هنگامی که هزینه تولید اولین فروند از "یاسین" که حدود ۶ میلیون دلار (با احتساب هزینه‌های تحقیق و توسعه و سختی‌های ایجاد خط تولید) بود با ارقام ساخت یک صندوق عقب خودرو مقایسه شود، ارزش آن معلوم خواهد شد.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، هواپیما‌های آموزشی چه با پیشران ملخی و چه جت، قابلیت تبدیل شدن به نمونه رزمی از وضعیت آموزشی را دارند و در سال‌های اخیر مدل‌های زیادی از پرنده‌های رزمی با این شیوه معرفی و وارد خدمت شده اند. در برخی موارد پرنده ساخته شده بدون هیچ تغییری به مدل رزمی بدل شده و گاهی نیز هواپیمای مورد نظر دچار برخی تغییرات و مقداری افزایش اندازه شده و برای ماموریت رزمی آماده می‌شوند که البته در داخل آن‌ها نیز امکان نصب رادار و غلاف‌های هدف گیری نیز وجود دارد.

یکی از موفقیت‌های مهم صنایع دفاعی کشورمان در سال‌های اخیر، جت آموزشی یاسین بود که طی هفته‌های گذشته رونمایی شد و قرار است یکی از نیاز‌های مهم نیروی هوایی کشورمان بخصوص نهاجا را در حوزه تامین هواپیما‌های پیشرفته جهت آموزش تکمیلی خلبانان تامین کند. اما علاوه بر این اقدام مهم و استراتژیک، ماموریت دیگری نیز برای اسکادران‌های یاسین در نظر گرفته شده است. طبق این پیش بینی، یاسین نیز توانایی حمل مهمات و انجام عملیات رزمی را خواهد داشت تا در کنار دیگر هواپیما‌های مدرنی قرار بگیرد که چند منظوره بوده و هم در نقش آموزشی و هم ماموریت‌های نظامی ایفای نقش می‌کنند. به همین دلیل نگاهی داریم به برخی از پرنده‌های موجود در این کلاس که در اکثر نقاط دنیا وارد خدمت شده اند.

قبل از معرفی این هواپیما‌ها شاید برای بسیاری این سوال پیش بیاید که چرا کشور‌های مختلفی به دنبال این کلاس از هواپیما‌ها می‌روند؟ پاسخ کلی آن است که این هواپیما‌ها به نسبت برادران سنگین و بزرگتر خود بسیار ساده تر، ارزان‌تر و در دسترس‌تر هستند. با توجه به اینکه کشور‌ها با سطح‌های متفاوتی از تهدید رو به رو هستند و مسائل اقتصادی، فنی و آموزشی باعث می‌شود نتوانند کلیه مرز‌های خود را با جنگنده‌های پیشرفته و نسل جدید پوشش دهند پس به سمت این گزینه‌ها می‌روند که اقدامی معقول و مرسوم است. برخی از کشور‌های دنیا نیز اصولا به دلیل مشکلات اقتصادی توان داشتن یک قوای هوایی پیشرفته را ندارند پس به سمت این گزینه‌ها می‌روند تا در حد امکان شکلی از قوای هوایی را در اختیار داشته باشند که مقدمه‌ای مهم و اساسی برای در اختیار گرفتن نسل‌های پیشرفته‌تر است.

عقاب طلایی؛ پروژه موفق کره جنوبی

کشور کره جنوبی در محیطی پر از تهدید از ابتدای حیات تا به امروز زندگی کرده و لذا همیشه توجه زیادی به توان دفاعی و صنایع نظامی داشته است. پروژه هواپیمای آموزشی پیشرفته کره جنوبی با نام T-۵۰ موسوم به عقاب طلایی، با پشتیبانی فنی شرکت لاکهید مارتین به سرانجام رسیده و بحث تامین نیاز به یک هواپیمای آموزشی پیشرفته برای کره جنوبی را بر طرف کرد. اما گونه ارتقاء یافته‌ای از این هواپیما با نام FA-۵۰ به عنوان جنگنده چند ماموریتی طراحی و ساخته شده است.

این گونه رزمی از هواپیمای تی ۵۰ حدود ۳۰ میلیون دلار بها داشته و می‌تواند با حجم گسترده‌ای از سلاح‌ها مجهز شود. توپ ۲۰ میلی متری ولکان، موشک‌های هوا به هوا هدایت فروسرخ و هدایت راداری، بمب‌های هدایت لیزری و ماهواره‌ای به همراه موشک هوا به سطح تاکتیکی و ضد کشتی از جمله سلاح‌های قابل حمل توسط FA-۵۰ کره‌ای می‌باشد. این هواپیما می‌تواند تا ۳۷۰۰ کیلوگرم محوله رزمی را حمل کند. این جنگنده که از دو خدمه بهره می‌برد با یک دستگاه موتور اف ۴۰۴ ساخت شرکت جنرال الکتریک که به صورت تحت لیسانس در کره تولید می‌شود مجهز شده و می‌تواند با سرعت ۱.۵ برابر سرعت صوت پرواز کند. شعاع پروازی این هواپیما ۱۸۰۰ کیلومتر و ارتفاع پروازی آن ۱۴ کیلومتر است.

بخش زیادی از سامانه‌های الکترونیکی این جنگنده توسط شرکت‌های کره‌ای مثل سامسونگ و ال جی طراحی و ساخته شده اند. کشور‌های عراق، اندونزی، تایلند و فیلیپین از جمله کاربران این هواپیما در مدل‌های مختلف هستند. کره ای‌ها تاکنون چیزی بیش از ۱۵۰ فروند از این هواپیما را در مدل‌های گوناگون تولید کرده اند.

ایتالیا به دنبال بازار‌های جدید با M-۳۴۶ FA

جنگنده سبک چند منظوره M-۳۴۶ FA در حقیقت بر اساس جت آموزشی M-۳۴۶ Master ساخت شرکت ایتالیایی Alenia Aermacchi توسعه پیدا کرده است. این هواپیمای رزمی تاکنون مشتری پیدا نکرده، ولی با توجه به استقبال از گونه آموزشی اولیه، به نظر می‌رسد امید ایتالیایی‌ها برای این مدل نیز پر رنگ باشد. در این هواپیما از دو عدد موتور جت توربوفن مدل F ۱۲۴-GA-۲۰۰ ساخت هانی ول استفاده و در بخش راداری نیز یک سامانه کنترل آتش باند ایکس از سری گریفو ساخت ایتالیا بهره گرفته می‌شود.

طیف بسیار گسترده‌ای از تسلیحات شامل موشک‌های هوا به هوا در مدل‌های هدایت راداری و گرمایی، موشک‌های ضد کشتی، ضد زره، بمب‌های هدایت لیزری و ماهواره‌ای تا نمونه‌های غیر هدایت شونده همگی قادر به نصب روی این جنگنده ایتالیایی است. در این جنگنده سبک ایتالیایی دو خدمه حضور دارند. این هواپیما توان پرواز با سرعت نهایی ۱۱۰۰ کیلومتر بر ساعت را داشته و می‌تواند تا ارتفاع بیش از ۱۳ کیلومتر نیز صعود کند. این پرنده توان انجام مانور‌هایی در محدوده منفی ۳ تا مثبت ۸ جی را دارد. M-۳۴۶ FA دارای برد پروازی ۱۹۸۰ کیلومتر است و می‌تواند با سرعت ۱۱۱ متر در ثانیه اوج بگیرد.

روس‌ها همچنان با یاک ۱۳۰ به دنبال مشتری‌های جدید

هواپیمای آموزشی و رزمی یاک ۱۳۰ نامی آشنا برای علاقمندان به صنعت هوایی است. این پرنده خودر در کنار توان آموزشی امکان انجام عملیات رزمی را نیز دارد. یاک ۱۳۰ می‌تواند حجم بالایی از تسلیحات را با خود حمل کند که در این میان می‌توان به موشک‌های هوا به هوای کوتاه برد R-۷۳، بمب‌های هدایت شونده کاب ۵۰۰، موشک هدایت شونده هوا به سطح KH-۲۵ در کنار بمب‌های سقوط آزاد و راکت‌های هوا به سطح اشاره کرد. این هواپیما می‌تواند تا حدود ۳ تن محموله رزمی را با خود حمل کند.

این هواپیما به دو دستگاه موتور توربوفن مدل AI-۲۲۲ ساخت شرکت روسی Salyut بهره می‌برد. این هواپیما برای آموزش خلبان هواپیما‌های جنگی نسل جدید توسعه پیدا کرده است. این هواپیما دو نفر خدمه داشته و می‌تواند به سرعت نهایی هزار و شصت کیلومتر بر ساعت و ارتفاع ۱۲.۵ کیلومتر برسد. برد رزمی این هواپیما ۵۵۵ کیلومتر و نرخ اوج گیری آن نیز ۶۵ متر بر ثانیه است. برخی رسانه‌های ضد انقلاب، در زمان رونمایی از هواپیمای یاسین مدعی شدند که این جت بومی، کپی یاک ۱۳۰ است در حالی که تفاوت‌های چشمگیری در حوزه طراحی، بخش موتور و سایر قسمت‌های آن دیده می‌شود.

چین با شاهین جدید به آسمان آمد

هواپیمای آموزشی رزمی جدید چینی‌ها L ۱۵ ملقب به شاهین است که ساخت شرکت HAIG در این کشور محسوب می‌شود. چینی‌ها بیش از ۱۰۰ فروند از این هواپیما را تا به امروز تولید و تعدادی از آن‌ها را نیز به کشور زامبیا صادر کردند. این هواپیما علاوه بر تامین نیاز آموزش پیشرفته برای نیرو‌های مسلح چین توان مسلح شدن و ایفای نقش تهاجمی را نیز دارد.

این هواپیما دارای دو نفر خدمه بوده و از دو موتور روسی AI-۲۲۲ بهره می‌برد که برای مدل رزمی چینی‌ها موتور را با قابلیت پس سوز ارائه می‌کنند. ال ۱۵ چینی توان پرواز با سرعت نهایی ۱.۴ برابر سرعت صوت را داشته و برد پروازی آن نیز ۵۵۰ کیلومتر و ارتفاع پروازی آن نیز ۱۶ کیلومتر است. چینی‌ها برای این پرنده آموزشی رزمی نوعی رادار آرایه فازی را نیز پیشنهاد داده اند و می‌توان آنرا با طیف وسیعی از تسلیحات هوا به هوا و هوا به زمین ساخت چین مجهز کرد. ال ۱۵ چینی توان حمل حدود ۳ تن مهمات را دارد.

هاوک ۲۰۰؛ تجربه موفق انگلستان در صادرات هواپیما

هواپیمای جنگنده سبک تک سرنشین هاوک ۲۰۰ در حقیقت یک مدل رزمی اختصاصی از جت‌های آموزشی سری هاوک است که انگلیس برای بازار صادرات ساخته و موفق شد که تعدادی از آن‌ها را به کشور‌های عمان، مالزی و اندونزی صادر کند. در مجموع ۶۲ فروند از این هواپیما ساخته و به سه کشور فوق صادر شده است. در این هواپیما از رادار‌های APG-۶۶ آمریکایی استفاده شده و این پرنده انگلیسی توان حمل موشک‌های هوا به هوای هدایت فروسرخ، هدایت راداری، موشک ضد کشتی، بمب‌های هدایت لیزری و بمب‌های سقوط آزاد و راکت‌های هوا به سطح را نیز دارد.

این هواپیما توان حمل نهایی حدود ۳.۵ تن محموله نظامی را دارد. این هواپیما که توسط شرکت BAE ساخته شده است از یک دستگاه موتور توربوفن مدل Adour بهره می‌برد و می‌تواند با سرعت نهایی ۱.۲ برابر سرعت صوت پرواز کند. برد رزمی و ارتفاع پروازی این هواپیما نیز به ترتیب ۶۱۷ و ۱۵ کیلومتر است.

یاسین ایرانی و مسیری که پیش روی آن است

به نظر میرسد یاسین ایرانی امروز برای نیاز آموزش پیشرفته خلبانی جت نیروی هوایی ارتش گزینه کافی باشد، اما شاید بتوان با برخی از تغییرات آن را به یک جنگنده سبک بسیار توانا بدل کرد. مقداری افزایش سایز در کنار بهره بردن از موتور‌های توربوفن که در مدت‌های اخیر اشاره‌هایی توسط مسئولین به توسعه مدل بومی آن‌ها شده بود، می‌تواند پلتفرم یاسین را به پتانسیل‌های بالایی در بحث جنگنده رزمی سبک بومی ایران نزدیک کند. مرز‌های طولانی کشور ما مشخصا به پرنده‌ای در کلاس نیاز مبرم داشته و با اضافه شدن یاسین در لباس رزم با پیشران و سیستم‌های نظارتی جدید می‌توان به سطح بالاتری از توان رزمی برای حفاظت از مرز‌های کشور رسید.

در عین حال ۲ نکته مهم در خصوص یاسین، آنرا از نمونه‌های دیگر متمایز می‌کند. اول آنکه این هواپیما کاملا بومی است و هیچ کشوری چه به صورت رسمی و چه به صورت غیررسمی کمکی را برای خودکفایی جمهوری اسلامی ایران در این عرصه مهم انجام نداده است (به دلیل مختلف مالی، آینده نگری و انحصار این بازار مهم) در حالی که نمونه‌های فوق عمدتا با موتور‌های روسی و آمریکایی یا سامانه‌های خریداری شده از کشور‌های دیگر اسمبل شده اند و نمی‌توان نام آنرا هواپیمایی کاملا تولید شده در آن کشور گذاشت.

ثانیا، هزینه تمام شده این جت آموزشی فعلا کمتر از ۷ میلیون دلار آنهم در نمونه اولیه است (نمونه اولیه به دلیل هزینه‌های تحقیق و توسعه و فقدان خط تولید، همیشه بسیار گرانتر از نمونه‌های بعدی است) در حالی که نمونه‌های تولید شده در بالا بعضا تا چند برابر یاسین هزینه تمام شده برای سازنده به دنبال داشته اند، لذا ورود این هواپیما به حوزه ماموریت‌های رزمی نیز هزینه بسیار زیادی افزون بر این رقم نخواهد داشت و باز هم جزو نمونه‌های ارزان، اما با کیفیت در جهان محسوب می‌شود که از این حیث نیز کارنامه نیرو‌های مسلح کشورمان بسیار درخشان و قابل تقدیر است. بخصوص آنکه باید این رقم را در کنار هزینه‌های قابل تامل طراحی صندوق یک خودرو یا طراحی و ساخت خط تولید برخی محصولات خودروسازان داخلی گذاشت که رقم حدودا ۶ میلیون دلار مطرح شده برای نمونه اول یاسین، حتی به اندازه یک قسمت کوچک از پول‌های پرداختی برای آن خودرو‌ها نمی‌شود.

منبع: مشرق

انتهای پیام/