده باشند. «فِرمی» در گفت وگویی غیررسمی گفته است؛ «هیچ مدرکی در این باره نداریم که تمدنی به زمین آمده باشد و همین باعث شد بپرسد بقیه اهالی عالم کجا هستند؟» تلاش‌های بسیاری برای توضیح تناقض فِرمی انجام شده است. مثلا بعضی می‌گویند زندگی فرازمینی هوشمند به‌شدت نایاب است یا دلایلی را برای برقرار نکردن تماس توسط چنین تمدن‌هایی پیشنهاد می‌کنند. عده‌ای معتقدند سن ما زمینی‌ها هنوز خیلی کمتر از آن است که بتوانیم تمام عالم را کاوش کرده باشیم و بقیه تمدن‌ها را پیدا کنیم و در این بین یکی از حدس‌ها هم می‌تواند این باشد که آن‌ها پیام ما را می‌شنوند، اما نمی‌خواهند پاسخی بدهند.

جدیدترین پروژه برای یافتن فرا زمینی‌ها!
پروژه بین المللی Breakthrough Message به معنای پیام موفقیت‌آمیز از تازه‌ترین تلاش‎ها برای جست‌و‌جوی زندگی هوشمند در ورای زمین است که از سال ۲۰۱۵ آغاز به کار کرده است و موسس‎های آن «یوری» و «جولیا میلنر» هستند. طی این تحقیقات تا به حال یک میلیون ستاره و سیستم سیاره‌ای مورد بررسی قرار گرفتند و داده‌های علمی در سایت مربوط به این برنامه در دسترس عموم مردم قرار می‌گیرد. هدف این تلاش‎ها، تشویق بشریت برای تفکر مشترک با یکدیگر به عنوان یک جهان و برانگیختن بحث‌های عمومی درباره اخلاق ارسال پیام‌های فراتر از زمین است. این پروژه شامل چند برنامه نجومی است که هر کدام اهداف متفاوتی را دنبال می‎کنند. در بخش شنیداری محققان می‎خواهند با بررسی سیگنال‎های رادیویی که از نقاط مختلف فضا می‎رسد برای یافتن حیات هوشمند در کیهان قدم بردارند یا به عبارتی به جهان گوش می‌دهند. در بخش دیداری، چند صد میلیون دلار برای توسعه فناوری‎های مبتنی بر زمین و فضا هزینه می‎شود تا سیارات شبیه زمین در همسایگی کیهانی ما پیدا بشوند و بتوان بررسی کرد که آیا میزبان حیات هستند یا نه؟ در بخش پیغام پروژه «بریکثرو» رقابتی برای طراحی یک پیام به نمایندگی از زمین، زندگی و بشریت وجود دارد که به طور بالقوه می‌تواند توسط یک تمدن دیگر قابل درک باشد. بریکثرو بخش‎های جانبی دیگری هم دارد که تمام کشور‌های همکار در آن تمام سعی خود را می‎کنند تا بتوانند با استفاده از فناوری‌های جدید امکان پرواز بدون سرنشین را با ۲۰ درصد سرعت نور فراهم کنند.

منبع: روزنامه خراسان

انتهای پیام/